16. İdrakın forma və metodları
a)Hissi idrak v
ə onun formaları
İdrak prosesinin ilkin,birinci pilləsi hissi idrakdır. Hissi idrak xarici aləmin cisim və hadisələrinin insan beynində bilavasitə, konkret ifadəsindən ibarət psixi
prosesdir.Hissiidrakın iki başlıca əlaməti vardır.
Əvvəla, hissi idrak gerçəkliyin bilavasitə ifadəsidir. O, hiss üzvləri vasitəsilə xarici aləmdəki predmetlərlə tanışlıqdan başlanır. İnsan bələd olmadığı bir şeyi
öyr
ənmək qərarına gəldikdə, hər şeydən əvvəl ona diqqətlə baxır, lazım gələrsə əli ilə ona toxunur, dadına, rənginə baxır və s.
İkincisi, hissi idrak gerçəkliyin konkret ifadəsidir. Bu o deməkdirki,duyğu və qavrayış konkret insana məxsusdur.
Hissi idrakın formaları duyğu, qavrayış və təsəvvürdür.
D
uyğu insan idrakının,insan şüurunun ən sadə elementidir. Duyğu biliklərimizin yeganə mənbəyidir, duyğuların mənbəyi isə obyektiv reallıqdır. Duyğu predmetin
ayrı-ayr, xüsusiyyətlərinin, tərəflərinin insan şüurunda ifadəsidir.
Qavrayışpredmetin bütöv obrazıdır. Həm duyğu, həm də qavrayış ancaq predmetlə bilavasitə təmasda yaranır.
T
əsəvvür qavrayışa nisbətən daha ümumidir.Təsəvvür həmişə yaradıcı xarakter daşıyır.Təsəvvür əvvəllər bizim hiss üzvlərimizə təsir
göst
ərmiş,qavranılmış,sonradan isə yaddaşımızda saxlanılmış əşya və hadisələrin lazım olan vaxt şüurumuzda yenidən canlanmasıdır.
Dostları ilə paylaş: |