1-ma’ruza. Mavzu

Ishonchlilik muammolari. Ishonchlilik muammosi prognozlash bilan bog‘liq. Avtomatik boshqarish tizimi yaratilishining ilk bosqichlarida aniq ishlatish sharoitlari uchun ishonchlilikni baholash zarur. Ishonchlilik muammosining xususiyati – texnologik jarayonni loyihalash, o‘rnatish, ishga tushirish va undan foydalanish bosqichlari bilan chambarchas 19 bog‘liqdir. 1) Texnologik jarayonni loyihalanayotganda va hisoblash ishlari olib borilayotganda ishonchlilikka asos solinadi; u avtomatik boshqarish tizimi va texnologik liniyaning konstruksiyalari, materiallar va sovutish tizimlari, TXK va JT ga moyilligi va boshqa konstruktiv xususiyatlarga bog‘liq. 2) Texnologik jarayonni avtomatlashtirishda ishlab chiqarayotganda ishonchlilik ta‘minlanadi. U tayyorlangan detallar, chiqarilayotgan jihozni nazorat qilish usullari, texnologik jarayonni yig‘ish va sinash sifatlariga bog‘liqdir. 3) Avtomatik boshqarish tizimlarini ekspluatatsiya qilayotganda, uning ishonchliligi amalda namoyon bo‘ladi (buzilmasdan ishlash va chidamlilik ko‘rsatkichlari). Ular avtomatik boshqarish tizimini ekspluatatsiya qilish usullari va sharoitlariga, TXK va JT usullariga, agregatlarning ish rejimlariga va boshqa ekspluatatsiya omillariga bog‘liq. Sanoat nazorati tizimlarini rivojlantirish jarayonida hal qilinishi kerak bo‘lgan muammolardan biri bu tizimning ishonchli ishlashini ta‘minlash muammosidir. Har qanday avtomatlashtirilgan boshqaruv tizimi belgilangan maqsadlarga erishishga qaratilgan muayyan funksiyalarni bajarish uchun mo‘ljallangan. Bundan kelib chiqadigan bo‘lsak, texnologik jarayonlarni avtomatlashtirilgan boshqaruv tizimining ishonchliligini avtomatlashtirilgan tizim tomonidan belgilangan vaqt ichida u uchun belgilangan funksiyalarni to‘liq bajarish ehtimoli deb tushunish mumkin. Biroq, texnologik jarayonlarni avtomatlashtirilgan boshqaruv tizimi tomonidan bajariladigan funksiyalar bir xil emasligi va ularning ba‘zilari uzoq vaqt davomida bajarilmasligi mumkinligini hisobga olsak, tizimning ishonchliligini butun tizim sifatida ko‘rib chiqish mantiqiy emas. Ishonchlilik bilan bog‘liq muammolarni hal qilish asosan sanoat nazorati tizimlarining tuzilishi va texnik ta‘minotini tanlashda amalga oshiriladi. Jarayonni avtomatik boshqarish tizimlarida ish usullarini ishlab chiqishda ishonchlilik talablari ham hisobga olinishi kerak. Ishonchlilik nuqtai nazaridan, jarayonlarni avtomatik boshqarish tizimining eng asosiy qismi bu hisoblash uskunalari ishlaydigan kompyuter markazlari. Texnologik jarayonlarni avtomatlashtirilgan boshqaruv tizimlarida ishlash uchun zarur bo‘lgan ma‘lumotlarning muhim qismi mashina muhitida qayd etiladi. Ba‘zi bir kompyuter qurilmalari ishlamay qolganda, o‘z faoliyatida kompyuter markaziga ishonadigan qismlar kerakli ma‘lumotlardan "uzib qo‘yilishi" mumkin. Shuning uchun, ushbu tuzilmaning ushbu versiyasi bilan texnologik jarayonlarni avtomatlashtirilgan boshqaruv tizimining ishonchliligi bilan bog‘liq masalalarni ko‘rib chiqishda, tizimning barcha funksional aloqalarini kompyuter markazi bilan bog‘lanish darajasiga qarab, kompyuterdan foydalanmasdan o‘z funksiyalarini bajaradigan birliklarga bo‘lish, o‘z funksiyalarining bir qismini bajarishda kompyuter markazidan foydalanish tavsiya etiladi. Texnologik jarayonlarni avtomatlashtirilgan boshqaruv tizimining chiqishlaridan biri to‘g‘ridan-to‘g‘ri olingan kirish ma‘lumotlarini qayta ishlash asosida kompyuter markazida shakllantiriladi. Ishlab chiqarish nazorati tizimlarining tuzilishi va ishlashini ishonchlilik nuqtai nazaridan tahlil qilish bir qator xulosalar chiqarishimizga imkon beradi, ularning asosida ishonchlilikning kerakli darajasini ta‘minlaydigan tizimlarning rivojlanishiga yondashuvni shakllantirishimiz mumkin. Avvalo shuni ta‘kidlash kerakki, texnologik jarayonlarni avtomatlashtirilgan boshqaruv tizimlarida odamlarning mavjudligi va ularning tizim uchun mavjud funksiyalarning muhim qismini bajarishi avtomatlashtirilgan boshqaruv tizimlarni tubdan ajratib turadi.