1-Mavzu: Falsafa: uning predmeti, mazmuni va jamiyatdagi roli. Reja


Formal mantiqga to`g`ri tafakkur shakllari va qonunlarini o`rganuvchi falsafiy fan



Yüklə 269,37 Kb.
səhifə44/50
tarix12.09.2023
ölçüsü269,37 Kb.
#142923
1   ...   40   41   42   43   44   45   46   47   ...   50
1-Mavzu Falsafa uning predmeti, mazmuni va jamiyatdagi roli. R-fayllar.org

Formal mantiqga to`g`ri tafakkur shakllari va qonunlarini o`rganuvchi falsafiy fan, deb ta`rif berish mumkin.
Dialektik mantiq, formal mantiqdan farqli ularok, tafakko`rni uning mazmuni va shakli birligida hamda taraqqiyotida olib urganadi. Matematik mantiq esa tafakko`rni matematik metodlar yordamida tadkik etadi. U xozirgi zamon matematikasining muhim yunalishlaridan biri bo`lib, tafakko`rni mantiqiy xisoblash deb ataladigan yuqori darajada abstraktlashgan va formallashgan sistemada taxlil qiladi.
Biz urganadigan fan formal mantiq bo`lib, u xozirgi paytda uzining maxsus formallashgan tiliga, to`g`ri muhokama yuritish uchun zarur bo`lgan samarali mantiqiy metodlari va usullariga, kontseptual vositalariga ega. Tafakko`rni o`rganuvchi boshqa fanlar, xususan falsafa, psixologiya, fiziologiya bilan hamkorlik qiladi hamda ilmiy bilimlar sistemasida uzining munosib o`rniga ega. Ayniksa, uning bilish metodi sifatidagi ahamiyati katta.
Tafakkur shakllari va qonunlarini o`rganish, ulardan ongli ravishda foydalanish fikrlash madaniyatini ustiradi, xususan, fikrni to`g`ri kurish malakasini rivojlantiradi; baxs yuritishda uzining va boshqalarning fikriga tankidiy munosabatda bo`lishiga, suxbatdoshining muloxazalaridagi xatolarni ochib tashlashga yordam beradi. Muhokamani to`g`ri kurishga, formal ziddiyatlar, xatolarga yul kuymaslikka erishish, aytish mumkinki, o`ziga xos san`at-mantiq san`ati xisoblanadi. Bu san`atning nazariy asoslarini chukur egallagan kishigina uning imkoniyatlarini amaliy muhokama yuritishda namoyish kila oladi. Uning ta`lim soxasidagi vazifalari ham jiddiydir. Ukuv jarayonining samaradorligi ma`lum bir darajada ishlatiladigan tushunchalarning, terminlarning anik bo`lishiga, muammolarning mantiqan to`g`ri kuyilishi va xal kilinishiga, mavjud gipotezalar strukturasini to`g`ri taxlil kila olishga, argumentlash qoidalaridan to`g`ri foydalanishga bog`liq.
Fan uchun formal mantiq murakkab muammolarni echish vositasini beradi. Bunday vositalar, odatda, ilmiy nazariyaning strukturasini o`rganishda, unda ishlatiladigan formalizmning mohiyatini tushuntirib berishda, formal ziddiyatlar bo`lsa, ularni aniqlashda muhim ahamiyatga ega.

Yüklə 269,37 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   40   41   42   43   44   45   46   47   ...   50




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin