1-bob: metallarni kesib ishlash

8-BOB : YO’NISHDA KESISH TEZLIGIGA TA`SIR ETUVCHI FAKTORLAR

1. 
   Yo’nishda kesish tezligiga ta`sir etuvchi faktorlar:
   

1. 
   yo’niladigan materialning fizik-mexaniqaviy xossalariga;
   
2. 
   keskichning turgunligiga;
   
3. 
   keskich materialining xossalariga;
   

Foydalanilgan adabiyotlar:

1. 
   Avagimov V.D. Mashinasozlik materiallarini kesib ishlash stanoklar va asboblar. –T: O’qituvchi, 1971-b.62-81.
   

Kesish tezligi kesish rejimining asosiy elementidir. Kesish tezligini oshirish bilan stanokning ish unumi oshadi, yo’nishga ketadigan asosiy texnologik vakt kamayadi va detal yo’nilgan yuzasining tozaligi oshadi. Ammo kesish tezligi oshirilganda kesuvchi asbob tez eyiladi, bu esa kesuvchi asbobning turgunligini pasaytiradi. Kesuvchi asbobning turrunligi deganda uning o’tmaslanguncha ishlash vakti tushuniladi.
Zagotovqani keskich bilan yo’nishda kesish tezligining kiymati kuyidagi faktorlarga:
1) yo’niladigan materialning fizik-mexaniqaviy xossalariga;
2) keskichning turgunligiga;
3) keskich materialining xossalariga;
4) kesish chuko’rligi va surish kiymatiga:
Yo’niladigan material. Yo’niladigan materialning fizik-mexaniqaviy xossalari kesish tezligiga katta ta`sir ko’rsatadi. Metallning mustaxkamlik chegarasi va kat-tikligi qanchalik katta bo’lsa, kesish tezligi shunchalik kichik bo’ladi va, aksincha, yumshoq metall va kotishmalar katta tezliklar bilan ishlanadi. Kesishning yo’l ko’yiladigan tezligiga metallning ximiyaviy tarkibi, strukturasi, issiklik o’t-kazuvchanligi va zagotovka sirtki qatlamining xolati katta ta`sir etadi. Po’lat tarkibida uglerod mikdorining ortib bo-rishi bilan uning issiklik o’tkazuvchanligi pasayadi, bu esa kesish zonasida temperaturaning ko’tarilishiga va kesish tez-ligining pasayishiga sabab bo’ladi. Issiklik o’tkazuvchanligi yukori va mustaxkamlik chegarasi pastrok bo’lgan rangdor metallarni kattarok kesish tezliklari bilan ishlash mumkin.
Turibdiki, kesish tezlikning ortib borishi bilan kesuvchi asbobning turgunligi pasayadi, chunki bunda asbobning eyilish intensivligi ortadi. Kesish tezligi bilan kesuvchi asbobning turgunligi orasidagi boglanish kuyidagicha ifodalanishi
Nisbiy turgunlik ko’rsatkichi m ning takribiy kiymatlari tezkesar po’latdai tayyorlangan keskich uchun 0,125, qattiq kotishmali keskich uchun —0,2, mineralokeramikali keskichlar uchun —0,5.
Kesuvchi asbobning turgunligini stanokning ish unumi eng katta va detal tannarxining eng kam bo’lishiga asoslannb aniqlash kerak. Ana shunday turgunlik iktisodiy turgunlik deb, bunga muvofik keladigan kesish tezligi esa iktisodiy kesish tezligi deb ataladi. Keskichning kesuvchi qismi materiali. Xozirgi vaktda kesuvchi asboblar uchun ishlatiladigan otashbardoshligi va eyilishga chidamliligi xar xil bo’lgan turlicha sifatli materiallar mavjud. Asbobsozlik materiallarining kesish xossalari, odatda, kesish tezligi va ayni asbobsozlik materiali uchun keskichning muayyan T₁ turgunligidagi puxtaligi bilan xarakterlanadi.
Xar xil asbobsozlik materiallarining sifatlarini bir-biriga takkoslash uchun biror markadagi qattiq kotishma etalon kilib olinadi.
Po’latlarni yo’nishda T15K10 markali qattiq kotishma uchun, cho’yanlarni yo’nishda esa VK6 markali qattiq kotishma uchun kesish tezligini birlik deb kabo’l kilsak, boshka asbobsozlik materiallari uchun kesish tezligini shu materiallarning sifatiga qarab, katta yoki kichik birliklardagi K_Aν koeffitsient tarzida ifodalashimiz mumkin. Kesik kalinligining yoki surish kiymatining oshirilishi bilan kesish kuchlari ortadi va kesish zonasidan issiklikning keskich tanasiga o’tkazilishi bir oz yaxshilanadi. SHunday kilib, bo’larning xammasi kesuvchi asbob turgunligining pasayishiga va uning tez eyilishiga olib keladi, binobarin, kesish tezligini pasaytirish zarurati tugiladi. Surish kiymatining va kesish chuko’rligining kesish tezligiga ta`siri kuyidagi formula bilan ifodalanadi:

Keskichning turgunligi kiymatiga qarab, kesish tezligini, surish kiymati va kesish chuko’rligi ta`sirini aniqlashda -jadvalda keltirilgan tuzatish koeffitsienti K_τυ dan foydalaniladi. - jadvalda po’lat va cho’yanni yo’nishda qattiq kotishmali keskichlar uchun tuzatish koeffitsientining kiymatlari berilgan.