1. «Jarayonlar va qurilmalar» fanining mazmuni

Filtrlash tezligi. Filtrlash tezligi vaqt birligi ichidagi filtratning xajmini ko‘rsatadi. 
Filtrlash tezligi ajratilayotgan suspenziyaning fizik-kimyoviy xossalaricha, xosil bo‘layotgan 
cho‘kmaning xarakteri, filtrashning xossasi, filtrlash rejimi va boshqa kattaliklarga bog‘liq. 
Shuni aytib o‘tish kerakki, filtrlash jarayoni laminar rejimda boradi. Filtrlash tezligi quyidagi 
differensial ifoda bilan aniqlanadi. 
W = dV
f
/F
f
d

f
(7.2) 
bu yerda dV
f
- filtratning xajmi, m
3
; F
f
- filtrlash yuzasi, m
2
;
d

f 
- filtrlash vaqti, S 
2 FILTRLASH TENGLAMASI. 

---

Filtrlash jarayonida vaqt o‘tishi bilan bosimlarning farqi va cho‘kmaning gidravlik 
qarshiligi o‘zgarib boradi. Shu sababli filtrlash tezligi diffrensial ko‘rinishida quyidagicha 
yoziladi: 
DV
f

R 
W = ---------- = --------------------- (7.3) 
F
f
d

f

(R
2
+ R
f
) 
bu yerda 

R - bosimlar farqi, MPa; 

- suspenziyaning qovushoqligi, Pa s;
R
2 
- cho‘kma qatlamining qarshiligi; R
f
- filtr to‘siqlarining qarshiligi. 
53. Maxsus tipdagi gazlarni uzatuvchi mashinalar. 
Ventilyator, bosim, g‘ildirak, quvvat, turbokompressor, turbogazoduvka, vakum nasos, 
porshenli, rotorli, nasoslarni tanlash, afzalligi, kompressorlarni tanlash. 
Turbokompressor va turbagazoduvkalarning tuzilishining soddaligi, ixchamligi va gazlarni bir 
meoyorda uzatishi bilan boshqa kompressorlaridan farqlanadi. Bularning eng katta afzalligi 
shundaki, ular gazni toza xolda uzatadi. Trubokompressorlar va turbogazoduvkalarda tezyurar 
va inersion kuchlanishlar bulmagani uchun ularni yengil fundamentlarga urnatish xamda 
tugridan-tugri elektr dvigatelga ulash mumkin. 
Trubokompressorlar ko‘p miqdorlardagi gazlarni 10000…20000 m
3
/soat, 3,0 MPa gacha 
bosimda uzatadi. Xozirgi vaktda ko‘p bosqichli turbokompressorlarda gazlarni 30 MPa gacha 
bosimda uzatish mumkin. Nasoslarning FIK porshenli kompressorlarga nisbatan kamrok. 
Kam miqdordagi (10000 m
3
/soat gacha) gazlarni yuqori bosimda (100 MPa gacha) uzatish 
uchun porshenli kompressorlar ishlatiladi.