sp3- gibridlaniw. Metan molekulasınıń payda boliwida sp3-gibridlaniw júz boladı. Bunda uglerod atomi «qózǵalǵan» jaǵdayǵa ótedi, yaǵnıy 2s2 degi elektronlar bir-birinen ajraladi`.Metan molekulasınıń payda boliwida uglerod bir s hám ush p-elektronlarınıń orbitalari gibridlenedi.
Uglerod atominiń sp3 gibridleniwi Metanniń tetraedr molekulasinda σ- baylanisi
sp2- gibridlaniw. Etilen molekulası qos baylanislarindaǵi uglerod atomida bir s h’am eki ρ -orbitallar gibridlenip, ush teńlesgen orbitallar paydaetadı. Olar bir tegislikde 120° múyeshda jaylasadı. Bunday gibridleniw sp2 - gibridleniw (yamasa trigonal gibridleniw) dep ataladı
sp- gibridlaniw. Eger gibridleniw bir s- hám bir p- orbitallar esabınan payda bolsa, bunday gibridleniw sp- gibridlanish dep ataladı. Bunda payda bolǵan 2 dane gibrid orbital bir-biri menen 180° múyesh astında jaylasadı.
Blits - sorawları:
1.Organikaliq ximiya pánine tárip beriń.
2.Organikalıq birikpelerdi anorganik birikpelerden parqin aytiń 3.Organikaliq birikpelerdiń dúzilis teoriyasin táripleń.
4. Izomeriya qublisi hám tu’rleri.
5. Organikaliq rekciyalardiń tu’rleri hám mexanizmleri.
Ádebiyatlаr: 1. A.Abdusamatov,R.Mirzayev,R.Ziyayev Organik kimyo. Tashkent 2016 2.Yusupov D., Turobjonov S.M., Qodirov X.E., Ikramov A., Karimov A.U. Organik kimyoning boshlangich asoslari. Óquv qóllanma. Toshkent, 2006
