1-Mavzu: rivojlangan davlatlarda ta`lim-tarbiya

Kurs	Davomiyligi
Daraja
(Tayanch)-Bazaviy	2 yil	kandidat (ta’limning boshqa tizimidabakalavr diplomiga mos keladi)
Asosiy	3 yil	lisensiat (ta’limning boshqa tizimidamagistr diplomiga mos keladi)

Qo‘shimcha	2 yil	doktor (mutaxassis)
Oliy	2 yil	oliy ta’lim agrejesi

Kandidat darajasi - 2 yoki 3 yillik tayanch ta’lim olganidan keyinberiladi. Bu 1-sikl hisoblanadi (keyin esa ta’limning 2-sikli, ya’ni ixtisos (soha)bo‘yicha tayyorlash boshlanadi;“lisensiat” - bakalavr darajasiga mos keladi, mutaxassisligi bo‘yicha 2yoki 3 yillik qo‘shimcha ta’lim olishi va ilmiy ish yozganidan keyin beriladi.Ba’zi fanlar bo‘yicha ko‘p muddatli o‘qishdan keyingina ushbu darajagaerishish mumkin: muxandislik, farmasevt, huquq sohalari bo‘yichamutaxassisliklari uchun - 3 yil yoki medisina, jarrohlik va doyalik (akusherlik)ixtisosligi bo‘yicha doktor unvoniga ega bo‘lishi uchun 4 yil o‘qishlari shart.doktor - magistr darajasiga to‘g‘ri keladi, mazkur darajaga lesensiatdarajasini olgandan keyingina kamida yana 1 yil tahsil olib, dissertasiyani yozib,albatta uni yoqlash talab etiladi.“oliy ta’lim agreje”si - ushbu iyerarxiya (ketma-ketlik)ning oliy darajasihisoblanadi va u doktorlik darajasini olib, 2 yil muddat o‘tishidan keyinginaberilishi mumkin.Universitetlarda, shuningdek universitetdan keyingi ta’lim yoki, odatda,davomiyligi 2-3 yil bo‘lgan 3-chi sikl (bosqich) ta’limi‖ bordir. Mazkur ta’limturininig maqsadi insonlarga ko‘shimcha ta’lim yoki daraja olish uchun imkoniyatyaratish hisoblanadi. Ba’zi fanlardan universitet darajasiga ega bo‘lish uchunkechki yoki dam olish kunlari kurslari tashkil etilishi orqali yoshi katta bo‘lgankishilarga imkoniyat yaratiladi. Ba’zi universitetlarda ta’limning almashibkelishi, ya’ni ta’lim olish jarayoni ishlab chiqarishdagi amaliyot bilan almashibkeladi va tanaffusli ta’lim kabi shakllari mavjud. Belgiya oliy maktab tizimiuchun ta’lim jarayoni bilan zamonaviy fanni rivojlantirishning muhim yo‘nalishlaribo‘yicha amaliy tadqiqotlarning bog‘liqligi an’ana bo‘lib qolgan.Ilm, fanni rivojlantirish uchun universitetlarning byudjetidan 40% gachabo‘lgan miqdordagi mablag‘ ajrtiladi. Ilmiy tadqiqotlarining moliyalashtirilishivazirlik, sanoat va qishloq xo‘jaligida ilmiy- tadqiqotlarga ko‘mak Institutiyo‘nalishlari bo‘yicha davlat mablag‘lari, ilmiy tadqiqotlar Milliy jamg‘armasi,shuningdek turli xil kompaniya, jamg‘arma va assosiyasiyalar yo‘nalishi bo‘yichaxususiy (shaxsiy) manbalar hisobidan amalga oshiriladi.1995 yil 8 avgustdagi Oliy maktablarda ta’limni tashkil etish to‘g‘risidagiDekret uzun va qisqa‖ tipdagi ta’limni belgilab berdi. Shuni alohida ta’kidlashkerakki, oliy o‘quv yurti nomidagi institut yoki universitet so‘zlari mazkuro‘quv yurti o‘z bitiruvchilariga oliy ma’lumot beradi degani emas. Qisqa muddatlita’lim 3 yillik (ba’zi hollarda san’at va tibbiyot sohalari bo‘yicha 4 yil) muddatlibir sikldan iborat bo‘ladi. Nazariy qismini o‘qitish navbatma-navbat laboratoriya,ustaxonalardagi amaliy mashg‘ulotlar bilan birgalikda olib boriladi.Ko‘pincha fermer, buxgalteriya, hamshira, maktab o‘qituvchisi, mexanik,kutubxonachi, fotograf, kotiba kabi mutaxassisliklarda o‘qishning 1-yilidanboshlanadi.Uzoq muddatli oliy ta’lim, ba’zi hollarda universitet darajadagi, uzoqmuddatli ta’lim bilan ham nomlanadigan har biri davomiyligi 2 yildan iborat 2sikldan iborat.Belgiya oliy o‘quv yurtlari tomonidan berilgan barcha diplomlar EvropaIttifoqi davlatlari, shuningdek Islandiya, Norvegiya, Tursiya va Maltamamlakatlarida e’tirof etiladi.Birinchi bosqich Graduye diplom berilishi bilan yakunlanadi. Ikkinchipog‘ona tahsilidan keyin Licyenciye diplomi beriladi. Institut va universitetlarningikkinchi pog‘ona bitiruvchilari uchun yagona bo‘lib, umumiy hisoblangan uchinchipog‘onadan keyin bitiruvchiga (Ingeneurdiplome) diplomli muhandis darajasiberiladi. Aslida, oliy ta’lim sektorlari oralig‘idagi chegaralar o‘zgalar uchun yopiq,mahdud emas hamda talabalar navbatdagi ta’lim bosqichini o‘z mutaxassisligigamos keladigan hohlagan oliy o‘quv yurtida davom ettirishi mumkin.OO‘Yuga kirish imtixonlari mavjud emas: tahsil olish uchun yozilish tizimimavjuddir. Ba’zi OO‘Yular kelajak talabalari uchun qo‘shimcha ravishda testsinovlarini o‘tkazishadi.