Fullerenlar
o’z arxitektor Bakminster Fullerdan olgan. U
fullerenlarga
o’xshash strukturalarni arxitekturada qo’llagan
Fulleren karkasli
tuzilishga ega va uning
ko’rinishi koptokka
o’xshaydi.
Eng stabil C60 fulleren.
Bundan keyin C36
– C540 fullerenlar ham
ishlab chiqildi.
Fulleren molekulani
(“koptokning”) ichiga boshqa moddalarning atom va
molekulalarni kiritidb va transport vosita sifatida foydalanish mumkin.
1991 y yapon professori Sumio
Iidzima uzun uglerodli
silindrlarni
– nanonajlarni kashf etdi.
Nanonay
– bu diametri 1 nm atrofida uzunligi 10-50mkmli
million va undan ortiq uglerod atomlardan iborat
bo’lgan naylar.
Uglerodli nanonaylar grafit
elektrodni elektr yoy
ta’sirida
parchalab,lazer
yordamida
purkash
yo’li bilan olinadi.
Bu ajoyib nanonaylar odam sochidan 100
ming marta ingichka
bo’lib,
polatdan 50-100 marta mustahkam va 6 marta yengil.
Ular nafaqat mustahkam, ularning elastikligi ham yuqori (bikr
rezina
naylarga
o’xshab ketadi)
Kuch
ta’sirida nanonaylar uzilmaydi – tuzilishini o’zgartiradi!
Nanjnaylarni ichiga yuqori
o’tkazuvchan kristallarni
joylashtirib ularni
tashqi muhitni zararli
ta’siridan ximoyalash mumkin.
