1-laboratoriya ishi. Quymalarni qoliplarda olish. Ishdan maqsad

K
-quyma massasi, kg 


-qolipga metall quyishnnng solishtirma tezligi, kg/sma, s 
t -qolipning metallga to‘lish vaqti, s. 


va t qiymatlar quyma materialiga, massasiga, shakliga, haroratiga, quyish sistemasiga 
va boshka ko‘rsatkichlarga ko‘ra ma’lumotnoma jadvallaridan olinib, zarur bo‘lsa o‘zgartirishlar 
kiritiladi, masalan, 


= 1 bo‘lsa, 
K
Q
t
2
,
1

qilib olish mumkin. Unda G‘
C
= 
K
Q bo‘ladi. Qoliplashda 
modelni qolip materialidan oson, shikasg etkazmay ajratish uchun model bo‘yi o‘lchamiga ko‘ra 
0° 30
1 
- 3° gacha qiyalikda ishlanadi, o‘tish yuzalari radiusi ularning qalinliklariga ko‘ra 
tubandagicha aniqlanadi: 
Bu erda “a” va “b” qiymatlar o‘tish joyi devorlarining qalinligi, mm. Ko‘p hollarda F
sh
ning ko‘ndalang kesim yuzasi trapetsiya shaklida olinishini e’tiborga olsak, unda uning 
ko‘ndalang kesim tubandagicha yozish mumkin. 
Shu formula bo‘yicha shlak tutgich kaialining ko‘ndalang kesim yuzi aniqlanadi. Bu erda 
«a» va «b» lar trapetsiya asoslari, h-trapetsiya balaidligi. «a», «b» va «h» qiymatlarini 
interpretatsiyalapb belgilanadi. Bunda v>a olinadi. Quyma massasiga, shakli va boshqa 
ko‘rsatkichlariga ko‘ra qolipga metallni uzatuvchi kanallar soni belgilanadi. Stoyak diametrini 
esa tubandagi formula bo‘yicha aniqlash tavsiya etiladi: 
 
 
 
 
 
ìì
b
a
R
)
3
1
:
3
1
(
2



---

FOYDALANILADIGAN MATERIAL, USKUNA, MOSLAMA VA O‘LCHOV 
ASBOBLARI 
Quymalar olishda quyma va qolip materialidan tashqari model, sterjen, opokalar, model 
taglik taxtasi, shibba, elak va boshqalardan foydalaniladi.