1-mavzu: Morfemika va morfema haqida umumiy ma’lumot. So‘zning grammatik strukturasi. Reja


Otning funktsional analitik formalari



Yüklə 171,75 Kb.
səhifə20/92
tarix24.09.2023
ölçüsü171,75 Kb.
#147771
1   ...   16   17   18   19   20   21   22   23   ...   92
она тилидан қулланма

Otning funktsional analitik formalari.
Hozirgi o‘zbek tilidagi otning analitik formasi ko‘makchi so‘z yordamida vujudga keladi. Funktsional formalarning ikkinchi turi analitik formadir.. Bular esa vosita, makon, vaqt, sabab, maqsad kabi ma'nolarni anglatadi. Analitik formani hosil qiluvchi ko‘makchilar otning ma'lum bir kelishik formasiga birikadi. Qaychi bilan (qirqmoq), dugonasi uchun(bermoq), tushga yaqin (bormoq) kabilar bunga misol bo‘ladi.


Otning funktsional juft va takroriy formalari.
Navbatdagi funktsional formalardan biri, juft va takroriy formalar sanaladi. Bu forma otning umumlashtirish ma'nolarini bildiradi. Otning takroriy formasi ko‘plik ma'nosini ifodalay oladi, ma'noni kuchaytiradi. Shu topda u o‘zini hamda do‘sti Mirvali va uning serzavq-sershovqin jo‘ralarini eslab ich-ichidan yonmoqda edi.


Nazorat savollari
  1. Otning kategorial va nokategorial formalarini tushuntiring.


  2. Otning funktsional sintaktik formalari turlarini aytib bering.


  3. Otning funktsional analitik formalarini tushuntiring.


  4. Otning juft va takroriy formalarini ayti bering.




7-mavzu: OTLARNING ALOQA –MUNOSABAT KATEGORIYALARI

Reja:
1.Otlarning kelishik kategoriyalari
2.Otlarning egalik kategoriyalari
Predmetning uch shaxsdan biriga tegishli ekanligini anglatuvchi umumiy ma'nolar va ularni ifodalovchi qo‘shimchalar paradigmasi egalik kategoriyasidir.
Ma'lumki, predmetning uch shaxsdan biriga qarashliligi ma'nosini muayyan shakllar, ya'ni qo‘shimchalar yuzaga chiqaradi: xuddi ana shu qo‘shimchalar egalik qo‘shimchalari deb yuritiladi va ularning umumlashgan ma'nolari yig‘indisini ifodalovchi qo‘shimchalar tizimi - egalik qo‘shimchalari paradigmasi ayni paytda egalik kategoriyasi deb ataladi.
Egalik qo‘shimchalari tilimizda ikki ma'nolidir: ya'ni ham shaxs, ham son ma'nosini ifoda etadi. Masalan: maktabim-birlik, 1 shaxs; maktabimiz-ko‘plik, 1 shaxs. Egalik kategoriyasining asosiy qo‘shimchalari quyidagicha:









Yüklə 171,75 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   16   17   18   19   20   21   22   23   ...   92




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin