1 ms word 2010 MƏtn redaktoru iLƏ
Yüklə 29,32 Kb.
|
|
Plan 1 MS WORD 2010 MƏTN REDAKTORU İLƏ İŞ 2. Sənədin yaradılması və sənədlə iş 3. Mətnin yazılması və redaktə edilməsi MS WORD 2010 MƏTN REDAKTORU İLƏ İŞ Word redaktoru sənədlərin hazırlanması, o cümlədən mətnlərin yığılması, cədvəllərin, şəkillərin, qrafiklərin yaradılması, tərtib və çap olunması üçün nəzərdə tutul- muşdur. Word redaktoru vasitəsilə müxtəlif sənədlər, məktublar, məqalələr, böyük həcmli kitablar və s. hazır- lamaq mümkündür. Word redaktoru sənədə müxtəlif qrafik təsvirlərin – rəsm, şəkil, fotoşəkil, fiqurların yer- ləşdirilməsi və formatlaşdırılması (ölçüsünün və rən- ginin dəyişdirilməsi, parlaqlığının və rəng çalarlarının dəyişdirilməsi və s.) əməliyyatlarını yerinə yetirməyə, ən mürəkkəb riyazi düsturları mətnə daxil etməyə im- kan verir. Bundan əlavə, Word redaktorunda səhifələrin avtomatik nömrələnməsi, mətnin və səhifənin kəna- rında məsafələrin qoyulması, stillərin, şablon forma- larının işlənib hazırlanması və lazım gəldikdə onlardan istifadə edilməsi, eyni zamanda bir neçə sənədin emal olunması, mətnə xüsusi simvolların daxil edilməsi, orfoqrafik, qrammatik, sintaksis yoxlamaların həyata keçirilməsi və digər əməliyyatları yerinə yetirmək olar. Word redaktorunu yükləmək üçün Пуск (Başla) menyusunun Все программы (Bütün proqramlar) altmenyusundan Microsoft Office qovluğunda yerləşən Microsoft Word 2010 əmrini seçmək lazımdır. Word redaktoru yükləndikdən sonra ekranda onun işçi pəncə- rəsi açılır. Word redaktorunun pəncərəsi müxtəlif əmə- liyyatların yerinə yetirilməsi üçün Office düyməsi, lent, tab-vərəqlər, cəld alətlər paneli, işçi sahə, sənədə baxış rejimləri, informasiya sətri, sürüşdürmə çubuqları, vərəqlərarası keçid düymələri və s. elementləri özündə birləşdirir. Pəncərə başlığında proqramın və redaktə edilən sənədin (faylın) adı yazılır. Əgər sənəd yeni yaradılıbsa və yadda saxlanmayıbsa, sistem tərəfindən avtomatik olaraq ona Документ 1 (Sənəd 1) adı verilir. Pəncərə başlığının sol yuxarı güncündə əsas əmrlərin yerləşdiyi Office düyməsi, cəld alətlər paneli, sağ yuxarı küncündə isə pəncərənin ölçülərinin idarə edilməsi və bağlanması düymələri yerləşmişdir. Onun altında isə lent və lentin üzərində mətnlə işləmək üçün tab- vərəqlər yerləşir. Word redaktorunda aşağıdakı tab-vərəqlər reallaş- dırılmışdır: Главная (Ev) tab-vərəqi. Bu tab-vərəqə daxil olan əmrlər yaradılmış sənədin mətni üzərində müxtəlif redaktə, formatlaşdırma, strukturlaşdırma və s. əməliyyatları yerinə yetirmək üçün nəzərdə tutul- muşdur. Həmin əmrlər sənəddə şriftin seçilməsi, ölçüsünün, üslubunun, rənginin dəyişdirilməsi, ab- zaslarla və siyahılarla iş, sənəddə fraqmentin axtarılması, əvəz edilməsi, mətnin və ya onun fraq- mentinin qeyd edilməsi, köçürülməsi, silinməsi, başqa yerə daşınması, mübadilə buferində saxlanıl- ması, istifadəsi və digər funksiyaları yerinə yetirir. Вставка (Əlavə etmə) tab-vərəqi. Bu tab-vərəqin əmrləri Word sənədlərinə yeni obyekt, o cümlədən cədvəl, şəkil, diaqram, simvol, düstur daxil etmək, həmçinin mətnin səhifələrinin nömrələnməsi, sə- hifələrə sərlövhələrin (təkrarlanan yazıların) əlavə edilməsi və s. əməliyyatları yerinə yetirmək üçün nəzərdə tutulmuşdur Разметка страницы (Səhifə düzəni) tab-vərəqi. Bura