1-modul. O‘zbekiston mustaqillikka erishish ostonasida

O’zbekiston Respublikasi Prezidentining qasamyodi:
O’zbekiston Respublikasi Prezidenti Iavozimini bajarishga kirishar ekanman, respublikamiz xalqlariga sadoqat bilan xizmat qilishga, fuqarolarning huquq va erkinliklariga kafolat berishga, O’zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasiga qat’iy rioya etishga, zimmamga yuklangan yuksak vazifalarni vijdonan bajarishga qasamyod qilaman.

(1992-yil 4-yanvar)

Islom Abdug‘aniyevich Karimov O‘zbekiston Respublikasining umumxalq saylagan Birinchi Prezidenti bo‘ldi.

O‘zbekiston Respublikasi birinchi Prezidenti I.Karimovning tarjimayi holi.


Islom Abdug‘aniyevich Karimov – 1938-yil 30-yanvarda Samarqand shahrida xizmatchi oilasida tug‘ilgan. Millati – o‘zbek. Oliy ma’lumotli, O‘rta Osiyo politexnika va Toshkent xalq xo‘jaligi institutlarini tugatgan. Muhandis-mexanik va iqtisodchi mutaxassisliklariga ega. Mehnat faoliyatini 1960-yilda Toshkent qishloq xojaligi mashinasozligi zavodida boshlagan.
1960-yildan 1966-yilgacha V.P.Chkalov nomidagi Toshkent Aviatsiya ishlab chiqarish birlashmasida muhandis, yetakchi muhandis-konstruktor bo‘lib ishladi.
1966-yilda O’zbekiston SSR davlat reja komitetiga ishga o‘tib, bosh mutaxassislikdan
Respublika davlat reja komiteti raisining birinchi o „rinbosarigacha bo‘lgan yo‘lni bosib o‘tdi.
1983-yilda I.Karimov O’zbekiston SSR Moliya vaziri, 1986-yilda O‘zbekiston SSR Ministrlar Soveti Raisining o‘rinbosari, Respublika davlat reja komitetining raisi etib tayinlanadi.
1986-1989-yillar mobaynida Qashqadaryo viloyati partiya komitetining birinchi kotibi, 1989-yilning iyunidan boshlab O’zbekiston Kompartiyasi Markaziy Komitetining birinchi kotibi lavozimlarida ishladi.
1990-yil 24-mart kuni O „zbekiston SSR Oliy Kengashining sessiyasida I.Karimov O’zbekiston SSR Prezidenti etib saylandi.
1991-yil 31-avgust kuni I.Karimov tarixiy voqea – O’zbekiston Respublikasining davlat mustaqilligini e’lon qildi.
1991-yil 29-dekabridan muqobillik asosida o‘tkazilgan umumxalq saylovida I.Karimov O’zbekiston Respublikasi Prezidenti etib saylandi.
1995-yil 26-martida bo „lib o‘tgan umumxalq referendumi yakunlariga ko‘ra

1. 
   Karimovning Prezidentlik vakolati 2000-yilga qadar uzaytirildi.
   

2000-yil 9-yanvarda bo‘lib o‘tgan saylovda I.Karimov O’„zbekiston Respublikasi
Prezidenti lavozimiga saylandi.
2002-yil 27-yanvarda bo‘lib o‘tgan referendumda uning prezidentlik vakolati 5 yildan 7
yilga uzaytirildi.
2007-yil 23-dekabrda bo „lib o „tgan saylovda I.Karimov O’zbekiston Respublikasi Prezidenti etib saylandi. I.Karimov O‘zbekiston Fanlar akademiyasining akademigi (1994-yil), o’ndan ortiq xorijiy mamlakatlar universitet va akademiyalarining faxriy fan doktori, professor va akademikligiga saylangan.

1. 
   Karimov ,,O’zbekiston Qahramoni“ unvoni va „Oltin Yulduz“ medali sohibi (1994), “Mustaqillik“ (1996), „Amir Temur“ (1998) ordenlari bilan mukofotlangan.
   

