1-Mavzu. Kirish. Ish o'rinlarini monitoring qilish va attestatsiya qilish fanining rivojlanishi tarixi 1

4.Ish joylarini monitoring qilish va attestatsiyadan o’tkazish bo'yicha 
birinchi ishlar. Ishchilarning kasallanishi va shikastlanishining asosiy 
sabablarini aniqlash 
Ish joylarini Monitoring qilish va attestatsiyadan o’tkazish-bu ishchilarning 
kasalligi va shikastlanishiga olib kelishi mumkin bo’lgan ish muhitida yuzaga 
kelishi mumkin bo’lgan xavf va zararli omillarni aniqlash va oldini olishga 
qaratilgan jarayonlar. Bu mehnat sharoitlarini tizimli kuzatish va tahlil qilish, 
shuningdek aniqlangan muammolarni bartaraf yetish choralarini ko’rishdir. 

---

Ish joylarini monitoring qilish va attestatsiyadan o’tkazish bo’yicha birinchi 
ish XIX asr oxirida, ishchilarning kasbiy kasalliklari va shikastlanishlarining 
birinchi holatlari sezilganda boshlandi. Sanoatning rivojlanishi va ishchilar 
sinfining ko’payishi bilan bir qatorda mehnat sharoitlarini tizimli o’rganish va 
nazorat qilish zarurati paydo bo’ldi. 
Dastlab, asosiy ye’tibor tebranish, shovqin, chang va kimyoviy moddalar 
kabi jismoniy omillarga qaratildi. Bu ish muhitiga qo’yiladigan parametrlar va 
talablarni tartibga soluvchi birinchi texnik standartlar va me’yoriy hujjatlarni 
ishlab chiqishda o’z aksini topdi. 
Vaqt o’tishi bilan ishchilarning kasalligi va shikastlanishining asosiy 
sabablari kengaydi. Ularga psixoyemotsional omillar, psixososyal soha, ishni 
tashkil yetish va xodimlarga salbiy ta’sir ko’rsatishi mumkin bo’lgan boshqa 
jihatlar qo’shildi. 
Ish joylarini monitoring qilish va attestatsiyadan o’tkazish bo’yicha birinchi 
ishlarning muhim bosqichlaridan biri bu ish muhitining parametrlarini o’lchash va 
baholash uchun ixtisoslashtirilgan texnika va qurilmalarni ishlab chiqish va joriy 
yetishdir. Shovqin, tebranish, havodagi zararli moddalar konsentratsiyasini 
o’lchash uchun asboblar, shuningdek, ish muhitidagi xavflarni aniqlash uchun 
boshqa vositalar ishlab chiqilgan. 
Bugungi kunda ish joylarini monitoring qilish va attestatsiyadan o’tkazish 
turli sohalardagi korxonalarda mehnatni muhofaza qilish va xavfsizlik tizimining 
ajralmas qismi hisoblanadi. Ushbu ish dastlabki va davriy o’lchovlar va ish 
muhitini tahlil qilish, shuningdek ish joyi parametrlarining qonun hujjatlari 
talablariga muvofiqligini nazorat qilishni o’z ichiga oladi. 
Ish joylarini monitoring qilish va attestatsiyadan o’tkazish natijalariga ko’ra 
ishchilarning kasallanishi va shikastlanishining asosiy sabablari aniqlanadi. Ushbu 
ma’lumotlar yuzaga kelishi mumkin bo’lgan xavflarning oldini olish va mehnat 
sharoitlarini yaxshilash bo’yicha chora-tadbirlarni ishlab chiqish va amalga 
oshirish imkonini beradi. 
Shunday qilib, ish joylarini monitoring qilish va attestatsiyadan o’tkazish 
bo’yicha birinchi ish mehnatni muhofaza qilish tarixidagi muhim bosqichdir. Ular 
ishchilarning kasallanishi va shikastlanishining asosiy sabablarini aniqlash va 
ularning oldini olish choralarini ishlab chiqish imkonini berdi. Ish joylarini 
monitoring qilish va attestatsiyadan o’tkazishning zamonaviy usullari va vositalari 
barcha xodimlar uchun xavfsiz va qulay muhit yaratishga yordam beradi.