1-Мавзу бўйича саволлар тўплами

2.         Ovozli va video xabarlar tarmoq orqali qanday uzatiladi?

VoIP protokoli IP orqali standart ovoz signallarini kodlaydi.Hozirgi vaqtda ovozli signallarning aksariyati suhbat davomida chaqirilayotgan va chaqirilayotgan tomonlar o'rtasida kanal o'rnatilib, uni ushlab turganda, ulanish tarmoqlari orqali uzatiladi.IP-dan foydalanganda tovush alohida uzatiladigan paketlarga bo'linadi.Ushbu yondashuvning afzalligi signal uzatish uchun zarur bo'lgan kanal sig'imini kamaytirishdir, chunki suhbatdoshlar jim bo'lganda, hech narsa uzatishga hojat yo'q.VoIP-ga bo'lgan qiziqish asosan suhbatni Internet orqali uzatish, mahalliy narxlarda xalqaro qo'ng'iroqlarni amalga oshirish qobiliyatiga bog'liq.VoIP-ga uzoq muddatli qiziqishmavjud tarmoqlarni ovoz va ma'lumotlar uzatish uchun yagona tarmoqqa birlashtirishimkoniyatidan iborat.Bu operatorlar uchun katta xarajatlarni tejashga va ovozli aloqa va ma'lumotlar uzatish xizmatlariga boy integratsiyalashuvga olib keladi

Ovoz texnologiyasiVoice over IP texnologiyasi Voice Over IP (VOIP) nomiga ega.Ushbu texnologiyaning bitta qo'llanmasi -Internet Telefoniya.Internet-telefoniya -bu ovozli ma'lumotlarni real vaqt rejimida Internet yoki IP protokoli (Internet Protocol) ga asoslangan har qanday boshqa tarmoq orqali uzatish texnologiyasi.Shuning uchun Internet-telefoniya ko'pincha IP-telefoniya deb nomlanadi.Internet orqali ovoz bir necha bosqichda amalga oshiriladi.Birinchi bosqich -ovozni raqamlashtirish.Keyin oluvchiga uzatiladigan ma'lumotlarning jismoniy hajmini kamaytirish uchun raqamlangan ma'lumotlar tahlil qilinadi va qayta ishlanadi.Ushbu bosqichda keraksiz pauza va fon shovqinlari, shuningdek siqishni mavjud.Keyingi bosqichda olingan ma'lumotlar ketma-ketligi paketlarga bo'linadi va unga protokol ma'lumotlari qo'shiladi -qabul qiluvchining manzili, ular ketma-ket berilmasa paketning seriya raqami va xatolarni tuzatish uchun qo'shimcha ma'lumotlar.Ma'lumotni siqish sizga Internet kanalida bir vaqtning o'zida bir nechta suhbatlar o'tkazish imkonini beradi (an'anaviy telefoniyadan farqli o'laroq, butun kanal bitta suhbatni uzatish uchun ishlatiladi), bu an'anaviy telefoniya bilan solishtirganda shaharlararo va xalqaro telefon so'zlashuvlarining narxini sezilarli darajada kamaytiradi.Olingan paketlardan uzatiladigan ovoz ma'lumotlarini chiqarib olish ham bir necha bosqichlarda amalga oshiriladi.Ovoz paketlari qabul qiluvchining terminaliga etib borganda, avval ularning ketma-ketligi tekshiriladi.IP tarmoqlari etkazib berish vaqtini kafolatlamaganligi sababli, yuqoriroq tartib raqamlari bo'lgan paketlar avvalroq kelishi mumkin, bundan tashqari, qabul qilish vaqti o'zgarishi mumkin.Dastlabki ketma-ketlik va sinxronizatsiyani tiklash uchun paketlarning vaqtincha to'planishi sodir bo'ladi.Biroq, etkazib berish paytida ba'zi paketlar umuman yo'qolishi mumkin yoki ularni etkazib berish kechikishi ruxsat etilgan tarqalishdan oshib ketadi.Oddiy sharoitlarda qabul qiluvchi terminal noto'g'ri yoki yo'qolgan ma'lumotlarni qayta yuborishni talab qiladi.Ovozni uzatish etkazib berish vaqti uchun juda muhimdir, shuning uchun yaqinlashtirilgan algoritm yoqilgan, bu olingan paketlar asosida yo'qolgan ma'lumotlarni qayta tiklashga imkon beradi yoki bu yo'qotishlar shunchaki e'tiborga olinmaydi va kamchiliklar tasodifiy to'ldiriladi.Bu uzatish paytida ovozning ozgina buzilishiga olib keladi.Bundan tashqari, IP-paketlar bir nechta marshrutizatorlardan o'tganligi sababli, qo'ng'iroq paytida kichik (0,1 -0,4 soniya) kechikishlar mavjud.

ideoni oqimli uzatish uchun bir qator tarmoq protokollaridan foydalaniladi, ulardan eng muhimi RTSP va IGMP.RTSP (Real-Time Streaming Protocol)-bu Internetdagi video oqimlarning uzatilishini boshqarish imkoniyatiga ega protokol.U mijoz tomonidan multimediya ma'lumotlarini so'rash uchun ishlab chiqilgan bo'lib, bu uning o'tkazilishida ba'zi boshqaruvni beradi (shakldagi operatsiyalar: uzatish uchun manbalarni so'rash, serverda joylashgan fayllarni uzatishnito'xtatib turish /davom ettirish / to'xtatish, har qanday oqimni yozishni boshlash).

