1. Dişli çarx mexanizmlərinin ötürmə nisbəti Dişli çarx mexanizmlərinin sadə sırası Planetar dişli çarx mexanizmləri

10.Gətirilmiş qüvvə.
Əgər mexanizmin hərəkətdə olan bəndinin maddi nöqtəsinin və ya fırlanma hərəkətində olan bərk cismin gətirilmiş kütləsi və gətirilmiş momenti varsa, onda bu kütləyə təsir edən “gətirilmiş qüvvə” və “gətirilmiş qüvvə momenti” də var.Mexanizmin hər hansı bir bəndinin nöqtəsinə tətbiq olunmuş qüvvə elə bir qüvvə təsəvvürü yaradır ki, bu qüvvə verilmiş nöqtəyə, onun trayektoriyasına toxunan istiqamətdə tətbiq olunmaqla həmin qüvvənin yaratdığı güc, şərti olaraq mexanizmə təsir edən bütün qüvvə və momentlərin yaratdığı gücə bərabər qəbul edilir. Bu anlayış gətirilmiş qüvvə anlayışı adlanır (şəkil 12.2,a).
Mexanizmə təsir edən qüvvə və momentlərin təsiri altında yaranan güc aşağıdakı kimi təyin edilir:
N= , (12.6)
N_ν -ayrı-ayrı bəndlərin yaratdıqları qüvvə və momentlərin gücüdür; _ν - P_ν qüvvələrinin tətbiq olunduğu nöqtənin sürətidir, ω_ν - bəndinin bucaq sürətidir; n – hərəkətli bəndlərin sayıdır;Nəzərə alsaq ki, mexanizmin ayrı-ayrı bəndlərinə təsir edən qüvvələrin və qüvvə momentlərinin yaratdığı gücü bir nöqtəyə tətbiq olunmuş güc kimi qəbul etsək, onda: N=P_g (12.7). olar. P_g – gətirilmiş qüvvədir; - gətirilmiş nöqtənin sürətidir;(12.6) və (12.7) bərabərliklərindən gətirilmiş qüvvəni aşağıdakı kimi təyin edə bilərik:
P_g = ( P_ν υ_ν + M_νω_ν ) (12.8)
(12.4)-nın hər tərəfini -yə bölsək, onda alarıq:
Gətirilmiş qüvvəni analitik üsulla təyin edək:
11.Gətirilmiş moment.
Əgər mexanizmin hərəkətdə olan bəndinin maddi nöqtəsinin və ya fırlanma hərəkətində olan bərk cismin gətirilmiş kütləsi və gətirilmiş momenti varsa, onda bu kütləyə təsir edən “gətirilmiş qüvvə” və “gətirilmiş qüvvə momenti” də var.
Mexanizmin fırlanma hərəkətində olan bəndinin hər hansı bir nöqtəsinə tətbiq olunmuş qüvvələrin yaratdığı moment, elə bir qüvvələr və qüvvələr momenti təsəvvürü yaradır ki, bu qüvvələrin və momentlərin yaratdığı güc, şərti olaraq bütövlükdə götürülmüş mexanizmin yaratdığı gücə bərabər qəbul edilir
Gətirilmiş qüvvə momentini M_g ilə işarə edib, bu momentin yaratdığı gücü aşağıdakı kimi təyin edirik: N=  =M_gω (12.10)
N= və N=P_g bərabərliklərindən istifadə etməklə gətirilmiş momenti aşağıdakı kimi təyin edirik:
M_gω= (12.11)
(12.11)-un hər tərəfini ω-ya bölsək, alarıq:
gətirilmiş qüvvə momentini analitik üsulla təyin edək: