1-Mavzu. Statistika fanining predmeti va uslubi

1.2.Statistika haqida umumiy tushuncha.
Birinchidan, statistika bu sonlar va o'Ichovlar yordamida ko'psonli va turli-tuman hodisalarni hisobga olish, tasvirlash. Ikkinchidan, statistika to'plangan ma'iumotiarni raqamlar qatori jadvallar, grafiklar, turli hisob-kitoblar orqali ifodalash, uchinchidan, statistika to'plangan ma'lumotlarni tadqiqot usullari yordamida shunday tartibda o' rnatadiki, turli-tumanlik ichida birlikni, son-sanoqsiz alohida "tasodiflar" orasida qandaydir umumiylikni, qandaydir bog'liqlikni aniqlash, ya'ni xulosalar qilishdir.
Statistika nimaga kerak? Bu savolga javob berish uchun uning moxiyatini to'liq tushinib yetish talab etiladi. Vaqt o'tish bilan statistikaning moxiyati va zaruriyati o'zgarib boradi. Agarda, statistika paydo bo'lish paytlarida davlat extiyojlari qondirgan bo'lsa, sobiq ittifoq davrida asosan davlatning yillik va besh illik rejalarini bajarilishini nazorat qilish bilan shug'ullangan. Hozirgi kunda, ya'ni bozor iqtisodiyoti sharoitida, mehnat taqsimoti rivojlangan va qiyinlashib ketgan, eng asosiysi yuqori raqobat shaklida ish olib borish sharoitida nafaqat davlatga, balki har bir kompaniyaga, firma yoki korxonaga. hatto har bir tadbirkorga dunyoning bir chekkasida qanday o'zgarishlar bo'layotganligi yoki hodisa va voqealarning o'zgarishi prognozi haqida ma'lumot zarur. Bu yerda statistikadan yaxshi yordamchi topilmasa kerak, ya'ni faqatgina u ro'y berayotgan yoki beradigan hodisalarning hajmi, o'zgarish darajasi va istiqbolini xarakterlovchi raqamlarni yetkazib bera olishi mumkin. Bu statistikaning amaliy mohiyatidir.
Yuqaridagi qisqa tahlildan ko'rinib turibdiki, statistikaga berilgan ta'riflar turli-tuman, bir-biriga a'xshamaydi. Ularni bizni fikrimizcha, quyidagi guruhlarga ajratish mumkin:
statistika deganda, mamlakatning iqtisodiy va sotsial rivojlanishi haqida ma'lumotlami to'plovchi. umumlashtiruvchi va chop qiluvchi organ, ya'ni statistika organlari tushuniladi;
statistika deganda, birar-bir hodisa haqidagi raqamlar yig' indisi tushuniladi.
statistika deganda, ijtimoiy fan tushuniladi (bu, ayniqsa, sobiq ittifoq alimlari o'rtasida eng ko'p tarqalgan ta'rif);
statistika deganda, statistik metodlar yig'indisi tushuniladi;
statistika deganda, raqamli ma'iumotlami to'plash va interpretatsiya
(izohlash, talqin qilish) metodlarini o'rgatuvchi fan tushuniladi va h. k.;