1. Pedaqoji ünsiyyət və onun növləri
Yüklə 1,02 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
13.Ailə tərbiyəsi
Valideynlik ağır və məsuliyyətli iş olmaqla yanaşı, sevinc, fərəh hissi bəxş edən duyğudur. Adətən valideynlər uşaqlarının tərbiyəsində şəxsi təcrübələrinə istinad edirlər. Lakin nəzərə almırlar ki, həmin təcrübəni emosional yük və vərdişlərlə həddindən artıq ağırlaşmış formada övladlarına ötürürlər.Uşağın tərbiyəsi keçmişdən azad olunmalı, müasir
dövrün tələbatları nəzərə alınmalıdır.Valideyn-övlad münasibətlərində stress və gərginliyin azaldılmasının ən səmərəli yolu ünsiyyət prosesində pozitiv ünsiyyətdən, müsbət ifadələrdən istifadə etməkdir. Hər bir şəxs yaxşı əhval-ruhiyyədə olduqda daha düzgün qərarlar verir, nəinki əsəbi və qəzəbli halda.Münasibətləri qorumaq, gərginliyə yol verməmək, stress və gərginliyin azalması məqsədilə neqativ fikirlərin pozitiv şəkildə səsləndirilməsi təmin olunmalıdır. Məsələn, yeniyetmə dostu ilə görüşmək istədiyini bildirdikdə adətən valideyn, “xeyr, olmaz, hələ ev tapşırıqlarını yerinə yetirməmisən”- deyir. Müsbət ifadələrdən istifadəyə üstünlük verdikdə isə reaksiya dəyişir. Məsələn: “Əlbəttə, dərslərini oxuyandan sonra gedə bilərsən”. Sonuncu ifadədə məsuliyyət uşağın üzərinə qoyulur və valideyn ona inamını nümayiş etdirir.Tərbiyə işində ən vacib məqamlardan biri də uşağın şəxsiyyətini deyil, davranışını, yalnış hərəkətlərini müzakirə etməkdir.Valideynin anlayış göstərməsinin xüsusi əhəmiyyəti vardır, çünki uşaq anlayır ki, hər kəsin onun hərəkət və davranışlarından məmnun qalması üçün əməkdaşlıq etmək lazımdır. Valideynlər övladlarının gündəlik xərclərinədə diqqətlə yanaşmalıdır. O, uşağa münasibətini verdiyi pulla ölçməkdən, müqayisələr aparmaqdan yayınmalı, tapşırıqlarının yerinə yetirilməsini maddi cəhətdən dəyərləndirməməlidir. Uşaqlar erkən
yaşlarından qənaətcillik, xeyriyyəçilik,həmçinin xərclər, Məsrəflər barədə məlumatlı olmalı, pul toplamağı və ondan istifadə etməyi bacarmalıdırlar.Uşaqlara ailədə seçim imkanının verilməsi ailədə uşaqları faydalı əməyə cəlb etmək üçün onlara seçim imkanı verilməlidir. Seçim məsuliyyət hissinin tərbiyə olunmasına və davranışa təsir baxımından mühüm komponentdir. Seçim nəticələri əvvəlcədən proqnozlaşdırmağa şərait yaradır, özünəinam, müstəqillik və əməkdaşlığı gücləndirir. Bunlar “əmr” və göstərişlərdən dəfələrlə çox fayda verir. Ailə tərbiyəsində refleksiyanın rəğbətləndirilməsi (həvəsləndirilməsi) və təşkili . Refleksiya təkcə təlim prosesində deyil, ailə tərbiyəsində də əhəmiyyətli məsələlərdəndir. O, ailə tərbiyəsinin mühüm komponentlərindəndir. Ailə tərbiyəsində refleksiya münasibət, istək, davranış haqqında düşünmə mənasını ifadə edir. Onun məqsədi davranışa təsir göstərən xarici tədbirləri deyil, daxili motivasiyanı stimullaşdırmaqdır. Valideyn uşağa nəzərət edə bilər, lakin onun vasitəsilə dəyişdirməyi
bacarmaz. Nəzarət davranışla bağlı problemlərin həllində də kifayət qədər fayda vermir. Uşaqları necə dəyişmək olar? Bunun ən səmərəli yolu onları refleksiyaya yönəltmək, hərəkətləri haqqında düşünməyə yönəltmək, doğru və yanlış fəaliyyətlərini qiymətləndirməyi öyrətməkdir.
Yüklə 1,02 Mb. Dostları ilə paylaş:
|