1 azərbaycan-tüRKİYƏ ƏlaqəLƏRİ son 20 İLDƏ: UĞurlar və İmkanlar

58
Parlamentlərarasi  əlaqələr:  nailiyyətlər  və  perspektivlər
etdirilməsinə kömək göstərməkdir.
TürkPA-nın  2009-cu  il  sentyabrın  29-da  Azərbaycan  Respublikası 
Milli  Məclisinin,  Qazaxıstan  Respublikası  Parlamenti  Senatının,  Qırğı-
zıstan Respublikası Joqorku Keneşinin, Türkiyə Böyük Millət Məclisinin 
nümayəndə heyətlərinin iştirakı ilə Bakıda keçirilmiş birinci plenar iclası 
qurumun gələcək fəaliyyəti ilə bağlı qərarların qəbul edilməsi baxımından 
əhəmiyyətli  olub.  İclasda  təşkilatın  26  bənddən  ibarət  Nizamnaməsi  və 
katibliyin Əsasnaməsi, habelə iclasın yekunlarına dair Bakı Bəyannaməsi 
qəbul edilib. Bəyannamədə TürkPA çərçivəsində əməkdaşlığın üzv dövlətlər 
arasında siyasi, iqtisadi, mədəni və digər əlaqələri dərinləşdirməyin, xalq-
ları bir-birinə daha da yaxınlaşdırmağın mühüm bir vasitəsi olduğu, parla-
ment diplomatiyası vasitələrinin köməyi ilə dövlətlər arasında siyasi dialo-
qun daha da inkişaf etdiriləcəyi, regional və qlobal təhlükəsizliyi qorumaq 
məqsədi  ilə  müxtəlif  təşəbbüslərin  irəli  sürülməsi  və  həyata  keçirilməsi 
üçün əlverişli siyasi meydan açacağı qeyd olunur.
Türkdilli ölkələr arasında əməkdaşlığın genişləndirilməsində, həmçinin 
TürkPA-nın yaradılması prosesində Türkiyə və Azərbaycan xüsusi rol oy-
nayıb. Türkdilli ölkələrin birliyinin yaradılması təşəbbüsünü irəli sürmüş 
və bu işdə böyük səylər göstərmiş Türkiyə ilə yanaşı Azərbaycan da bu 
ideyaların  həyata  keçirilməsi  yönündə  intensiv  fəaliyyət  göstərib,  türk-
dilli ölkələrin birliyinin yaradılması və inkişaf edilməsi ideyasını özünün 
xarici  siyasətinin  mühüm  prioritet  istiqamətlərindən  biri  kimi  müəyyən 
edib.  Azərbaycanın  eyni  vaxtda  həm  TürkPA-nın  ilk  plenar  iclasına, 
həm  də  dövlət  başçılarının  zirvə  toplantısına  ev  sahibliyi  etməsi  onun 
bu birliyə nə dərəcədə əhəmiyyət verməsinin göstəricisi idi. Azərbaycan 
Prezidenti İlham Əliyevin türk birliyini dəstəkləməsi ilə bağlı dəfələrlə 
bəyanatlar  səsləndirməsi  bu  istiqamətdə  siyasi  iradənin  nümayişi  kimi 
başa düşülməlidir: “Biz çox istəyirik ki, türkdilli xalqlar, ölkələr arasında 
birlik daha da güclənsin. Bu, bizim tariximizdir, bizim mədəniyyətimizdir, 
bizim  köklərimizdir.  Eyni  zamanda,  bu,  bugünkü  vəziyyətin  reallıqları-
dır”. Təşkilatın Daimi katibliyinin Bakıda yerləşdirilməsi Azərbaycana bu 
prosesdə xüsusi rolun ayrılması anlamına gəlir. Çünki hazırda Azərbaycan 
Türkiyə ilə Mərkəzi Asiya arasında siyasi, iqtisadi və strateji əhəmiyyət 
daşıyan körpü funksiyasını həyata keçirir.
Türkmənistan və Özbəkistanın türkdilli ölkələr arasındakı əməkdaşlıqda 
zəif iştirak etməsi və xüsusilə TürkPA-nın üzvləri sırasında olmaması türk-
dilli ölkələr arasındakı inteqrasiya proseslərinə mənfi təsir göstərir. Əlbəttə, 

---