səhifənin parametrlərinin tənzimlənməsi, o cümlədən vərəqin kənarlarından məsafənin qoyulması, vərəqin ölçüsünün və istiqamətinin seçilməsi, mətnin sütunlara bölünməsi, səhifənin fonunun və sərhədinin, abzasların parametrlərinin tənzimlənməsi və s. əməliyyatlar daxildir. Ссылки (İstinadlar) tab-vərəqi. Bu tab-vərəqdə mündəricatın, predmet göstəricinin, haşiyənin, istinadların qoyulması və digər əməliyyatları yerinə yetirən əmrlər daxil edilmişdir. Рассылки (Göndərişlər) tab-vərəqi. Bu tab-vərəqə konvert, yarlıq, etiket formalarının yaradılması, sənədlərin birləşdirilməsi və s. əmrlər daxil edilmişdir. Рецензирование (İcmal) tab-vərəqi. Bu tab- vərəqdəki əmrlər mətnlərin orfoqrafik yoxlanılması, qeydlərin qoyulması, səhvlərin düzəldilməsi və s. kimi əməliyyatların yerinə yetirilməsi üçün nəzərdə tutulmuşdur. Вид (Görünüş) tab-vərəqi. Bu tab-vərəqdəki əmrlər redaktorun əsas pəncərəsinin görünüşünü tənzim- ləmək, müxtəlif baxış rejimlərinə keçmək, miqyası dəyişdirmək, makroslar yaratmaq, eyni zamanda bir neçə sənədin açıldığı pəncərələr ilə işləmək, bir pəncərədən digərinə keçmək, onları ekranda idarə etmək və s. kimi əməliyyatların yerinə yetirilməsi üçün nəzərdə tutulmuşdur. Cəld alətlər paneli lentin yuxarı sol güncdə yerləşir. Bura daha tez-tez istifadə olunan əmrlər daxil edilir və istifadəçinin işini asanlaşdırmaq məqsədi daşıyır. Hər hansı bir əmr düyməsini cəld alətlər panelinə əlavə etmək üçün şəkildə göstərilən Настройка панели быстрого доступа (Cəld müraciət panelini fər- diləşdir) düyməsindən is- tifadə olunur. Bu düyməni basdıqda açılan kontekst menyudan olan istənilən əmri cəld alətlər panelinə çıxarmaq mümkündürBunun üçün kontekst menyuda siçanın göstəricisini həmin əmrin adının üzərinə gətirib siçanın sol düyməsini basmaq lazımdır. Bu zaman kontekst menyuda həmin əmrin qarşısında işarəsi əmələ gəlir. Hər hansı əmri cəld alətlər panelindən çıxarmaq üçün kontekst menyuda aktiv olan düymənin adının üzərində siçanın sol düyməsini basmaq kifayətdir. Bu zaman işarəsi silinəcək. Kontekst menyuda olmayan hər hansı başqa əmri cəld alətlər panelinə yerləşdirmək üçün kontekst menyunun Другие команды… (Digər əmrlər...) bəndindən istifadə olunur. Bu zaman Параметры Word (Word seçimləri) dialoq pəncərəsinin Настройка (Fərdiləşdir) bölməsi açılır . Burada Выбрать команды из: (Əmri seç:) hissəsində olan açılan siyahıdan lazım olan əmri seçərək Добавить (Əlavə et) düyməsini basmaqla onu sağ tərəfdə olan Настройка панели быстрого доступа (Cəld müraciət panelini fərdiləşdir) siyahısına əlavə etmək mümkündür. Cəld alətlər panelindən əmrin pozulması üçün sağ siyahıdan həmin əmri seçib Удалить (Təmizlə) düyməsini basmaq lazımdır. Sonda dialoq pəncərəsinin aşağısında olan OK (Təsdiq) düyməsi basılmalıdır ki, bütün dəyişikliklər qəbul edilsin. Aparılmış dəyişikliklərdən imtina etmək üçün Отмена (İmtina) düyməsini basmaq lazımdır. İşçi sahənin ölçülərinin tənzimlənməsinə və abzasın qoyulmasına xidmət edən xətkeşlər proqram pəncərə- sində cari işçi sahənin yuxarı hissəsində və sol tərəfində yerləşir. Əgər xətkeşlər ekranda yoxdursa, onları Вид (Görünüş) tab-vərəqinin Показать или скрыть (Göstər və ya gizlət) qrupundan Линейка (Xətkeş) əmrini seçməklə ekrana çıxarmaq olar. Sürüşdürmə çubuqları işçi