1. Ekologiya asoslari BioMedic N7L

1. Ekologiya asoslari BioMedic_ N7L

1. Autotrof, geterotrof va redutsentlar faoliyatining muvozanatlashishi natijasida biosferada nima shakllangan?

a) gomeostaz holati b) biogen migratriya c) noosfera d) biomassa

2. Xalqaro “Qizil kitob”ga nechta sutemizuvchilar(1),qushlar(2),sudralib yuruvchilarning(3) turlari kiritilgan?

a) 321 b) 485 c) 141 d) 41 e) 194

a) 1-b 2-c 3-d b) 1-c 2-d 3-e c) 1-a 2-b 3-c d) 1-a 2-d 3-e

3. Agroekosistemaning tabiiy ekosistemadan farqini aniqlang

a) turlarni soni ko’p b) turlarni soni kam c) o’z-o’zini idora qila olmaydi d) turg’unligi mustahkam emas e) turg’unligi mustahkam f) energiya manbai quyosh energiyasi va inson tomoniodan sariflanadigan energiya

a) a,c,d,f b) b,c,d,f c) a,c,e,f d) b,c,e

4. O`zbekiston “Qizil kitob”ining hayvonlarga (1) va o`simliklarga (2) bag`ishlangan ikkinchi jildiga necha tur kiritilgan?

a) 163 b) 301 c) 63 d) 184

a) 1-d; 2-a b) 1-c; 2-d c) 1-d; 2-b d) 1-a; 2-b

5. Fotonastiyaga berilgan to'g'ri ta'rifhi ko'rsating.

A) o'simliklarning yorug'lik ta'sirida harakatlari, bundaharorat yo'nalishi ta'sir yo'nalishiga bog'liq emas

B) yorug'lik ta'sirida organizmlarning harakatlanishi, bunda harakat yo'nalishi yorug'lik yo'nalishiga bog'liq

C) organizmlarning yorug'lik ta'sirida o'z yashash joyidan boshqa joyga ko'chishi

D) o'simliklarning yorug'lik ta'sirida anorganik moddalardan organik moddalar hosil qilishi

6. Suv kam sharoitlarda yashaydigan qaysi organizmlar suvni ko'p yo'qotganda ham o'z hayotchanligini saqlab qoladi?

A) paporotniklar, plaunlar, moxsimonlar, lishayniklar B) yomg'ir chuvalchangi, tuya

C) yomg'ir chuvalchangi, ikki tomonlama nafosoluvchi baliqlar D) sahro baqasi, sahro kalamushi

7.Ko’rinadigan nurlar haqida to’g’ri ma’lumotni ko’rsating?

1- to’lqin uzunligi 0.3-0.4 mkm; 2- to’lqin uzunligi 0.4-0.75 mkm; 3-to’lqin uzunligi 0.75 mkm dan yuqori; 4-organizmlar qabul qiladigan energiyaning 49% ini tashkil qiladi; 5-organizmlar qabul qiladigan energiyaning 1% ini tashkil qiladi; 6-organizmlar qabul qiladigan energiyaning 50% ini tashkil qiladi; 7- ko’z to’r pardasi va terida melanin pigmenti sinteziga javob beradi; 8- issiqlik manbai hisoblanadi; 9- fotosintez jarayonida qatnashadi;

A) 1.5.7 B) 2.6.9 C) 3.4.8 D)1.5.9

8.Populyatsiya tushunchasiga nimalar kiradi?