I.Karimov xalqaro hamkorlikni rivojlantirish, tinchlikni mustahkamlash, ma’naviyatni tiklash, sportni rivojlantirish sohasidagi xizmatlari uchun bir qator xalqaro tashkilotlar va nufuzli xorijiy davlatlarning orden va medallari bilan mukofotlangan.
U oilali, ikki nafar farzandi bor. Rafiqasi T.A. Karimova – iqtisodchi ilmiy xodim.
O‘zbekiston Prezidentining Konstitutsiyaviy maqomi. O‘zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasining 19-bobida O‘zbekiston Prezidentining Konstitutsiyaviy maqomi aniq belgilab qo‘yilgan. Konstitutsiyaning 89-moddasida O‘zbekiston Respublikasining Prezidenti davlat boshlig‘idir va davlat hokimiyati organlarining kelishilgan holda faoliyat yuritishini hamda hamkorligini ta‘minlaydi, deb belgilab qo‘yilgan. Prezidentning shaxsi daxlsizdir va qonun bilan muhofaza etiladi.
Konstitutsiyaning 93-moddasida O‘zbekiston Prezidentining vazifalari, uning vakolatiga
kiradigan masalalar doirasi belgilab berilgan.
O‘zbekiston Respublikasining Prezidenti:

• 
  fuqarolarning huquqlari va erkinliklariga, O‘zbekiston Respublikasining Konstitutsiyasi
  

va qonunlariga rioya etilishining kafilidir;

• 
  O‘zbekiston Respublikasining suvereniteti, xavfsizligi va hududiy yaxlitligini muhofaza etish, milliy davlat tuzilishi masalalariga doir qarorlarni amalga oshirish yuzasidan zarur chora- tadbirlar ko‘radi;
  
• 
  mamlakat ichkarisida va xalqaro munosabatlarda O‘zbekiston Respublikasi nomidan ish ko‘radi;
  
• 
  muzokaralar olib boradi hamda O‘zbekiston Respublikasining shartnoma va bitimlarini imzolaydi, respublika tomonidan tuzilgan shartnomalarga, bitimlarga va uning majburiyatlariga rioya etilishini ta‘minlaydi;
  
• 
  o‘z huzurida akkreditatsiyadan o‘tgan diplomatik hamda boshqa vakillarning ishonch va
  

chaqiruv yorliqlarini qabul qiladi;

• 
  respublika Oliy Majlisiga har yili mamlakat ijtimoiyqtisodiy hayotining, ichki va tashqi
  

siyosatining eng muhim masalalari yuzasidan ma‘ruzalar taqdim etadi;

• 
  viloyatlar hokimlarini va Toshkent shahar hokimini qonunga muvofiq tayinlaydi hamda lavozimidan ozod etadi;
  
• 
  O‘zbekiston Respublikasining qonunlarini imzolaydi va e‘lon qiladi, qonunga o‘z e‘tirozlarini ilova etib, uni takroran muhokama qilish va ovozga qo‘yish uchun Oliy Majlisga qaytarishga haqli;
  
• 
  Respublika Qurolli Kuchlarining Oliy Bosh Qo‘mondoni hisoblanadi, Qurolli Kuchlarning oliy qo‘mondonlarini tayinlaydi va vazifasidan ozod qiladi, oliy harbiy unvonlar beradi;
  
• 
  O‘zbekiston Respublikasining ordenlari, medallari va yorlig‘i bilan mukofotlaydi, O‘zbekiston Respublikasining malakaviy va faxriy unvonlarini beradi;
  
• 
  O‘zbekiston Prezidenti Konstitutsiya va qonunlarga asoslanib hamda ularni ijro etish yuzasidan respublikaning butun hududida majburiy kuchga ega bo‘lgan farmonlar, qarorlar va farmoyishlar chiqaradi.
  

Vakolati tugashi munosabati bilan iste‘foga chiqqan Prezident umrbod Senat a‘zosi
lavozimini egallaydi.
Ma‘lumki, 2016 yil qaysidir ma‘noda o‘zbek xalqi uchun milliy judolik va katta yo‘qotishlar yili bo‘ldi. 2016 yil 2 sentyabrda mustaqil O‘zbekiston davlatining asosochisi va me‘mori Islom Abduganiyevish Karimov 78 yoshida, miyaga qon quyilishi (insult) asoratidan vafot etdi. Shu yil kuzida O‘zbekiston qahramonlari – Erkin Vohidov va Abdulla Oripovlarni ham xalqimiz so‘ngi yo‘lga kuzatib qo‘ydi…