xarakatining yo‘nalishiga ko‘ra. 4. Issiqlik berish usuliga ko‘ra turlariga bo‘linadi.
Konstruktiv tuzilishi ko‘ra: – trubadan qilingan qurilmalar (qobik trubali, “truba ichida
truba”, zmeyevikli va boshqalar; issiqlik almashinish yuzasi listli materialdan tayyorlangan
qurilmalar (plastinali, spiralsimon va boshqalar); issiqlik almashinish yuzasini tayyorlashda
nometall materiallar (grafit, plastmassa, shisha va xokazo) dan foydalanilgan qurilmadir;
19. Suyuqliklarni uzatish. Nasos, turlari, parametrlar, unumdorligi, napor, quvvat, FIK, so‘rish, xaydash, geometrik balandligi, tenglama. Rotorli nasoslar Plastinali rotorli nasoslar Vintli nasoslar Okimchali nasoslar Propellerli nasoslar Ish unumdorligini zadvijkani ochish bilan ko‘paytirsak, nasosning napori kamayib, nasos
oladigan quvvat ortib boradi va FIK maksimal qiymatga ega bo‘ladi. Bu xol shuni ko‘rsatadiki,
aylanish gildiragining tezligi uzgarmas bo‘lganda, nasosning tavsifidan foydalanib
energiyaning eng tejamli foydalanish rejimi topish mumkin.
Proporsionallik konuni. Gildirakning aylanishlar chastotasi uzgarganda nasosning ish
unumdorligi, napori va nasos istexmol kiladigan quvvat uzgaradi. Gildirakning bir minutdagi
maksimal aylanishlar chastotasi n
1
dan n
2
kadar oshirilsa, nasosning ish unumdorligi Q
1
xam
Q
2
ish unumdorligiga nisbatan proporsional ravishda ortadi:
Q
2
n
2
---- = ----
Q
1
n
1
Suyuqlikning tegishli N1 va N2 naporlari aylanishlar chastotasining kvadratlari nisbatiga
proporsionaldir:
Suyuqlik ish gildiragi orkali okib o‘tishida dvigatelning mexaniq energiyasi suyuqlik okimi
energiyasiga aylnadi. Markazdan qochma nasoslarning unumdorligini oshirish uchun ikki
yoklama suradigan nasoslar xam ishladi. Nasosning ishlashini tekshirish uchun surish yo‘liga
vakuummetr va xaydash trubasiga esa manometr urnatiladi. Nasosda suyuqlikning miqdorini
rostlash uchun xaydash trubasiga kran-ventilr yoki zadvijka urnatiladi. Gildiraklar soniga karab
markazdan qochma nasoslar bir va ko‘p bosqichli bo‘ladi. Ko‘p bosqichli nasoslarda gildiraklar
soni 5 tagacha bo‘ladi.