sahənin sağ və aşağı his- sələrində yerləşirlər. Mətn ekrana tam yerləşmədikdə, bu çubuqların köməyi ilə onu şaquli (aşağı və yuxarı) və ya üfüqi (sol və sağ) istiqamətlərdə hərəkət etdirmək mümkündür. Bunun üçün siçanın göstəricisini çubuqla- rın seçilmiş (açıq rəngli) hissəsinin üzərinə gətirib sol düyməni basmaqla lazımi istiqamətə daşımaq lazımdır. Mətni çubuqların uc hissələrində olan oxlar vasitəsilə də hərəkət etdirmək olar. Şaquli sürüşdürmə çubuğundan aşağıda üç əlavə ke- çid düyməsi yerləşir. Həmin düymələr vasitəsilə mətn daxilində cari səhifədən əvvəlki və ya sonrakı səhifəyə, həmçinin sənəddə olan müəyyən obyektə keçmək mümkündür. Burada obyekt qismində səhifə, bölmə, cədvəl, şəkil, başlıq və s. ola bilər. İnformasiya sətri pəncərənin aşağı hissəsində axırın- cı sətirdə yerləşir. Bu sətirdə sənəddəki səhifələrin ümumi sayı, ekrandakı səhifənin sıra nömrəsi, cari sət- rin səhifədəki sıra nömrəsi, kursorun sətirdə mövqeyi, iş prosesində istifadəçi üçün əhəmiyyətli olan digər məlumatlar əks olunur. İnformasiya sətrinin sağ tərəfində sənədə baxış rejimləri və miqyasın müəyyən edil- məsi üçün düymələr yerləşdirilmişdir. Sənədə baxış rejimləri hissəsində beş əmr düyməsi yerləşir: Разметка страницы (Səhifə düzəni) – bu rejim mürəkkəb formatlaşdırma əməliyyatlarını yerinə yetirir. Adətən, sənədlər bu rejimdə daxil edilir. Bu rejimdə sə- nəd çap zamanı görünən formada olur. Режим чтения (Tam ekran oxuması) – oxuma rejimi adlanır. Bu rejim sənədlərin ekranda oxunuşunu asanlaşdırmağa xidmət edir. Bu rejimdə işləyərkən mətnlər avtomatik olaraq Microsoft ClearType texnologiyasının köməyi ilə əks olunur. Microsoft ClearType texnologiyası oxuma rejimində mətnin şriftlərinin ölçüsünü dəyişdirməyə imkan verir, lakin bu zaman sənəddə heç bir dəyişiklik baş vermir. Oxuma rejimindən çıxmadan sənədin mətni üzərində redaktə əməliyyatlarını yerinə yetirmək mümkündür. Bunun üçün oxuma rejimində Параметры просмот- ра (Baxış seçimləri) menyusundan Разрешить ввод (Daxil etməyə icazə ver) əmrini seçmək lazımdır веб-документ (veb düzəni) – bu rejim sənədin veb səhifədə oldugu kimi görünüşünü təsvir edir. структура (struktur) – böyük tipli sənədlərlə işi asanlaşdırmaq üçün bu rejimdən istifadə olunur. Bu zaman sənədin yalnız mətn hissəsi ekranda görünür. Hər bir sənəd başlıqları ilə seçilən hissələrdən (məs., fəsillər), bu hissələr öz növbəsində kiçik hissələrdən ibarət olur. 2. SƏNƏDİN YARADILMASI VƏ SƏNƏDLƏ İŞ Yeni sənədin yaradılması. Word redaktoru yük- ləndikdən sonra ekranda Документ 1 (Sənəd 1) adlı boş sənəd açılır. Növbəti sənədləri yaradarkən proqram özü avtomatik olaraq onlara artma sırası ilə Документ 2 (Sənəd 2), Документ 3 (Sənəd 3) və s. adlar mənimsədir. Lakin bu sənədləri yaddaşa yazarkən onların adlarını dəyişmək və başqa ad daxil etmək mümkündür. Yeni sənəd yaratmaq üçün Office düyməsini basıb, açılan menyudan Создать (Yeni) əmrini seçmək lazımdır. Açılan Создание документа (Yeni sənəd) dialoq pəncərəsində adi sənədin yaradılması və ya hazır sənəd şablonlarının seçilməsi rejimləri təklif olunur. Adi qaydada sənədin yaradılması üçün Новый документ (Yeni sənəd) boş sənəd formasını seçərək Создать (Yeni) düyməsini basmaq kifayətdir. Nəticədə yeni sənədin yaradılması üçün boş səhifə açılır.
