1 azərbaycan-tüRKİYƏ ƏlaqəLƏRİ son 20 İLDƏ: UĞurlar və İmkanlar

143
Azərbaycan və Türkiyə ortaq tarix doktrinası: 
erməni iddialarına qarşı yeni platformanın yaradılması
qarşı həyata keçirdikləri Xocalı soyqırımı haqqında məlumatlar verilməlidir.
-Ermənistan  və  erməni  diasporu  qondarma  soyqırım  haqqında  çoxlu 
sayda  sənədli  və  bədii  filmlər  çəksə  də,  bu  günə  qədər  Türkiyənin  bu 
mövzuda fikirlərini dəstəkləyən bir neçə sənədli film istisna olmaqla (bu, 
çox azdır) sənədli və bədii film çəkilməyib. Rejissorluğu Natuk Baytana, 
ssenarisi  Mim  Kamal  Ökeyə  aid  olan  “Divardakı  qan”  filmi  tarixi 
həqiqətlərin  ictimaiyyətə  çatdırması  baxımından  əhəmiyyətlidir,  amma 
bu  film  beynəlxalq  cəmiyyətdə  nümayiş  etdirilməlidir.  Teodor  Jivkov 
dövründə Bolqarıstanda türklərə qarşı həyata keçirilən zülmü əhatə edən, 
Osman  F.Sedenin  rejissoru  olduğu,  ssenarisini  Sevinc  Çoxum  yazdığı 
“Yenidən  doğulmaq”  filminin  nümayiş  etdirilməsindən  sonra  bolqar 
mövqelərinin verdiyi reaksiya nəzərə alınarsa, bu cür təbliğatın necə nəticə 
verdiyi anlaşılır. Bu baxımdan son illərdə ciddi inkişafda olan “Yeşilçam” 
“Hollywood” ilə birlikdə qondarma erməni iddialarını əhatə edən filmlər 
çəkə bilər. Təbliğatın istənilən nəticəyə çatması baxımından “Yeşilçam”ın 
adının  keçmədiyi  müstəqil  xarici  studiyaların  Türkiyənin  tezisini 
dəstəkləyən sənədli və bədii filmlər çəkməsi daha məqsədəuyğundur.
-  İndiki  dövrdə  dövlətlərdən  daha  çox  qeyri-hökumət  təşkilatlarının  
apardığı təbliğatın inandırıcı olması və daha ciddi nəticələr verə bilir.  Bu 
baxımdan  Avropa,  Rusiya  və  ABŞ-dakı  Azərbaycan  və  Türkiyə  diaspor 
qurumlarının  fəaliyyətlərinin  istiqamətləndirilməsi  və  koordinasiya 
edilməsi olduqca əhəmiyyətlidir. Hər iki ölkənin dünyada fəaliyyət göstərən 
diaspor nümayəndələrinin sayı təxminən 10 milyon nəfərdir. Bu, olduqca 
ciddi rəqəmdir. Onlar doğru şəkildə təşkilatlansa, istənilən müvəffəqiyyəti 
əldə etmək mümkün ola bilər. Bu diaspor qurumlarının fəaliyyəti mövsümi 
olmamalıdır; müntəzəm şəkildə həyata keçirilən fəaliyyətlə nəticəyə çatmaq 
daha  asan  olar.  Amma  bu  diaspor  qurumları,  ümumiyyətlə,  qondarma 
erməni  soyqırımının  gündəmə  gəldiyi  24  aprel  və  Xocalı  soyqırımının 
gündəmə  gəldiyi  26  fevral  tarixlərində  daha  gərgin  fəaliyyət  göstərir, 
sonra isə arxa planda qalırlar. Şübhəsiz, müntəzəm olmayan təbliğat işləri 
istənilən nəticəni verməyəcək.
-Azərbaycan və Türkiyənin fikirlərinə yaxın olan Avropa və ABŞ elm 
adamlarını  müəyyən  edərək  onlarla  görüşmək, Azərbaycan  və Türkiyəyə 
dəvət edərək gerçəkləri tanıtmaq, arxivlərdə tədqiqat aparmalarına imkan 
vermək,  onlara  köməklik  göstərmək,  yaşadıqları  ölkələrdə  və  başqa 
dövlətlərdə  simpozium  və  ya  konfraslar  keçirmələrinə  dəstək  olmaq, 
yazdıqları  məqalə  və  kitabları  digər  dillərə  tərcümə  etmək  daha  ciddi 
nəticələr üçün imkan yaradacaq.

---