1-Mavzu. Fanga kirish. Asosiy tushunchalar. Reja

Linuxning asosiy komandalari

Tizim ma’murining ishini yengillashtirish va tezlashtirish uchun ayrim eski operatsiyalarni avtomatlashtirishda ayrim oddiy buyruqlarni qarab chiqamiz:
Bu tizimda, komandalarni yozishda katta kichik harflarga e’tiborliroq bo‘lish lozim, Linux OSda katta-kichik harflar farqlidir.

Operatsion tizim ma’lumotlarini ekranga chiqaruvchi komandalar haqida to‘liq ma’lumotlarni linux ning “man” komandasi orqali olishingiz mumkin bo‘ladi.

man, info — birinchi ishlovchi odam uchun juda foydali buyruq bo‘lib, ma’lumotnomani chaqirish uchun xizmat qiladi, masalan:
$ man man $ man cp $ info sed
man fdisk
Tizim haqida axborot olish buyruqlari:
uname — tizim haqida axborotni chiqaradi
$ uname -a Linux sandbox 2.6.29-gentoo-r3 #2 PREEMPT Tue May 26 22:19:41 MSD 2009 x86_64 AMD
Sempron(tm) Processor 3000+ AuthenticAMD GNU/Linux
uptime — o‘chmasdan ishlayotganlik vaqtini, foydalanuvchilar sonini va vaqt intervalida yuklamalarni ko‘rsatadi,
$ uptime 04:35:36 up 7 days, 13:24, 8 users, load average: 0.00, 0.02, 0.02
hostname — xost nomini chiqaradi,
arch — arxitekturani ko‘rsatadi ('uname -m'),
date — sanani chiqaradi,
$ date Ptn Iyun 19 04:41:41 MSD 2009 $ date +%F 2009-06-19 $date +%s 1245372182
pwd — joriy direktoriya (katalog)ni chop etadi,
tty — standart kiritish bilan bog‘liq terminal nomini chop etadi.
grep MemTotal /proc/meminfo — Doimiy xotira haqida ma’lumot olish(RAM).
grep SwapTotal /proc/meminfo — Swap haqida ma’lumot olish.
free — Swap va RAM xotira haqida umumiy ma’lumot olish.
df — Qattiq disk(vinchester) hajmi haqida ma’lumot olish.
cal – Hozirgi kalendarni ko‘rish. cal 2007 terib 2007 yilning kalendarini chiqarish mumkin bo‘ladi.
w – online bo‘lib turgan foydalanuvchilarni ko‘rish.
whoami – ishlab turgan foydalanuvchi nomini ko‘rish.
finger user – user nomli foydalanuvchi haqida ma’lumot olish.
cat /proc/cpuinfo – protsessor haqida ma’lumot olish(CPU).
whereis app — app dasturi qayerda joylashganini ko‘rish.
cat /etc/issue – operatsion tizim versiyasini bilish.
uname –r – kernel(yadro) versiyasini bilish.

setup – tizimni sozlash oynasini ochish.

hostname – operatsion tizim nomini bilish.
df -k /home — /home katalogi hajmini ko‘rish.
fdisk —l – tizimdagi barcha disklarni ko‘rish.
ps –ef | grep user – user nomli foydalanuvchi ishga tushirgan prsesslarni ko‘rish.
uname –m yoki arch – kompyuter arxitekturasini ko‘rish.
dmidecode –q — SMBIOS/DMI haqida ma’lumot olish.
cat /proc/mounts – montirovka qilingan fayl tizimlarini ko‘rish.