RTSP, HTTP singari, dastur sathining protokoli.Ushbu protokol etkazib berish kanallarini (masalan, UDP, multicast UDP va TCP) tashkil etish va RTP-ga asoslangan mexanizmni tanlash bilan ta'minlash orqali bir nechta ma'lumotlarni etkazib berish seanslarini boshqarish uchun mo'ljallangan.RTSP protokolidan foydalanish virtual serverlarni yaratish va qo'llab-quvvatlashni soddalashtiradi, bu erda bitta IP-manzilga ega bitta xost bir nechta hujjat tuzilmalariga (daraxtlarga) xizmat qiladi.Transport darajasida real vaqt rejimida videoni uzatish uchunRTP (Real-Time Protocol)ishlatiladi.U seansni yaratish va tugatish uchun javobgardir, uzatiladigan ma'lumot turini aniqlaydi, paketlarga seriya raqamlari va vaqt markalarini qo'shib qo'yadi, bu esa videolarni yo'qotish va kechikishlarsiztashkil etish imkonini beradi.Unicastda ham, multicast rejimida ham ishlash mumkin.RTP nazorat funktsiyalarini RTCP-ga (Real-Time Control Protocol) o'tkazadi, u qabul qilingan paketlarni yuborilganlarga nisbatan tekshiradi, oqim manbai haqida ma'lumotberadi va tarmoqdagi yuklarni kuzatadi.RTCP shuningdek, xizmat ko'rsatishning (QoS) belgilangan parametrlarini nazorat qiladi va RSVP (Resurs Reservation Protocol) bilan birgalikda uning bajarilishini ta'minlaydi.Tarmoqqa qo'shilish yoki tarqatish guruhidan chiqish uchun standartIGMP (Internet Group Membership Protocol) ishlatiladi.Uning ishlash printsipi quyidagicha.Birinchidan, obunachilar kanalga ulanish uchun buyruq oladi.Keyin kirish uskunasi yo'riqnoma uchun kerakli kanal uzatiladigan tegishliguruhga qo'shilishi haqida so'rov yuboradi.Manba (signal uchi, bosh tugun) dan signal bir qator marshrutizator orqali kirish moslamasiga uzatiladi va to'plamni o'rnatish so'ralgan portga yuboriladi.Agar boshqa abonent ushbu kanalni ko'rish uchun so'rov yuborsa, u guruhga kiritilgan va kirish moslamasidan signal uning portida takrorlanadi.Shunday qilib, signal transport tarmog'idan "bir nusxada" o'tadi va faqat oxirgi bo'limda guruhga ulangan barcha abonentlar uchun "klonlangan" bo'ladi.Vaqti-vaqti bilan, maxsus so'rovlar bo'yicha, marshrutizatorlar guruhlarning hozirgi holatini aniqlaydilar.Agar guruhdagi kamida bitta faol abonent kirish uskunasiga o'rnatilsa, yo'riqnoma ma'lumotni ushbu uskunaga yuboradi.So'nggi abonent kanalni ko'rishni rad etsa, kirish uskunasi yo'riqnoma guruhning a'zoligini tasdiqlagan holda keyingi so'roviga javob bermaydi va unga o'tish to'xtatiladi.IGMP protokolining asosiy qoidalari quyidagilar:• tarmoqning so'nggi tugunlari tarqatish guruhiga ulanish jarayoni boshlanishini ta'minlash uchun "hisobot" turdagi IGMP paketini yuboradi;• tarqatish guruhidan uzilganda tugun qo'shimcha paketlarni yubormaydi;• Multicast yo'riqnoma muntazam ravishda tarmoqqa IGMP so'rovlarini yuboradi.Ushbu so'rovlar tarqatish guruhlarining joriy holatini aniqlaydi;• tugun har bir tarqatish guruhi uchun bitta guruhdan kamida bitta mijoz bo'lsa, IGMP javob paketini yuboradi.Uzatishni boshqarish protokoli (TCP)yuqori darajadagi protokollar uchun etkazib berish xizmatlarini to'liq tasdiqlangan va tasdiqlangan oqimlarni boshqarish bilan ta'minlaydi.U ma'lumotlarni doimiy uzluksiz ravishda uzatadi, unda baytlar tartib raqamlari bilan aniqlanadi.TCP bir vaqtning o'zida bir nechta yuqori darajadagi suhbatlarni qo'llab-quvvatlashi mumkin.HTTP (Hyper Text Transfer Protocol) -bu turli interfaol xizmatlarni tashkil qilish uchun ishlatiladigan gipermatnli uzatish protokoli.HTTP-dan foydalanib, istalgan manbaga ulanish uchun siz ushbu manbaning URL-manzilini kiritishingiz kerak.Yagona manba qidiruvi (URL) ushbu protokolda nafaqat qaysi ma'lumotlar olinishi kerakligini aniqlash uchun, balki ushbu elementlarni tanlash uchun qaysi protokoldan foydalanish kerakligi uchun ishlatiladi.URL satri HTTP dasturini serverga ulanish uchun zarur bo'lgan barcha ma'lumotlarni uzatadi.Birinchidan,

HTTP dasturi belgilangan xost bilan TCP-sessiyasini o'rnatadi va keyin rasmiy ravishda manbani so'raydi.IP tarmog'idagi video ma'lumotlarning minimal kechikishi va kafolatlangan tezligini ta'minlash uchunxizmat ko'rsatish sifati (QoS)qo'llab-quvvatlanadi,buning uchun, masalan, taniqli RSVP (Reserve Reservation Protocol) protokoli ishlatilishi mumkin, bu esa kanalda kerakli tarmoqli kengligini zaxiralashni ta'minlaydi.U tarmoq marshrutizatorlarini umumiy trafik xarakteristikalari bilan ta'minlash uchun ishlatiladi (masalan, ma'lumot uzatish tezligi, o'zgaruvchanlik).Keyin marshrutizatorlar video-trafik yo'nalishlarining umumiy bo'limlarida resurslarni taqsimlash to'g'risidagi so'rovlarni birlashtiradilar