Word redaktoru tərəfindən təklif olunan şablonlara uyğun sənədin yaradılması üçün Создание документа (Yeni sənəd) pəncərəsində olan Шаблоны (Şab- lonlar) hissəsindən yaradılacaq sənədin növü və formasını seçmək olar. Mövcud sənədin açılması. Əvvəllər yaradılmış sənədi açmaq üçün Office düyməsini basdıqda, açılan menyunun Открыть (Aç) əmrindən istifadə olunur. Bu əmr yerinə yetirildikdə Открытие документа (Sənədin açılması) dialoq pəncərəsi açılır. Pəncərənin işçi sahəsinin sol tərəfində informasiyadaşıyıcılarının (disk, flaşh, CD-ROM, kart və s.) və qovluqların siyahısı verilir. Sol hissədə seçilmiş qovluğun məzmunu, yəni içində olan qovluq və sağ hissədə isə faylların siyahısı əks olunur. Siyahıdan konkret faylı seçib (həmin faylın adı Имя файла (Faylın adı) hissəsinə düşür) pəncərənin aşağı hissəsində olan Открыть (Aç) düyməsini basmaq lazımdır. Pəncərədə əks olunan faylların siyahısı ilə işləmək üçün aşağıdakı funksiyalar nəzərdə tutulmuşdur: Огромные значки – çox böyük işarələr; Крупные значки – böyük işarələr; Обычные значки – adi işarələr; Мелкие значки – kiçik işarələr; Списки – siyahılar; Таблица – cədvəl; Плитка – kərpic; Содержимое – məzmun. Siyahıda konkret tipə aid olan faylları əks etdirmək üçün Типы файлов (Faylın tipi) açılan siyahısından lazımi fayl tipini seçmək olar. İlkin olaraq burada Все документы Word (Bütün Word sənədlər) parametri seçilmiş olur. Seçilmiş faylı açmadan onun məzmununu qabaqcadan görmək üçün Показать область предва- рительного просмотра (Öncəbaxış sahəsini göstər) funksiyasından istifadə etmək mümkündür. Məqsəddən asılı olaraq sənədi müxtəlif rejimlərdə açmaq olar. Belə ki, Открыть (Aç) düyməsinin sağ tərəfində olan oxu basdıqda aşağıdakı rejimləri əks etdirən siyahı açılmış olur. 3. MƏTNİN YAZILMASI VƏ REDAKTƏ EDİLMƏSi Mətnin seçilməsi. Word redaktorunda obyekt və obyektlər qrupu üzərində əməliyyat aparmaq üçün həmin obyektləri seçmək, yəni qeyd etmək lazımdır. Məsələn, hər hansı sözü və ya cümləni ləğv etmək və formatlaşdırmaq, qrafik obyektləri qruplaşdırmaq, abzaslar üzərində formatlaşma əməliyyatları aparmaq üçün əvvəlcə onları qeyd etmək, yəni seçmək, sonra isə tələb olunan əməliyyatı yerinə yetirmək lazımdır. Obyektin seçilməsi əməliyyatını klaviatura, siçan və ya onların birgə istifadəsi ilə yerinə yetirmək olar. sözün və ya sözlərin seçilməsi – siçanin gös- təricisini sözün (sözlərin) əvvəlinə qoyub siçanın düy- məsini basılı saxlayaraq sözün axırına qədər sürüş- dürmək lazımdır. Bu zaman həmin söz qeyd olunur (fonu rənglənir). Siçanın göstəricisini sözün üzərinə gətirib, sol düyməni iki dəfə dalbadal basmaqla onu qeyd etmək mümkündür. Bu əməliyyatı klaviatura vasitəsilə yerinə yetirmək üçün Shift düyməsini basılı saxlamaqla, sola və ya sağa («», «») düymələrindən istifadə etmək olar. sətrin seçilməsi - siçanin göstəricisini qeyd olun- ma hissəsində sətrin qarşısına gətirib sol düyməsini bir dəfə basmaq