1. Ovqatlanish inson organizmi salomatlik holatini belgilovchi muhim omil. O'zbekiston Respublikasi aholisi ovqatlanishining hozirgi kundagi ahvoli

1. Ovqatlanish - inson organizmi salomatlik holatini belgilovchi muhim omil. O'zbekiston Respublikasi aholisi ovqatlanishining hozirgi kundagi ahvoli

• 1. Ovqatlanish - inson organizmi salomatlik holatini belgilovchi muhim omil. O'zbekiston Respublikasi aholisi ovqatlanishining hozirgi kundagi ahvoli

• 2. Ovqat etishmovchiligini klinik ko'rinishi.

• O'zbekiston Respublikasida dolzarb bo'lgan alimentar-bog`liq kasalliklarning profilaktikasi

• Ovqat etishmovchiligi belgilari

• 3. Hozirgi zamon ekologik sharoitda ovqatlanishni ratsionalizatsiyalashtirish imkoniyatlari

Gippokrat (Buqrot) «Parxez haqida»

• Gippokrat (Buqrot) «Parxez haqida»

• oziq-ovqat mahsulotlari va ichimliklar tarkibi xilma-xil

• u yoki bu oziq - ovqat mahsulotlari tarkibini kuchaytirish yoki susaytirish mumkin

• ovqat yoki ichimlik inson organizmiga, uning jismoniy holatiga ta'sir ko'rsatadi

• ovqatning miqdori odamning yoshiga vazniga, ob-havosiga, yashash joyiga, yil fasliga bog`liq

Abu Ali Ibn Sino «Tib qonunlari»

• Abu Ali Ibn Sino «Tib qonunlari»

• Sifat ta'siri

• Modda ta'siri

• Ayrim substantsiyalar ta'siri

Sog`lom ovqatlanish –

• Sog`lom ovqatlanish –

• organizmning me'yoriy o'sishi va rivojlanishi, uzoq faol hayot kechirishi, salomatligini mustahkamlovchi hamda

• kasalliklarga qarshi kurashish

• qobiliyatini oshiruvchi

• Sog`lom turmush tarzining

• eng asosiy omillaridan.

10 ta kasallik va o'lim sabablaridan 6 tasi bevosita noto‘g`ri ovqatlanish bilan bog`liq:

• 10 ta kasallik va o'lim sabablaridan 6 tasi bevosita noto‘g`ri ovqatlanish bilan bog`liq:

• - semirish

• - kamqonlik

• - yurak qon-tomir kasalliklari

• - jigar va buyrak kasalliklari

• - qand diabeti.

Mahsulotlarni

• Mahsulotlarni

• fortifikatsiyalash

• 2- valentli Fe

• bilan boyitish

O'zbekistonda eng iste'molbop mahsulot bu

• O'zbekistonda eng iste'molbop mahsulot bu

• 1-chi nav un hisoblanadi. Shuni hisobga olib, O'zbekiston Respublikasi Prezidentining

• 2005 yil 11 avgustdagi №PQ-153-sonli

• «Unni fortifikatsiyasi bo'yicha Milliy dastur» loyihasini amalga oshirish choralar haqida» gi qarori qabul qilindi.

• Unni fortifikatsiyalash bo'yicha Milliy dasturning asosiy maqsadi 5 yil davomida kamqonlik darajasini 20%ga kamaytirish

O'zbekistonda temir va foliy kislotasi bilan har haftalik saplementatsiyalash dasturi (YuNISEF va JICAning ko'magida)

• O'zbekistonda temir va foliy kislotasi bilan har haftalik saplementatsiyalash dasturi (YuNISEF va JICAning ko'magida)

• 2002-2004 yillarda Qoraqalpog`iston Respublikasi, Xorazm, Farg`ona, Andijon, Namangan, Jizzax va Sirdaryo viloyatlarida amalga oshirilgan

• Ushbu dastur 2006 yildan Qashkadaryo va Surxandaryo viloyatlarida amalga oshirilgan.

• Hozirgi kunda ushbu dastur bilan Buxoro, Navoiy, Samarkand, Toshkent viloyatlari va Toshkent shahri qamrab olinmagan

1996 yildan 2006 yillar orasida ortiqcha vaznli ayollar soni ortgan.

• 1996 yildan 2006 yillar orasida ortiqcha vaznli ayollar soni ortgan.

• Har 10 ta ayoldan 3tasida ortiqcha vazn va semizlik mavjud.

• 15-19 yoshdagi ayollarda semizlik - 8%

• 20 yoshdan oshganlarda - 24,3%,

• 45-49 yoshda esa 54% uchraydi, ya'ni 6 marta ko'payadi.

• Tana massasi indeksi 21dan kam bo'lgan ayollarga nisbatan TMI 26ga teng bo'lgan ayollarda YuIK 2 marta ko'proq uchraydi.

• Kasallik ko'rsatkichiga ko'ra 64% erkaklarda, 77% ayollarda ortiqcha vazn bo'lmaganda qand diabeti xavfi kamaygan bo'lar edi.

Buning sabablari:

• Buning sabablari:

• noto‘g`ri ovqatlanish

• kun tartibini noto‘g`ri tashkil etilganligi.

• Xalq orasida ortiqcha yog`li va engil so'riluvchi uglevodlar iste'moli ko'paymoqda.

