1 Kompyuter tarmoqlarining hududiy taqsimlanishi

23)SDH texnologiyasi asosiy vazifasi va iyerarhiyasini tushuntirib bering.-
Sinxron Digital Hierarchy SDH darajasi tarmoq inshootini va guruh signallarining uzatish tezligini Tarmoq tugun interfeysi (TTI) orqali aniqlaydi. Hozirgi vaqtda SDH sinxronlashtirilgan STM-N transport modullariga mos keladigan transmissiya stavkalari bilan oltita darajaga ega. SDH tizimi axborot tizimlarining standart darajalarini, ya’ni standart tezlikni ta’minlaydi;
SDH tizimidagi barcha ma’lumotlar konteynerlarda uzatiladi;
Ishonchlilik va tarmoqni qayta tiklash;
Tarmoq boshqarilishining egiluvchanligi;
Talabga ko’ra o’tkazish polosasini ajratilishi;
Xar qanday trafik o’takaza olishi;
Qo’llanish universallini ;
Quvvatni oshirish oddiyligi;
24)WDM texnalogiyasi qo’llanilish sohasi?-
Aloqa tarmoqlariga bo’lgan talablarning kundan-kunga oshishi tufayli shu talablarni qondiruvchi yangi texnologiyalar yaratilmoqda va amalda qo’llanilmoqda. SDH/SONET ierarxiyasining uzatish tezliklarini qo’llagan holda optik tolali aloqa tarmoqlari rivojlana boshladi. Natijada kam kanalli uzatisht ezliklaridan STM-1ga (tezligi 155 Mbit/s), undan keyin STM-4 (tezligi 622 Mbit/s), undan keyin esa STM-16 (tezligi 2.5 Gbit/s) ga o’tish amalga oshdi. Bunday intensiv rivojlanishning zaruriyati Internet trafiklariga ya’ni uning xizmat turlariga bo’lgan qiziqish bilan ham bog’liqdir.
WDM texnologiyasi quyidagicha afzalliklarga ega:
-kanallarning o’tqazuvchanlik qobiliyatini yuqoriligi;
-ma’lumotlarni uzati tezligining yuqoriligi (10 Gbit/s gacha);
- bitta tola orqali trafiklarni ikki tomonlama uzatish imkoni;
- tor oraliqli yarim o’tqazgichli lezerlardan foydalanish imkoni;
- keng polasali kuchaytirgichlardan va yaqin kanallarni ajratishda optik filtrlardan foydalanish;
- qo’llaniladigan multipleksor va demultipleksorlarning narxini arzonligi.
25)IP adreslarni qanday turlari bor va ularning farqi nimada?
IP manzil (o'qilishi (ay-pi adres) ingilizcha Internet Protocol)- Qurilmaning tarmoqdagi takrorlanmas virtual adresidir.
Internet va lokal tarmog'idagi qurilmalar bir-biri bilan IP protokoli orqali bir-birini IP adreslariga ma'lumot junatish orqali aloqa qilishadi. Bu aloqaning o'ziga yarasha qonun qoidalari bor va shu qonun qoida asosida bir IP manzil ikkinchi IP adresga xabar(paket) jo'natadi va shu qonun qoida protokol deyiladi.
Bu takrorlanmas ip manzil qurilmada (komputer/router(marshrut)/..) emas balki tarmoq interfeysida bo'ladi.
IP adreslarning xozirda ikki avlodi mavjud.
1. IPv4 (Internet prtocolining to'rtinchi avlodi).
2. IPv6 (Internet prtocolining oltinchi avlodi).
IPv4 adres 32 bitdan tashkil topgan bo'ladi. Bitlar ikkilik sanoq tizimida 0 va 1 larni ifodalaydi. Demak IP manzil 32 ta 0 va 1 larning ketma-ketligidan tashkil topgan bo'ladi. Ikkilik ko'rinishda 11111111 11111111 11111111 00000000 bunday ko'rinishda yoziladi. Biz uchun bunday holatda o'qish qiyinchilik va tarmoqda chalkashlik xosil qiladi ya'ni eslab qolish yoki biron bir sonni noto'g'ri kirgazish. O'zimiz uchun qulay bo'lishi uchun o'nlik sanoq tizimiga o'tkazib foydalanamiz.
32 bitlik adreslar sxemasida 4 mlrd dan ortiq ip larni tuzush mumkin.
IPv6— yangi avlod hisoblanib, ipv4 dan farqli ravishda keng imkoniyatga ega. IPv6 128 bit dan tashkil topgan bo'ladi. IPv6 ning ko'rinishi quyidagicha fe80:0:0:0:200:f8ff: fe21:67cf. Manzillar ikki nuqta bilan ajratiladi. Bu ip manzillar facebook.com va shunga o'xshash mashxur saytlarga o'rnatilgan.
1.Static 2.Dinamic
Static ip manzillar foydalanuvchiga o'zgarmas ip manzil beradi. Masalan sayt yoki biron bir server va hakozolarning egasi bo'lsangiz.
Dinamic ip manzillar esa o'zgaruvchan ip manzillar degani. Bu degani ip manzillarni boshqa kompyuterniki bilan bir xil bo'lib qolishidan himoyalaydi. Chuqurroq kiradigan bo'lsak, masalan internet pravayderining 4000 ta foydalanuvchisi bor, lekin real vaqtda 1000ta foydalanuvchi ishlaydi. Demak 1000 ta ip manzil yetadi degani va tarmoq administratorining vazifasini yengillashtiradi.
IP manzillar tarmoqda foydalanishiga ko'ra ikki xil buladi.
1. global (real, beliy, oq)
2. local (seriy)
Lokal ip manzillar global tarmoqda ishlatilmaydi va bu ip manzillarga global ip manzil orqali kirib bo'lmaydi va xavfsizlik ta'minlanadi. Quyida lokal manzillarning ro'yxati keltirilgan, ular cheklangandir.