1-Mavzu. Kirish. Ish o'rinlarini monitoring qilish va attestatsiya qilish fanining rivojlanishi tarixi 1

5. Ish o 'rinlarini monitoring qilish va attestatsiyadan o' tkazish sohasida 
Qonunchilik bazasi va standartlarini ishlab chiqish 

---

So’nggi bir necha o’n yilliklar ichida jahon iqtisodiyoti sezilarli 
o’zgarishlarga duch keldi va mehnat salomatligi va xavfsizligi sohasidagi talablar 
sezilarli darajada oshdi. Ushbu jarayonning muhim tarkibiy qismlaridan biri bu ish 
joylarini monitoring qilish va attestatsiyadan o’tkazish sohasidagi Qonunchilik 
bazasi va standartlarini ishlab chiqishdir. 
Ish joyini monitoring qilish-bu xodimlar uchun yuzaga kelishi mumkin 
bo’lgan xavf va xavflarni aniqlash va oldini olish maqsadida mehnat sharoitlarini 
tahlil qilishning tizimli jarayoni. Bunday monitoring, ayniqsa, qurilish, 
metallurgiya, kimyo sanoati va boshqalar kabi sog’liq va xavfsizlik uchun yuqori 
xavfga yega bo’lgan sohalarda dolzarbdir. Ish joyini monitoring qilish va 
attestatsiyadan o’tkazish tadbirlarini amalga oshirish xavfsiz va sog’lom ish 
muhitini yaratishda muhim qadamdir. 
Dunyoda ish joylarini monitoring qilish va attestatsiyadan o’tkazish sohasida 
ko’plab standartlar va qoidalar mavjud. Xalqaro mehnat tashkiloti (XMT) va 
Jahon Sog’liqni saqlash tashkiloti (JSST) kabi ixtisoslashgan xalqaro tashkilotlar 
ushbu standartlarni ishlab chiqish va takomillashtirish ustida ishlamoqda. Ishning 
asosiy yo’nalishlari ish joylarini baholash va attestatsiyadan o’tkazishning yagona 
prinsiplarini yaratish, mehnat sharoitlari va mehnat xavfsizligi uchun minimal 
talablarni belgilash, shuningdek, ish bilan bog’liq kasalliklar va jarohatlarning 
oldini olish bo’yicha tavsiyalar ishlab chiqishdir. 
O’zbekiston Respublikasida ish o’rinlarini monitoring qilish va 
attestatsiyadan o’tkazish sohasida ham ishlab chiqilgan Qonunchilik bazasi 
mavjud. Mehnat xavfsizligi va xavfsizligi uchun javobgarlik O’zbekiston tomoni 
bo’lgan milliy qonunlarda ham, xalqaro shartnomalarda ham mustahkamlangan. 
O’zbekiston Respublikasining "xavfsizlik va mehnatni muhofaza qilish 
to’g’risida" gi Qonuni, ma’muriy javobgarlik to’g’risidagi qonunlar kodekslari va 
boshqalar muhim me’yoriy hujjatlardir. Ushbu qonunlar doirasida ish joylarini 
monitoring qilish va attestatsiyadan o’tkazish, asbob-uskunalar va mehnat 
sharoitlariga talablarni belgilash, shuningdek xavfsizlik va mehnatni muhofaza 
qilish qoidalarini buzganlik uchun jarimalar tartibga solinadi. 
O’zbekiston Respublikasida Qonunchilik bazasi va standartlarini 
rivojlantirishning muhim xususiyatlaridan biri bu xalqaro standartlarga va 
mehnatni muhofaza qilish sohasidagi o’zgarishlarga muvofiq normativ hujjatlarni 
doimiy ravishda takomillashtirish va yangilashdir. Bu mamlakatda ish joylarini 
monitoring qilish va attestatsiyadan o’tkazish muammolarini hal qilishga jiddiy 
yondashuvdan dalolat beradi. 
Xulosa qilib aytganda, ish joylarini monitoring qilish va attestatsiyadan 
o’tkazish sohasidagi Qonunchilik bazasi va standartlarini ishlab chiqish mehnatni 
muhofaza qilish va xavfsizlikning umumiy tizimining ajralmas qismi hisoblanadi. 
Global va milliy tashkilotlar ushbu sohada umumiy tamoyil va talablarni o’rnatish 

---

bo’yicha faol ish olib bormoqda. O’zbekiston Respublikasi global 
tendensiyalardan qolishmaydi va xalqaro standartlarga muvofiq Qonunchilik 
bazasini faol rivojlantirishda davom yetmoqda, bu o’z fuqarolari uchun xavfsiz va 
sog’lom mehnat muhitini yaratish yo’lidagi muhim qadamdir