1 O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi

l
- ishchi o‘rnini uzunligi, m; 
t
d
- haqiqiy yig‘ish tempi, min/dona. 
Oqimli yig‘ishning davom etish vaqti: 
(14.10) 
Bu yerda, 
- yig‘uv liniyadagi (stansiyadagi) ishchi o‘rinlar soni, 
t
d
- ishchining 
haqiqiy ishlash fondi. 
Ishchi o‘rinlarining soni, quyidagicha aniqlanadi, yig‘ish va nazorat 
operatsiyalarining zaxiradagi ishchi o‘rinlarini sonini hisobga olib aniqlanadi. Har 
bir yig‘ish o‘rinlarida ishchilarning soni – texnologik o‘tishlarning mehnat 
sig‘imiga, texnologik o‘tishlarning ustma-ust tushishini bir vaqtda bajarishining 

---

(
5
.
3
)
364 
o‘ng‘ayligini, yig‘iladigan buyumlarning o‘lchamiga bog‘liqligini, hisobga olinadi. 
Yig‘ish ishchi o‘rnining ishlab chiqarish unumdorligi 
(14.11) 
bu yerda, 
Q
- ma’lum vaqt birligidagi (smena, soatbay) unumdorlik, dona; 
T
- ishchi vaqt, unumdorlikka bog‘liq (soat, smena), min; 
B
- yig‘ish joyidagi ishchilar soni; 
- yig‘ish operatsiyasini bajarishdagi donabay vaqt, min. 
Konveyer usulida yig‘ishda donabay vaqt 
(davriy harakatlanuvchi 
konveyer) yig‘ilayotgan buyumni surishga va konveyerni boshlang‘ich holatidan 
ishchi holatiga qaytishiga xizmat qiladi. Yuqoridagi qo‘shimcha qiymatlar donabay 
vaqt tarkibiga kirgan bo‘lsa, bu qo‘shimcha qiymatlar hisobga olinmaydi. 
Oqimli yig‘ish tizimida yig‘ish o‘rnining yuklanish koeffitsiyenti 
(14.12) 
Oqimli yig‘ish tizimida ishchi o‘rinlari bilan yuklanish koeffitsiyenti 
(14.13) 
Oqimli yig‘ish usulini qo‘llash, bu ma’lum talablarni bajarish bilan 
bajariladi, buning hammasi ishlab chiqarish jarayonini oldingi (etaplariga) 
bosqichlariga tarqaladi. Oqimli yig‘ishda, buyum konstruksiyasini oqimli ishlab 
chiqarish shartlari bilan bog‘liqlikda ishlab chiqiladi. Yig‘uv (liniyasini) tizimini 
uzluksiz o‘zaro-almashinuvchi detallar, uzellar bilan, agregatlar bilan ta’minlash 
yig‘ishni oqimli olib borishga xizmat qiladi. 
Yig‘ish tizimida slesar moslashuv uzellari bo‘yicha yig‘uv ishlari olib 
boriladi. Yig‘uv vaqtini yig‘uv tempiga yaqinlashishga olib keladi. Mashina 
detallarini kesish usuli bilan aniq tayyorlash, texnologik talablarini – shartlarini 
bajarishi haqida oqimli yig‘ish usulini muvaffaqiyatli ishlashiga olib keladi. 
Oqimli (potochniy) yig‘ish, yig‘ishning hamma bosqichlarida ishlab 
chiqarishning unumdorligi, yig‘ish bo‘yicha texnologik madaniyatga erishilgan 
yig‘ish usulidir. Yig‘ish jarayonida o‘tkaziladigan texnik nazorat katta ahamiyatga 

---

(
5
.
3
)
365 
ega. Buyumning elementlarini aniq joylashuvi, birikmalar sifati, qismlarning 
massasi, aylanuvchi qismlarni balansini tekshirish. Nazorat o‘lchov asboblari 
sifatida – universal asboblar (shuplar, indikatorlar, dinamometrli kalibrlar va 
boshqalar), xuddi shuningdek maxsus nazorat - o‘lchov qurilmalari va moslamalar. 
Nazorat 2 xilga bo‘linadi. Birinchi nazorat qabul qilib olinadigan, ikkinchi nazorat 
oraliq o‘lchamlarni o‘lchash uchun qo‘llaniladigan usul. Qabul qilib olinuvchi 
nazoratda hamma yig‘ilgan buyumlarni, eng javobgarligi yuqori bo‘lgan qismlar 
nazorat qilinadi. Oraliq nazoratga murakkab operatsiyalarni yig‘ish 
operatsiyalarida, qayerda ko‘p ishdan chiqish holati bo‘lgan yuzalarda nazorat 
o‘tkaziladi. 
Yig‘ish operatsiyalarini tarkibini aniqlashtirishda jihozlarni va moslamalarni 
tanlash va rejimlarni texnologik hisoblarini bajarish lozim.