1- turning ma’lum bir arealda tarqalishi; 2-erkin chatisha olish; 3- shaxsiy rivojlanish; 4- evolutsion yangilanish; 5- o’lim; 6- energiya almashinish; 7- irsiy axborot berilishi; 8- shu turga mansub turlardan farq qilish; 9- alohidalashgan, barqaror organizmlar

A) 1,2,3,4,5 B) 1,2,8,9 C) 3,4,6,7,9 D) 1,2,5,7

9. Xasva uchun xos bo’lmagan belgilarni aniqlang.

1) cho’llarda keng tarqalgan; 2) dashtlarda keng tarqalgan; 3) boshoqdoshlar bargi va donini kemiradi; 4) g’umbagi tuproqda bo’ladi; 5) birinchi juft qanotlarining oldingi qismi qalinlashgan; 6) ikkinchi juft qanotlar rivojlanmagan; 7) pastki lab va oyoq paypaslagichlarining qo’shilishidan xartumchasi hosil bo’lgan; 8) entomofag hasharot

a) 1,2,5 b) 2,5 c) 1,2,8 d) 3,4,6,7

10. Muhit omillari yig’indisining populyatsiyaga ta’siri qaysi metod yordamida o’rganiladi? a) dala b) ekologik tajriba c) matematik modellashtirish d) ekologik tajriba va modellashtirish

11. Hamsoyalikga tegishli javobni ko’rsating.

a) baliqlar tuxumlarini yumshoqtanlilarning mantiya bo’shlig’iga qo’yishi b) o’simliklarda mikoriza bo’lishi

c) og’iz bo’shlig’ida amyobalarni bo’lishi d) baqalarning tuxumlarini opichlab yurishi

12. Quyidagi ta’riflarning qaysilari sun’iy ekosistemani ta’riflovchi mos javob bo’la oldi?

1) o’simliklar dunyosiga ega yirik regional biosistema; 2) quyosh bilan energiya almashinuvi holatidagi tirik organizmlar kompleksi; 3) o’ziga xos hayvonot dunyosiga ega biogeotsenoz; 4) tundra, taiga, o’rmon misol bo’ladi; 5) akvarium va tuvakdagi gul misol bo’la oladi; 6) urbanaekosistema kiradi

a) 5,6 b) 1,3,6 c) 1,4 d) 1,2,4

13. Ayrim territoriyalarda yashaydigan biotsenozning xilma-xilligi, tarqalishi, ular orasidagi raqobatlar va muammolarni o’rganadigan ekologiyaning bo’limi qanday?

a) tarixiy ekologiya b) sinekologiya c) evolutsion ekologiya d) autekologiya

14. Suv tanqisligiga moslashuv quyidagi organizmlarda qanday namoyon bo’kadi?

1) kaktus; 2) yantoq; 3) aloe; 4) agava; 5) shuvoq; 6) yaltirbosh; 7) ayiqtovon

a) qurg’oqchilikda bargini to’kish orqali hayotini saqlaydi; b) vegetatsiya davri qisqa; c) sersuv o’simliklar; d) vegetatsiya davri uzun; e) barglari tangachaga aylangan

a) a-2; b-3,6; c-1; d-4; e-5 b) a-2,6; b-1,7;c-4 c) a-2,5; b-6,7; c-1,3,4 d) a-2,3; b-6,7; c-1,4,5

15. O’simliklar va hayvonlarda mavsumiy o’zgarishlar uchun asosiy omil nima?

a) ovqat miqdori b) kun uzunligi c) harorat d) namlik

16. Fotoperodizm hayvonlardagi qaysi jarayonlarga katta tasir ko’rsatadi.

1) urchish davriga 2) oziqlanishiga 3) embirional rivojlanishiga 4) tullashiga 5) dam olishiga 6) migratsiyasiga 7) qishki uyquga ketishiga 8) modda almashinuviga

A) 1,3,4,6,7 B) 1,2,4,5,8 C) 1,2,3,4,8 D) 1,5,6,7,8

17. Pillaga o’ralib yozda uyquga ketadigan hayvonlarga tegishli ma’lumotni ko’rsating.

1) proterozoy erasida paydo bo’lgan 2) kembriy davrida paydo bo’lgan 3) devon davrida paydo bo’lgan 4) qon aylanish sistemasi yopiq, yuragi rivojlangan 5) qon aylanish sistemasi yopiq, yuragi rivojlanmagan 6) o’pka venasida arterial qon bor 7) o’pka arteriyassida venoz qon bor 8) oshqozoni rivojlanmagan 9) suvni zaxira holatda to’playdi 10) tana massasi ancha yo’qotilganda suv mavjudligida tez tiklaydi 11) qalin yog’ qatlami mavjud

A) 2,4,8 B) 1,3,5 C) 3,7,9,11 D) 4,9,10

18. Janubiy yarimsharlikda shimolga qaragan qiyaliklarda yorug’lik va harorat janubga qaragan qiyaliklarga nisbatan ..... bo’ladi.