lazımdır. Bu əməliyyatı yerinə yetirmək üçün klaviaturada «Shift + Home» və ya «Shift +End» düymələrindən istifadə olunur. Qeyd olunma hissəsi dedikdə əsas mətnin sol tərəfindəki boş sahə başa düşülür. Siçanın göstəricisini bu sahəyə gətirdikdə o, sağ tərəfə istiqamətlənmiş ox formasını alır. Abzasın seçilməsi – abzasin qarşısında qeyd olun- ma hissəsində siçanın sol düyməsini iki dəfə dalbadal basmaq lazımdır. Həmçinin, siçanın göstəricisini ab- zasın istənilən sözünün üzərinə gətirib sol düyməsini üç dəfə dalbadal basmaqla da abzası seçmək olar. Bütün mətnin seçilməsi – Главная (Ev) tab-vərə- qinin Выделить (Seçmə) açılan menyusundan Вы- делить все (Hamısını seç) əmrini seçmək lazımdır. Həmçinin bu əməliyyatı klaviaturada Ctrl düyməsini basılı saxlayıb qeyd olunma hissəsində siçanın sol düyməsini basmaqla da yerinə yetirmək olar. Obyektin seçilməsi – Главная (Ev) tab-vərəqinin Выделить (Seçmə) açılan menyusundan Выбор обектов (Obyektlərin seçilməsi) əmrini seçmək, sonra siçanın göstəricisini seçilməsi lazım olan obyektin üzərinə gətirib sol düyməni basmaq lazımdır. Mətndə eyni formatlı sözlərin seçilməsi - Глав- ная (Ev) tab-vərəqinin Выделить (Seçmə) açılan menyusundan Выделить текст, имеющий такой же формат (Oxşar formatlı mətni seç) əmrini seçmək lazımdır. Cümlənin seçilməsi – klaviaturada Ctrl düyməsini basılı saxlayıb cümlə üzərində siçanın sol düyməsini bir dəfə basmaq lazımdır. Düzbucaqlı mətn blokunun seçilməsi – klaviatu- rada Alt düyməsini basılı saxlayıb, siçanın göstəricisini qeyd olunmalı olan düzbucaqlı blokun yuxarı sol güncündən başlayaraq, aşağı sağ güncünə qədər sürüşdürmək lazımdır. Ayrı-ayrı sözlərin seçilməsi – bir sözü siçanın gös- tərici vasitəsilə qeyd edib, sonra klaviaturada Ctrl düy- məsini basılı saxlayıb digər sözlər üzərində siçanın sol düyməsini basmaq lazımdır. Seçimdən imtina etmək üçün seçilmiş mətnin üzə- rində siçanın düyməsini və ya klaviaturada hərəkət düymələrindən birini basmaq lazımdır. Mətnin silinməsi. Mətni seçdikdən sonra klavia- turadan hər hansı bir simvolu daxil etdikdə seçilmiş mətn silinir və həmin simvol ilə əvəz olunur. Seçilmiş mətni silmək üçün klaviaturada Delete və ya Backspace düymələrini basmaq kifayətdir. Kursorun sağındakı bir simvolu silmək üçün klaviaturada Delete, solundakı bir simvolu silmək üçün isə Backspace düymələrindən istifadə olunur. Kursorun sağındakı sözü və ya söz hissəsini silmək üçün klaviaturada Ctrl+Delete, kursorun solundakı sözün və ya söz hissəsinin silinməsi üçün klaviaturada Ctrl+Backspace düymələri kombinasiyasını basmaq lazımdır. Düzəlişlərin ləğvi və bərpası. Təsadüfi silinmiş mətn fraqmentini bərpa etmək və ya yerinə yetirilmiş hər hansı bir əməliyyatdan imtina etmək üçün (onu ləğv etmək) üçün Cəld alətlər panelində yerləşən Отменить (Qaytar) düyməsindən istifadə olunur. ƏDƏBİYYAT SİYAHISI: Mühazirə materialları Gasımov Vaqif Ms-word Yüklə 29,32 Kb. Dostları ilə paylaş:
|