1. Nanotexnologiyalar tarixidan Nima uchun kichik ob’ektlar alohida xossalarga ega? Nanomateriallar
Yüklə 0,76 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
1. Nanotexnologiyalar tarixidan
ХХ asrning o’rtasida o’lchamlar yana ming marta kichraydi – natijada hisoblash mashinalarning imkoniyatlari keskin oshdi. 15 yil ichida 1981 yilda birinchi personal kompyuter yaratildi. Odamzod tarixida internet bilan bog’liq bo’lgan yangi sahifa ochildi –Internet. Hozir bizlar yangi sakrash oldida turibmiz – bu sakrash atom masofalarga o’tish bilan bog’liq. Bu masofalarda kvant qonunlari amal surmoqda. Bu qonunlatning yangi texnollogiyalarga ta’siri ohirigacha utshinarli emas va bu muammolarni yechish uchun butun dunyo olimlari ishlab kelmokda. Nanofizika va nanotexnologiyalarni asoschisi yirik fizik olim Richard Feynman (1918-1988). Amerika fiziklar jamiyatining majlisida 1959 yilda qilgan “Pastda hali ko’p joy” ma’ruzasida bashorat qilib, qator g’oyalarni oldinga surdi. R.Feynmanni fikri bo’yicha odamlar juda uzoq vaqt davomida yonida bir dun’yo borligini bilmasdan yashab kelgan. Biror narsani ko’rmasak u bilan ishla olmaymiz. 1993 yildan boshlab R.Feynman nomidagi mukofot har yili nanotexnologiyalar sohasida buyuk yutuqlarga erishganlarga beriladi. Mikroob’yektlar yaratishni rag’batlantirish uchun R.Feynman 1mm dan kichik elektromotor yaratganiga 1000$ mukofot e’lon qilgan. Va ko’p vaqt o’tmasdan bunday motor yaratilgan. 1974 yilda yaponiyalik olim Norio Taniguchi nanotexnologiya so’zini taklif qilgan (nanos-pakana). Bu tushuncha o’lchamlari 0,1-100 nm o’lchamli jarayonlar uichun belgilangan. Ammo haqiqiy nanotexnologiyalarning tug’ilish sanasi 1981 yil bo’lgan. Bu yil Syurixda IBM firmasi olimlari Gerd Binnig va Genrix Rorer skanlovchi tunnel mikroskopini kashf qilgan. Bu kashfiyot uchun ularga Nobel mukofoti berildi. Bu asbob yordamida aloxida atomlar surilishi mumkin. 1989 y. 35 ksenon atomlarda IBM so’zi tuzildi. |