1-mavzu. Qiyosiy pedagogikaning nazariy-metodologik asoslari. Reja: Qiyosiy pedagogikada metodologik yondashuvlar

---

1-mavzu. Qiyosiy pedagogikaning nazariy-metodologik asoslari. 
Reja: 
1.Qiyosiy pedagogikada metodologik yondashuvlar 

2. Melioristik yondashuv, tarixiy-falsafiy yondashuv 

3.Fanlararo 
yondashuv, 
ma’lumotli 
yondashuv, 
etnomadaniy 
yondashuv. 

Uning eng umumiy shaklida qiyosiy pedagogika turli mamlakatlar va 

mintaqalardagi 
ta'lim, 
tarbiya 
va 
o'qitish 
xususiyatlarini 
o'rganadigan 
pedagogikaning bir tarmog'i sifatida ta'riflanadi. Qiyosiy pedagogika keng ma'noda 
pedagogik fanning sohasi bo'lib, u dunyoning turli mamlakatlari va mintaqalarida 
ta'limning holati, rivojlanish tendentsiyalari va tendentsiyalarini o'rganadi; xorijiy 
tajribani qo'llash orqali milliy ta'lim tizimlarini o'zaro boyitish yo'llarini aniqlash. 
Qiyosiy pedagogika aniq ma'noda «asosan, dunyoning turli mamlakatlari va 
mintaqalarida pedagogik nazariya va amaliyotning rivojlanish holati, qonuniyatlari 
va tendentsiyalari, shuningdek, ularning umumiy tendentsiyalari, milliy va 
mintaqaviy xususiyatlarini taqqoslash asosida tadqiq etiladigan pedagogik fan 
sohasi; xorijiy tajribadan foydalanish orqali milliy ta'lim tizimlarini o'zaro boyitish 
shakllari va usullarini ochib berish ” 
Qiyosiy pedagogikani tushunishga bo'lgan barcha uchta yondashuv uning 
tarkibiy xususiyatlarini tavsiflaydi. Birinchidan, bu pedagogik fanning o'ziga xos 
sohasi. Ikkinchidan, u dunyoning turli mamlakatlari va mintaqalarida ta'lim, tarbiya, 
o'qitish, pedagogik nazariya va amaliyotning rivojlanish jarayonini o'rganishga 
qaratilgan. Uchinchidan, tahlil xorijiy tajribadan foydalanish uchun qiyosiy-qiyosiy 
asosda olib boriladi. To'rtinchidan, milliy ta'lim tizimlarini o'zaro boyitishning 
mumkin bo'lgan shakllari va usullari aniqlangan. 
Milliy ta'lim tizimi. so'nggi yillarda turli mamlakatlarda yosh avlodning 
sotsializatsiyasini qiyosiy tahlil qilish bo'yicha tadqiqotlar paydo bo'ldi. Ushbu 
tadqiqotlarning aksariyati tabiatda fanlararo bo'lib, qiyosiy pedagogika, ijtimoiy 
pedagogika, ijtimoiy psixologiya va qiyosiy psixologiyaning "chorrahasida" olib 
boriladi. Bundan tashqari, qiyosiy pedagogika asosan turli mamlakatlardagi milliy 
ta'lim tizimlarini taqqoslashga asoslanganligini yodda tutish kerak. Milliy ta'lim 
tizimi-bu yosh avlodni davlat va jamiyat kuchlari tomonidan maqsadli 
ijtimoiylashtirish. Milliy ta'lim tizimi quyidagilarni o'z ichiga oladi:
davlat ta'lim organlari (ta'lim vazirliklari, ma'muriyat va ta'lim boshqarmalari 
va boshqalar); 
o'quv jarayonining ishtirokchilari (o'qituvchilar, talabalar, o'qituvchilar, 
maktab o'quvchilari, o'qituvchilar va boshqalar); 
ta'lim standartlari va ularning asosida ishlab chiqilgan o'quv rejalari va o'quv 
dasturlari; 

---

tizimning samarali ishlashini ta'minlaydigan ta'lim muassasalari va boshqa 
tashkilotlar (maktablar, universitetlar, kollejlar, bolalar bog'chalari, qo'shimcha 
ta'lim muassasalari va boshqalar). 
Milliy ta'lim tizimi doirasida, qoida tariqasida, ta'limning turli bosqichlarini 
ketma-ket amalga oshirish ko'zda tutilgan: maktabgacha, boshlang'ich maktab, 
umumiy o'rta maktab, kasb-hunar, o'rta-maxsus, oliy ma'lumot, oliy o'quv yurtidan 
keyingi ta'lim. 
Qiyosiy pedagogika pedagogika fani va akademik intizomning o'ziga xos 
sohasi sifatida pedagogika va ta'lim tarixi, etnopedagogika va etnopsixologiya, 
didaktika, ta'lim nazariyasi, psixologiya, etnografiya, sotsiologiya, falsafa, 
shuningdek boshqa fanlar va tadqiqot yo'nalishlari bilan bog'liq. Shu bilan birga, 
qiyosiy pedagogika ilmiy bilimlarning mustaqil sohasi bo'lib, uning o'ziga xos 
ob'ekti, predmeti, o'ziga xos funksiyalari va vazifalari mavjud. Qiyosiy pedagogika 
uchun pedagogika tarixi, falsafasi va ta'lim tarixi katta ahamiyatga ega, chunki ushbu 
kurslar doirasida turli mamlakatlarda pedagogik fikrning rivojlanish muammolari 
eng to'liq va har tomonlama ko'rib chiqiladi. Shu bilan birga, pedagogika tarixi, 
falsafa va ta'lim tarixi, ma'lum bir madaniyatning tsivilizatsiya qobiliyatining o'ziga 
xos xususiyatlarini hisobga olgan holda, ta'limni rivojlantirishning umumiy 
tendentsiyalarini aniqlashga qaratilgan qiyosiy pedagogikaning mazmunini 
takrorlamaydi.