1. Logistik tizim tushunchasi va uning konsepsiyasi Navoiy xalqaro logistika markazi faoliyati

7. Xitoy savdogarlar guruhi

Xitoyning milliy sanoati va savdosida kashshof bo'lgan CMG 1872 yilda Qing sulolasining oxirida o'z-o'zini mustahkamlash harakatida tashkil etilgan. CMG dunyodagi eng yaxshi 10 ta transport kompaniyalari ro'yxatiga kiradi.
China Merchants Group (CMG) shtab-kvartirasi Gonkongda joylashgan davlatga qarashli magistral korxona bo'lib, davlatga tegishli bo'lgan bevosita nazorat ostida. mulk Davlat kengashining Nazorat va boshqaruv komissiyasi (SASAC).

• 
  Tovar aylanmasi: 49 milliard dollar
  
• 
  Mamlakat: Xitoy
  

Fortune Global 500 2020 ro'yxatida CMG va uning sho''ba korxonasi China Merchants bank ikkalasi ham yana qisqa ro'yxatga kiritildi va CMG ikkita Fortune Global 500 kompaniyasiga ega bo'lgan korxonaga aylandi.
CMG - bu diversifikatsiyalangan biznesga ega bo'lgan keng ko'lamli konglomerat. Hozirgi vaqtda guruh asosan uchta asosiy sohaga e'tibor qaratadi: keng qamrovli transport, xususiyatli moliya, turar-joy jamoalari va sanoat parklarini kompleks rivojlantirish va ulardan foydalanish. 

8. Delta havo liniyalari

Dalta Airlines 8 yilda daromadi bo'yicha dunyodagi eng yaxshi 10 ta transport [Logistik kompaniyalar] ro'yxatida 2020-o'rinni egalladi.

• 
  Tovar aylanmasi: 47 milliard dollar
  
• 
  Mamlakat: Amerika Qo'shma Shtatlari
  

9. American Airlines Group

• 
  Tovar aylanmasi: 46 milliard dollar
  
• 
  Mamlakat: Amerika Qo'shma Shtatlari
  

Amerika Airlines Guruh daromadlari bo'yicha dunyodagi eng yaxshi 9 ta transport kompaniyalari ro'yxatida 10-o'rinni egallaydi.

10. Xitoyning COSCO yuk tashish

30-yil 2020-sentabr holatiga ko‘ra, COSCO SHIPPING’ning umumiy floti 1371 million DWT quvvatga ega 109.33 ta kemadan iborat bo‘lib, dunyoda 1-o‘rinda turadi. Uning konteyner parki sig'imi 3.16 million TEU bo'lib, dunyoda uchinchi o'rinda turadi.
Uning quruq quyma floti (440 ta kema / 41.92 million DWT), tanker floti (214 ta kema / 27.17 million DWT) va umumiy va ixtisoslashtirilgan yuk floti (145 kema / 4.23 million DWT) dunyo ro'yxatida birinchi o'rinda turadi.

• 
  Tovar aylanmasi: 45 milliard dollar
  
• 
  Mamlakat: Xitoy
  

COSCO SHIPPING yetakchi xalqaro brendga aylandi. Terminallar, logistika, yuk tashish moliyasi, kemalarni ta'mirlash va kema qurish kabi sanoat zanjiri bo'ylab yuqori va quyi oqim aloqalari mustahkam sanoat tuzilmasini shakllantirdi.
Korporatsiya butun dunyo bo'ylab 59 ta terminalga, jumladan 51 ta konteyner terminaliga sarmoya kiritdi. Konteyner terminallarining yillik o'tkazuvchanligi 126.75 million TEUni tashkil etadi va dunyo bo'ylab birinchi o'rinni egallaydi; uning bunker yoqilg'isini global sotish hajmi 27.70 million tonnadan oshadi, bu dunyodagi eng katta; Konteyner lizingining biznes miqyosi esa 3.70 million TEUga yetib, dunyoda ikkinchi o'rinda turadi.
Agarda, birlamchi xom-ashyoni aholi iste'moli mollariga aylanishini va uni harakatlanishini ta'minlovchi ishtirokchilarning butun zanjiri yagona mexanik konveyer kabi ishlaganda, kutish vaqtini deyarli nolga tushirish mumkin bo‘lar edi. Ammo hayotda bunday kutishlarsiz bo‘lmaydi.
Zaxiralarni yaratish doimo xarajatlar bilan bog‘liq. Zaxiralarni yaratish va saqlash bilan bog‘liq bo‘lgan, xarajatlarning asosiy turlarini sanab o‘tamiz:

• 
  «muzlatib qo‘yilgan» moliyaviy mablag‘lar;
  
• 
  maxsus jihozlangan xonalarga bo‘lgan xarajatlar;
  
• 
  maxsus xodimlarning ish xaqi;
  
• 
  nosozliklar, o‘g‘irliklarning doimiy xavfi;
  

Zaxiralar mavjudligi - bu xarajatlardir. Ammo zaxiralar yo‘qligi - bu ham xarajat, faqatgina ular turli xildagi yo‘qotishlar ko‘rinishida bo‘ladilar. Zaxiralar yo‘qligi bilan yuzaga keladigan yo‘qotishlarning asosiy turlariga quyidagilar kiradi:

• 
  ishlab chiqarishdagi to‘xtalishlardan bo‘lgan yo‘qotishlar;
  
• 
  talab qilingan vaqtda omborda tovar bo‘lmaganidan yuzaga kelgan yo‘qotishlar;
  
• 
  tovarlarning kichik partiyalarini yuqori bahodan sotib olgandan yuzaga kelgan yo‘qotishlar.
  

Zaxiralar mavjudligi muayyan xarajatlar bilan bog‘liq bo‘lishiga qaramay, ishbilarmonlar ularni yaratishga majburdirlar, chunki zaxiralar yo‘qligi undan kattaroq foydani yo‘qotishga olib kelishi mumkin.
Zaxiralarni ratsional boshqaruvi, zaxiralarga bo‘lgan minimal xarajatlarda, ishlab chiqarish va savdo jarayonining uzluksizligini ta'minlashga imkon beradi.
Ishbilarmonlar moddiy zaxiralarni yaratayotganda tayanadigan asosiy omillar quyidagilar.
Talabning o ‘zgarish ehtimoli (chiquvchi moddiy oqim intensivligini bashorat qilib bo‘lmaydigan pasayishi). Tovarga bo‘lgan talab o‘zgarib turadi, va uni o‘zgarishini har doim ham oldindan bilib bo‘lmaydi. Shuning uchun, agarda
yetarlicha zaxiraga ega bo‘lmasa to‘lov qobiliyatiga ega bo‘lgan talab qondirilmasligi mumkin, ya'ni ishbilarmonda tovar bo‘lmagandan keyin mijozning puli o‘zida qolib u xaridsiz ketib qoladi.
Tovarlarning ayrim turlariga bo’lgan talabni mavsumiy o‘zgarishi. Bu ayniqsa qishloq xo‘jaligi mahsulotlariga tegishlidir. Masalan, O‘zbekistonda kartoshka hosili yig‘iladi. Ammo kartoshka oqimlari tovar o‘tkazuvchi zanjirlar (bozorlar, do‘konlar) bo‘ylab yil davomida harakatlanadi. Demak, qaerdadir zaxira yig‘ilishi lozim bo‘ladi.
Tovarlarning yirik partiyalarini xarid qilganlarga beriladigan chegirmalar ham zaxiralar yaratishning sababchisi bo‘lishi mumkin (ayrim yurtdoshlarimiz aynan shu sababli uylarida oziq-ovqatlarning nisbatan katta zaxiralarini saqlaydilar).
Mahsulotlarni olib-sotish. Ayrim tovarlarning narxi keskin oshib ketishi mumkin. Bu oshishni oldindan ko‘ra bilgan korxona, bozor narxini o‘zgarishi hisobiga foyda olishni ko‘zlab zaxira yaratadi.