1-Laboratoriya ishi Mavzu: Sifat reaksiyalarini bajarish texnikasi. Laboratoriyada ishlashning umumiy qoidalari

TORTMA ANALIZDA NATIJALARNI HISOBLASH
Ma`lumki, analiz cho`ktirish usuli bilan olib borilganda odatda, miqdori aniqlanishi kerak bo`lgan moddaning o`zini emas, balki unga ekvivalent bo`lgan ikkinchi moddani- tortiladi. Masalan bariy xlorid tarkibidagi bariyning miqdorini aniqlashda, elementar bariyni emas, balki analizda olingan uning birikmasi BaSO<sub>4</sub> ni tortiladi. Xuddi shuningdek kalsiyni aniqlashda CaO yoki CaC<sub>2</sub>O<sub>4</sub>*H<sub>2</sub>O magniyni aniqlashda Mg<sub>2</sub>B<sub>2</sub>O<sub>7</sub> tortiladi va hakozo.
Demak aniqlash oxirida, tortiladigan formaning topilgan miqdori aniqlanayotgan moddaning qancha miqdoriga to`gri kelishini hisoblash kerak.
Buning kabi barcha hisoblashlarda quyidagicha proportsiya tuziladi.
M_tort-----------------M_aniq
A ------------------- X
Bu yerda M_aniq - aniqlanayotgan moddaning (yoki elementning) molekulyar (yoki atom) og`irligi g.
X=A
Aniqlanayotgan moddaning hisoblab chiqariladigan miqdori X ikki ko`paytuvchining ko`paytmasidan iborat. Ulardan biri–cho`kmaning analizda topilgan og`irligi (A), moddaning analiz uchun tortib olingan qismiga bog`liq bo`lgan o`zgaruvchi qiymatdir. Ikkinchi ko`paytuvchi aniqlanayotgan moddaning molekulyar og`irligini cho`kmaning molekulyar og`irligiga nisbati o`zgarmas son bo`lib, analiz uchun qancha modda tortib olinganligiga bog`liq emas. Bu nisbatning qiymatini bir marta hisoblab olib, shu turdagi analizlar uchun doimo ishlatish mumkin. Uni analitik ko`paytuvchi yoki qayta hisoblash faktori deb ataladi va F harfi orqali belgilanadi.
Demak.

Qayta hisoblash faktorining fizik ma`nosi shundan iboratki, u tortiladigan formaning 1 grammi aniqlanayotgan moddaning necha grammiga to`g`ri kelishini ko`rsatadi.
Amaliy ahamiyatga ega bo`lgan analizlarda esa, odatda aniqlanayotgan elementning absolyut miqdorini emas, balki uning analiz qilinayotgan modda tarkibidagi protsent miqdorini topish kerak bo`ladi. Shuning uchun elementning topilishi kerak bo`lgan protsent miqdorini R bilan, moddaning analiz uchun tortib olingan qismini V bilan belgilasak, shunday yozish mumkin. g tekshirilayotgan moddada g aniqlanayotgan modda bor. 100g tekshirilayotgan R aniqlanayotgan modda bor.

Eslatmasifatidashuniuqtiribo`tamizki, cho`kmaningog`irligito`rtxonaliraqamlarbilantopilishikerakbo`lganiuchunqaytahisoblashfaktorivaanalizninghammanatijalarihamto`rtxonaliraqamlardaniboratbo`lishikerak.