• Ortiqcha vazn ba'zi bir surunkali kasalliklarga sabab bo'lmoqda:

• arterial gipertenziya

• bosh miya qon aylanishining buzilishi,

• qandli diabet

• yurak ishemik kasalligi

• Bemor va aholi bilan ishlash jarayonida

• UASh quyidagilarga e'tibor qilishi lozim

• Sochi, badan terisi, ko'z, lablar, tishlar, milk, til, qalqonsimon bez,suyak-skelet sistemasi, jigar, asab sistemasining muayyan holatiga

• Sochlar ranging o'zgarib, qurib qolishi, ingichkalashishi, depigmentatsiyalanishi va soch/g to'kilishi-OET, A1 V6 gipovitaminozlar

• Yuz terisidagi yog` bezlar/g ko'p miqdorda moy ajratishi-muvozanatlashmagan ovqatlanishda

• Angulyar stomatit, lab burchaklarida yorilishlar, shishishi va giperemiyasi-OET, B2 gipovitaminoz

• Mushaklarning gipotrofiyasi, bosh suyaklarning yumshashi, suyak epifizlarning yo‘g`onlashuvi va gepatomegaliyaning rivojlanishiga-bolalarda OET

• Vitaminlar/g gipovitaminozi holatida psixomotor siljishlar (apatiya, tormozlanish, shartsiz reflekslarning buzilishi)-OET, B6, PP

• Organizm/g himoya funktsiyasi/g pasayshi (C)

turli-xil oziq-ovqat mahsulotlarini iste'mol qiling.

• turli-xil oziq-ovqat mahsulotlarini iste'mol qiling.

• kuniga bir necha mahal har xil sabzavot va mevalar iste'mol qilish, yaxshisi yangi uzilgan mahalliy sabzavot va mevalar (kuniga kamida

• 400 g) iste'mol qiling.

• non (250-300 gr), yirik tortilgan (qora yoki 2chi navli) un mahsulotlari (50 g), yormalar (50-80 g) va kartoshka (150-200 g) har kuni iste'mol qilinishi lozim.

tana vaznini me'yorida saqlab turish uchun har kuni jismoniy harakatlar qilib turing.

• tana vaznini me'yorida saqlab turish uchun har kuni jismoniy harakatlar qilib turing.

• Yog` iste'mol qilishni nazorat qilish, hayvon yog`larini o'simlik yog`lariga (20-25 g) almashtirish boring.

• Yog`li go'sht va ulardan tayyorlangan mahsulotlarni dukkaklilarga, baliq, tovuq (100 g) yoki yog`siz go'sht (100 g)larga almashtiring.

tarkibida yog` kam bo'lgan sut (200 ml) va qatiq yoki kefir (200 ml), shuningdek yog` va tuz miqdori kam bo'lgan sut mahsulotlari – tvorog, yogurt va pishloq (60-80 g) iste'mol qiling.

• tarkibida yog` kam bo'lgan sut (200 ml) va qatiq yoki kefir (200 ml), shuningdek yog` va tuz miqdori kam bo'lgan sut mahsulotlari – tvorog, yogurt va pishloq (60-80 g) iste'mol qiling.

• tarkibida qand miqdori kam bo'lgan mahsulotlarni tanlang va qandni kamroq iste'mol qiling, shirinliklarning iste'molini chegaralang.

• Tuzni kam iste'mol qiling. Kunlik ovqatlanish ratsionidagi umumiy osh tuzi miqdori bir choy qoshiq, ya'ni 5 g dan oshmasligi lozim. Faqat yodlangan tuzni iste'mol qiling.

Ovqatlanganda choy ichmang. Choy o'rniga sabzavot va mevalarning tabiiy sharbatlari yoki oddiy qaynatilgan suv ichishingiz mumkin. Choyni asosiy ovqatlanishlar orasidagi tanaffuslarda iste'mol qiling.

• Ovqatlanganda choy ichmang. Choy o'rniga sabzavot va mevalarning tabiiy sharbatlari yoki oddiy qaynatilgan suv ichishingiz mumkin. Choyni asosiy ovqatlanishlar orasidagi tanaffuslarda iste'mol qiling.

• Ovqat tayyorlash jarayonida uning xavfsizligi ta'minlanishi zarur. Taomlarni bug`da dimlash, mikrovolnovka yoki duxovkada pishirish, qaynatish uning xavfsizligini ta'minlashga va tayyorlash jarayonida sarf qilingan, yog`, tuz va qand miqdorini kamaytirishga yordam beradi.

• Chaqaloqlar hayotining dastlabki 6 oyi mobaynida faqat ona suti bilan boqishga harakat qiling. Keyinchalik ona sutidan ajratmasdan, aste-sekinlik bilan qo'shimcha ovqatlar berish lozim bo'ladi.

• Bu farmakologik preparat emas

• xavfsiz bo'lib, sifat sertifikatiga ega bo`lish kerak

• Tarkibi, komponentlar xususiyati va farmakodinamikasini o'rganish

• Klinik aprobatsiyadan o'tgan biologik faol qo'shimchalarni tavsiya etish

• Salomatlik holatini nazorat ostida, tavsiya etilayotgan dozasini hisobga olib uzoq vaqt qo'llash

• Sog`lom bo'lish uchun badavlat bo'lish shart emas. Ya'ni, kambag`al bo'la turib sog`lom bo'lish yoki boy-badavlat bo'la turib, sog`lom ovqatlanish bilimlarini bilmaslik natijasida xastaliklarga duchor bo'lish mumkin.

“Iste'mol qilayotgan taomingiz dori vositalari vazifasini o'tasin, dori vositalari esa oziq-ovqat mahsulotlaridan iborat bo'lsin” - degan

• “Iste'mol qilayotgan taomingiz dori vositalari vazifasini o'tasin, dori vositalari esa oziq-ovqat mahsulotlaridan iborat bo'lsin” - degan