Quymani olish tartibi
Qolip materiali tayyorlanadi. Qolip tayerlanadigan
joyga model taglik taxtasi 1 ni gorizontal qilib ko‘pilib,unga
model 2 quyiladi, unga esa qolipga metall kirituvchi quyish
sistemasi modeli 2
1
biriktiriladi (42-rasm,a).
Model taglik taxtasiga pastki opoka 3 o‘rnatiladi. Keyin
yupqa qilib qum kukuni, uning sirtiga 10-15 mm qalinlikda
qoplama material solinib, so‘ngra opoka to‘ldirgich material
3
´
bilan to‘ldirilgach, shibba 4 bilan shibbalanadi. Opoka
zixidagi ortiqcha material chizg‘ich 9 bilan sidirib tashlanadi.
Qolip
materialining
gaz
o‘tkazuvchanligini
yaxshilash
maqsadida uning bir necha joyida six sim 4' bilan kichik
teshiklar ochiladi (42-rasm,b),
Opoka ikkinchi taglik taxta bilan yopilib, ularni birgalikda
180°S ga burib, tekis joyga qo‘yamiz, ustidagi model taglik
taxtasini olamiz. Keyin pastki opokaga ustki opoka o‘rnatib,
ularni o‘zaro shtirlar 6 bilan mahkamlaymiz. So‘ngra qolipga
metall kirituvchi quyish sistemasi elementi modeli 2' ga shlak
tutgich modeli 7, unga esa stoyak modelk T ni biriktiramiz, ustki
opokani ham pastki opoka singari qolip materiallari bilai
to‘ldirib shibbalaymiz, ortiqcha materiallarni sidirib tashlab, gaz
chiqarish teshiklari ochamiz (42- rasm, e va g).
4. Stoyak modeli atrofini andava bilan o‘yib, metall
kuyish kosachasi ochamiz. Keyin ehtiyotlik bilan stoyakni
tortib olamiz.
5. Opokalardan shtirlar olinib, keyin ustki opokani
ko‘tarib, 180°C ga aylantirib tekis joyga qo‘yamiz, undan
ehtiyotlik bilan shlak tutgich modelini ajratib olamiz. Qeyin
xuddi shu tarzda pastki opokadan qolipga metalni kiritish modeli 2' va quyma modeli 2 ni
ajratib olamiz (42- rasm, d).
6.Qolipga metall kiritish yo‘llari kuzatilib, yaroqliligiga ishonch hosil etilgach, pastki
opokadagi qolipning yarim pallasidagi bo‘shliqdagi o‘z tayanch joyiga sterjep 10 o‘rnatiladi.
Keyiy pastki opokaga ustki opoka ehtiyotlik bilan quyilib, qolip yig‘ilgach opokalar
yana shtirlar bilan mahkamlanadi 42-rasm,e),
7. Qolipga cho‘michda keltirilgan metall quyiladi, metall qotgach quyma ajratib
olinadi (42-rasm, z).
8. Quymadan quyish sistemasi metali ajratilib, so‘ngra quyma tozalanadi va sifati
ko‘zdap kechiriladi (42-rasm, i).
Ma’lumki, gilli materiallardan tayyorlangan qoliplar bir marta quyma olishga yaraydi. Bir
marta quyma olingan qolip materiali qayta yangilashga yuboriladi. U erda u kesaklangach va
metall qo‘shimchalardan tozalangach, ularga ma’lum-miqdorda hali ishlatilmagan qum, o‘tga
chidamli gil, suv va maxsus qo‘shimcha moddalar, masalan, kuymasligi uchun toshko‘mir
kukuni qo‘shiladi.CHo‘yan quymalar olish uchun umumiy qolip materialda bir marta
ishlatilgan qolip materiali 94,5-96,5% qum, gel 3-5%, toshko‘mir kukuni va boshqalar 0,5
va 4,5-5.5% suv bo‘ladi.
26-jadval
Tartib
№
Detal
Eskizi
Qolip
tayyorlash bilan
bog‘liq ishlar
eskizi
Qolip
(sterjen)
materiali
tarkibi
Quyma metalli va uni
qolipga quyish
harorati,
0
S
Quymadan quyish
sistemasi metalini
ajratilgach, uni qay
usulda tozalanadi
Quyma sifati
qanday
kuzatiladi
Talabalar berilgan toyshiriqqa ko‘ra yuqorida ko‘rilgan misoldagi tartibda quymalar olishni
mustaqil bajaradilar va ishlov materiallari asosida 26- jadval to‘ldiriladi. Quymalarni gilli qum
qoliplarda olishning bu usuli og‘ir mehnat talab etishi, sirt yuza va aniqligi pastligi, ish unumi.
kamligi sababli kam seriyalab quymalar olishdagina qo‘llanadi.
O’z-o‘zini tekshirish uchun savollar
1. Quymakorlik mashinasozlikda qatsday o‘rinni zgallaydi?
2. Modelning vazifasi nima, uniig shakli, o‘lchamlari qanday aniqlanadi?
3. Sterjenlarnnng vazifasi nima va ular qanday materiallardan tayyorlanadi?
4. Normal quynsh sistemasi elementlarining vazifalarini aytib bering?
5. Quyish sistemasn elementlarining o‘lchamlari qanday aniqlanadi?
Dostları ilə paylaş: |