1 О‗zbekiston respublkasi oliy va о‗rta maxsus ta‘lim vazirligi qarshi muhandislik iqtisodiyot instituti

Qurilma va materiallar 
 
1.
uchqunlanish va yonish haroratini aniqlash qurilmasi. 
2.
neft va turli neft mahsulatlari (kerosin, neft yog‘lari). 
Ishni bajarish tartibi 
Neft mahsulotlarining yonish harorati ochiq turdagi qurilmalarda olib boriladi. Chunki neft 
mahsulotlarining bug‘lari kislorod oqimi bilan uzliksiz to‘qnashib turishi kerak.

---

227 
 
Uchqunlanish haroratini aniqlash uchun 2 xil turdagi qurilmalar ishlatiladi. Ochiq va yopiq 
tigelli. Yopiq tigelli qurilmada neft mahsulotlarining uchqunlanish haroratini aniqlasak, bu qiymat 
ochiq holda olib borilganga nisbatan 20-30 
0
С gradus past bo‘ladi.
Ochiq holdagi qurilmalar diametri 64 mm, balandligi 47 mm, tigelning qalinligi 1mm 
bo‘lgan temir tigel, qumli hammomga solingan. Tigelning tubi bilan chashka orasidagi 5-8 mm 
qum solish kerak. Qumning balandligi neft mahsulotlarining balandligi bilan bir xil bo‘lishi kerak.
Qumli hamomni shtativga o‘rnatib termometrni 45 mm balandlikka o‘rnatamiz. Suyuqlikning 
sathi tigl chetidan 12 mm pastda bo‘lishi kerak. Agar neft mahsulotlarining uchqunlanish harorati. 
210 
0
С dan past bo‘lganda bu masofa 18 mm 210 
0
С dan yuqori bo‘lganda. 
Uchqunlanish haroratini aniqlash uchun qumli hammom qizdiriladi. Termometr 
ko‘rsatgichi kuzatib boriladi. Neft mahsulotining haroratini dastlab 1 min 10 
0
С ga ko‘tarish 
mumkin. Uchqunlanish haroratiga 40 
0
С qolganda 1 min. 4 
0
С tezlik bilan olib boriladi. 10 
0
С 
qolganda 1 min. 2 
0
С tezlikda olib boriladi. Gorelka yoki olov tutub uchqunlanish harorati 
tekshiriladi. Tekshirish vaqti 2-3 sekunddan oshmasligi kerak. Uchqunlanish harorati deb, neft 
bug‘larini yoqqanimizda yonib tezda o‘chsa bu haroratni uchqunlanish harorati deb qabul qilamiz. 
Agar uchqunlanish harorati 150 
0
С dan yuqori bo‘lsa bu yonib o‘chish 6 s davom etadi. 150 
0
С dan 
past bo‘lsa davomiylik 4 s davom etadi.
Yonish haroratini aniqlash uchun 1 min. Tezlik bilan qizdirishni davom ettiramiz. Neft 
bug‘lariga olovni tegizib-tegizib turamiz. Yonish harorati deb neft bug‘lariga olov tegizganimizda 
yonib ketib 5 s dan ortiq o‘chmay turgan haroratni yonish harorati deb qabul qilamiz. Tajribani 2-
marta takrorlagan vaqtimizda olingan natija o‘rtasidagi farq 6 
0
С dan oshmasligi kerak.