1. Bolalar psixologiyasi fanining predmeti, vazifalari

28. Maktabgacha yoshdagi bolalarda diqqatning shakllanishi xulq-atvorni nazorat qilish tizim sifatida
Aqliy rivojlanish - tarbiyachilarning bolaning aqliy qobiliyatlari va tafakkurini rivojlantirishda, uning aqliy harakatlari va bilim qobiliyatlarini shakllantirishdagi m Bolaning aqliy tarbiyasi va rivojlanishi uning aqliy rivojlanishidan, bolaning manfaatlarining boyligidan, uning hissiyotlaridan va uning ruhiy qiyofasini yaratadigan barcha boshqa xususiyatlardan ajratilgan holda ko’rib chiqilishi mumkin emas. Maktabgacha yoshdagi bolalarning aqliy ta’limining maqsadi soddalashtirilgan tarzda tushunib etilmaydi - bolalarga atrof-muhit haqida iloji boricha ko’proq bilim berish uchun, kognitiv faoliyatning umumiy usullarini (tahlil qilish, taqqoslash, umumlashtirish qobiliyati) rivojlantirish, nutqni rivojlantirish, yangi bilimlarni egallash zarurligini shakllantirish juda muhimdir. o’ylash qobiliyati. Maktabgacha yoshdagi bolalarning aqliy rivojlanish sur’ati keyingi yosh davrlariga nisbatan juda yuqori. Maktabgacha yoshdagi bolalarning aqliy tarbiyasidagi har qanday nuqsonlarni katta yoshda to’ldirish qiyin va bolaning butun rivojlanishiga salbiy ta’sir ko’rsatmoqda. Bolalarni maktabga tayyorlashda aqliy tarbiya katta ahamiyatga ega. Bilimlar zaxirasini egallash, aqliy faoliyat va mustaqillikni rivojlantirish, intellektual qobiliyatlarni egallash maktabda muvaffaqiyatli o’qishning va kelgusidagi ishlarga tayyorgarlikning muhim shartidir. Aqliy tarbiyaning metodologik asosi - bu haqiqiy dunyoni bilish yo’li shu tarzda amalga oshirilishini ta’kidlaydigan falsafiy bilish nazariyasi: "tirik fikrlashdan mavhum tafakkurgacha va undan amaliyotga o’tish - bu ob’ektiv haqiqatni anglashning dialektik yo’li. "Tafakkurning birinchi bosqichi tirik fikrlashdir, bunda ob’ektlar va hodisalarni bevosita sezgi idrok qilish sezgi va idrok yordamida amalga oshiriladi. Maktabgacha yoshdagi bolalarda hissiy idrok bolalarning atrof-muhit to’g’risidagi bilimlarining asosiy manbai, ularning real dunyo haqidagi bilimlarining dastlabki bosqichidir. Shunday qilib, bolaning aqliy rivojlanishi atrof-muhitni bevosita sezgi idrok etish bilan boshlanadi (vizual tayyorgarlikka bo’lgan pedagogik talab)Ikkinchi va eng yuqori darajadagi bilim - bu mavhum tafakkur. Sensor idrok tafakkurni aniq, real, "jonli" tasvirlar, faktlar va mavhum tafakkur bilan doimiy ravishda boyitadi, shu asosda tirik fikrlash uchun mavjud bo’lmagan narsalarning xossalari va munosabatlariga kirishga imkon aqsadli faoliyati asosda tirik fikrlash uchun mavjud bo’lmagan narsalarning xossalari va munosabatlariga kirishga imkon beradi. Ob’ektlar, hodisalar, ularning o’zaro munosabatlari bolaga fikrlash orqali ochiladi. Mavhum fikrlash bolaning aqliy kuchlarini iqtisodiy jihatdan sarflash, uning xotirasida bola o’xshash narsalar, yangi ob’ektlar va hodisalarni o’rganish orqali foydalanadigan tasvirlarning butun to’plamini yaratishga imkon beradi. Bola asta-sekin o’zlashtiradigan aqliy operatsiyalar: tahlil qilish, umumlashtirish, tasniflash, “qaror” - bu inson miyasining iqtisodiy faoliyatining namunasidir. Faollik (lotincha “actus” - harakat, “activus” - faol so’zlaridan kelib chiqqan tushuncha) shaxsning hayotdagi barcha xatti-harakatlarini namoyon etishini tushuntiruvchi kategoriyalardir. Bu- usha oddiy qulimizga qalam olib, biror chiziqcha tortish bilan bogliq elementar harakatimizdan tortib, toki ijodiy uygonish paytlarimizda amalga oshiradigan mavhum fikrlashimizgacha bulgan murakkab harakatlarga aloqador ishlarimizni tushuntirib beradi. Shuning uchun ham psixologiyada shaxs, uning ongi va uz-uzini anglashi muammolari uning faolligi, u yoki bu faoliyat turlarida ishtiroki va uni uddalashiga aloqador sifatlari orqali bayon etiladi. Faoliyat turlari. Jismoniy va aqliy harakatlar. Har qanday faoliyat r eal shartsharoitlarda, turli usu llarda va turlicha ko’rinishlarda namoyon bo’ladi.