A) yuqori B) past C) deyarli bir xil D) yorug’lik yuqori harorat past

19. Harakat yo’nalishi ta’sir yo’nalishiga bog’liq bo’lmagan harakatlanish . . .

A) fototaksis B) fotoperiodizm C) fotonastiya D) fototropizm

20. Quyidagi ta’riflarni javobiga to’g’ri moslang.

1) populyatsiya genofondining uzoq davom etadigan, yo’naltirilgan o’zgarishlari ….. deyiladi; 2) populyatsiya genofondidagi genlarning tasodifiy o’zgarishi …. deyiladi; 3) populyatsiya tarkibidagi organizmlarning son jihatdan ortib ketishi yoki nihoyatda kamayib ketishi …. deyiladi;

a) genlar dreyfi; b) populyatsiya to’lqini; c) evolutsiyaning boshlang’ich hodisasi

a) 1-a; 2-b; 3-c; b) 1-c; 2-a; 3-b; c) 1-a; 2-c; 3-b; d) 1-c; 2-b; 3-a;

21. Ekologik sistemada har xil oziq darajalari nima deb ataladi?

a) ekotizm b) trofik darajalar c) optimal darajalar d) ekologik piramida

22. Abiotik omillarga tegishli ta’riflarni moslab ko’rsating.

I. Tuproq; II. Yorug’lik; III. Harorat

a) yerdagi organizmlarning yashashi, rivojlanishi va tarqalishiga katta ta’sir ko’rsatuvchi eng muhim abiotik omillardan biri; b) quruqlikdagi ekologik sistemalarda abiotik va biotik omillarni bog’lovchi eng muhim zanjirdir; c) hayvonlar uchun asosan informativ ahamiyatga ega; d) o’simliklarda u ta’sirida transpiratsiya amalgam oshadi.

a) I-b; II-c,d; III-a b) I-a; II-b; III-c,d c) I-b; II-d; III-a,c d) I-a,b; II-c; III-d

23. Fitoaleksin deb ataluvchi antibiotiklarni ichlab chiqaruvchi organizmlarni belgilang.

1) gommoz; 2) go’za; 3) vertitsillium; 4) bug’doy; 5) skerda; 6) rizosfera; 7) po’panak; 8) trixogramma

a) 1,3,6,7 b) 2,4,5 c) 8 d) 1,3,7

24. Quyidagi atamalarga tegishli javoblarni moslang. a) epifit; b) ampel; c) mezofit

1) namlik yetishmaydigan sharoitda o’suvchi o’simliklar; 2) normal namlik sharoitda o’suvchi o’simliklar; 3) osilib turuvchi xona o’simliklari; 4) daraxtlarda o’suvchi o’simliklar

a) a-1; b-3; c-2 b) a-3; b-4; c-1 c) a-4; b-3; c-2 d) a-2; b-4; c-1

25. Birinchi darajali konsumentlarni ko’rsating.

a) ilon; b) lochin; c) quyon; d) sichqon; e) chigirtka; f) ninachi; j) baqa; h) O’rta Osiyo toshbaqasi

a) a,b,f,j b) c,d,e,h c) a,c,d,j d) d,e,f,j,h

26. Quyida qizil kitobga kiritilgan hayvonlarni qizil kitobni nechanchi kategoriyasiga kirishini aniqlang.

a) silovsin b) oq laylak c) soxtakurakburun d) dengiz mushugi e) ilvirs f) yo’rg’a tuvaloq g) ko’k sug’ur

A) a,b,e,g-(II); c,f-(III); d-(V) B) c,b,a,g-(II); e,d,f-(III) C) d-(I); a,e-(II); b,c,f-(III); g-(IV) D) g,b,d,e,a-(II); f,с-(III)

