1-mavzu: “Soliq nazariyasi” fanining predmeti, mazmuni va

Yaponiyadagi soliqqa tortiladigan daromad kategoriyalari tug’risida.
Turli yillar davomida byudjet daromad xajmining 35 foiz dan 42 foizgacha ulushini jismoniy shaxslardan olinadigan soliq tashkil etgan. Jismoniy shaxslarning daromad solig’i Yaponiya davlat byudjeti uchun katta axamiyatga ega.
1-jadval
Yaponiyada qabul qilingan jismoniy shaxslar daromad solig’i stavkalari.

Soliqqa tortiladigan daromad, mln. ien	Soliq stavkasi, %
	Milliy	Prefektura	Munitsipalitet	Jami
1,6 dan kam	10	2	3	15
1,6-3,0	10	2	8	20
3,0-5,5	20	2	8	30
5,5-6,0	20	4	11	35
6,0-10,0	30	4	11	45
10,0-20,0	40	4	11	55
20,0dan yuqori	50	4	12	76

Izox: Soliqqa tortiladigan summalardan olinadigan chegirma darajalari turli soliq imtiyozlari tufayli barcha guruxlar uchun kuplab belgilari bilan farqlanadi. Shu sababli guruxlar buyicha soliq stavkasi va soliqqa tortiladigan daromad jadvalda kursatilgan kabi tug’ri kelishi shart emas.
Daromad solig’i ish xaqi, dexqonlar va erkin kasb egalari daromadlari, kuchmas mulkdan kelgan daromad (ijaraga berish) xamda dividentlar, foizlar, nafaqa va boshqalardan olinadi. Soliqqa tortiladigan daromadlar Yaponiyada 9 toifaga bulinadi:
1.Pul omonatlari buyicha foizlar.
2.Dividentlar.
3.Kuchmas mulkdan olingan daromad.
4.Tadbirkorlik faoliyatidan olingan daromad.
5.Ish xaqi.
6.Pensiya va nafaqalar.
7.Bir martalik daromadlar.
8.Aralash xar tomonlama kelgan daromadlar.
9.Kapitaldan olinadigan daromad.
Bularning kupchiligi (foiz va dividentlardan tashqari) soliq tulashdan ozod etilgan yoki soliq imtiyozlari belgilangan. Bundan tashqari, daromadini kam kupligiga qaramasdan, xar bir Yaponiya fuqarosi yashash solig’ini (bir yilda 3200 ien) tulashi shart. Yaponiya amaliyotida oddiy yapon soliq tulovchisi me’yoridan ortiq soliq yukini kutarmayaptimi degan savol tugiladi. Ammo shuni xam inobatga olish kerakki, jismoniy shaxslarni soliqqa tortishda katta imtiyozlarni xam kuzda tutadi.