27. Cheklovchi omillarni ajrating.

1) hududiylik 2) yirtqichlik 3) issig’lik yetishmasligi 4) issig’lik ortiqchaligi 5) alohidalanish 6) ovqat 7) kannibalizm 8) raqobat 9) parazitlik 10) moslanish nisbiyligi

A) 1;2;3;6;9 B) 1;2;3;5;7;10 C) 1;3;4;5;6;8 D) 1;3;4;6;8

28. O`simliklarning sovuqqa chidamliligi hujayraning qanday moddalariga bog`liq ?

1 oqsil miqdorining ko`p bo`lishiga 2 qand miqdorining ko`p bo`lishiga 3 suvning ko`p bo`lishiga 4 suvning kam bo`lishiga

a) 1.2 b) 2.3 c) 2.4 d) 1.3

29. Antibiozning shakllarini toping.

a) hamsoyalik, yirtqichlik b) kommensalizm, hamsoyalik c) o’zaro raqobat, parazitizm d) parazitizm, mutualism

30. Mutualizmga tegishli javobni ko’rsating.

a) baliqlar tuxumlarini yumshoqtanlilarning mantiya bo’shlig’iga qo’yishi b) o’simliklarda mikorizaning uchrashi

c) baliqlarning tuxumlarini opichlab yrishi d) og’iz bo’shlig’ida amyobalarning bo’lishi

31. Biogeosenoz va unda ro`y beruvchi jarayonlarni ta’riflash uchun qaysi asosiy ko`rsatgichlarni bilish zarurligini belgilang?

a) turlar xilma – xilligi, biomassa b) turlar xilma – xilligi populyatsiyaning zichligi

c) populyatsiyaning izchilligi, biomassa d) turlar xilma – xilligi, populyatsiyaning zichligi, biomassa

32. Keng bargli o`rmon biogeosenozidagi o`simliklar jaomoasi yaruslar bo`yicha to`g`ri joylashgan qatorni ko`rsating ?

1 har xil butalar 2 eman, shumtol (yorug`sevar ) 3 o`tsimon o`simliklar 4 zarang, chetan, ( kam yorug`sevar )

a) 3.2.4.1 b) 2.4.1.3 c) 4.3.2.1 d) 3.1.4.2

33. Biotsenoz qanday asosiy tarkibiy qismlardan tashkil topgan ?

1. produtsentlar 2. plankton 3. abiotik omillar 4. konsumentlar 5. yorug`lik 6. tashqi muhit 7. redutsentlar

a) 1.6.7 b) 3.2.6 c) 1.7.4 d) 7.6.3

34. Ekologik jamoani nima tashkil etadi ?

a) bitta umumiy arealda yashaydigan turlarning populyatsiyalari

b) bitta umumiy arealda yashaydigan bitta turga mansub populyatsiyalar yig`indisi

c) har xil arealda yashaydigan populyatsalar yig`indisi

d) bitta umumiy arealda yashaydigan har xil turlarning populyatsiyalari

35. Tashqi muhit bilan va bir – birlari bilan mustahkam bog`langan, hamda ma’lum bir territoriyada uchraydigan o`simliklar guruhi nima deb ataladi ? a) agrotsenoz b) biosenoz c) biogeosenoz d) fitotsenoz

36. O`zbekiston “Qizil kitob”iga umurtqali hayvonlardan nechta tur kiritilgan ?

a) sutemizuvchilardan 22 ta, qushlardan 30 ta, sudralib yuruvchilardan 6 ta, baliqlardan 6 ta

b) sutemizuvchilardan 31 ta, qushlardan 22 ta, sudralib yuruvchilardan 5 ta, baliqlardan 5 ta

c) sutemizuvchilardan 5 ta, qushlardan 5 ta, sudralib yuruvchilardan 31 ta, baliqlardan 22 ta

d) sutemizuvchilardan 22 ta, qushlardan 31 ta, sudralib yuruvchilardan 5 ta, baliqlardan 5 ta