16.Bronza davridagi ijtimoiy o’zgarishlar nimalardan iborat? Miloddan avvalgi 3000 yildan 1200 yilgacha davom etgan bronza davri ijtimoiy va madaniy o'zgarishlarning muhim davri edi. Bu davrda sodir bo'lgan asosiy ijtimoiy o'zgarishlar:
1. Shaharlarning paydo bo'lishi: Bronza davridagi eng muhim ijtimoiy o'zgarishlardan biri shaharlarning paydo bo'lishidir. Odamlar bir joyda oʻrnashib keta boshlagach, ular uylar, ibodatxonalar, maʼmuriy binolar kabi doimiy inshootlar qurdilar. Bu muhim iqtisodiy va siyosiy markazlarga aylangan shahar markazlarining o'sishiga olib keldi.
2. Ijtimoiy tabaqalarning rivojlanishi: Shaharlarning paydo bo‘lishi bilan ijtimoiy tabaqalar ham rivojlandi. Boy va qudratli shaxslar paydo bo'ldi, ular resurslarni nazorat qilib, siyosiy hokimiyatni qo'lga kiritdilar. Bu ba'zi odamlar boshqalarga qaraganda ko'proq kuch va ta'sirga ega bo'lgan ierarxiyalarning rivojlanishiga olib keldi.
3. Savdo va ayirboshlash: Bronza davri savdo va ayirboshlash tarmoqlarining oʻsishi bilan tavsiflangan. Odamlar uzoq masofalarda tovarlar va g'oyalar bilan savdo qilishdi, bu esa texnologiyalar va madaniy amaliyotlarning tarqalishiga yordam berdi. Bu g'ildirak, yozuv tizimlari va metallga ishlov berish kabi yangi texnologiyalar va innovatsiyalarning rivojlanishiga olib keldi.
4. Urush va to‘qnashuvlar: Bronza davri ham tez-tez urush va to‘qnashuvlar davri bo‘lgan. Shaharlarning o'sishi va ijtimoiy tabaqalarning paydo bo'lishi bilan resurslar va hokimiyat uchun raqobat mavjud edi. Bu armiyalarning rivojlanishiga va militaristik jamiyatlarning kuchayishiga olib keldi.
5. Din va marosim: Bronza davrida din ijtimoiy hayotda muhim o‘rin tutgan. Odamlar turli xil xudolar va ruhlarga ishonishgan va ularni tinchlantirish uchun marosimlar va qurbonliklar qilganlar. Din siyosiy hokimiyatni qonuniylashtirish va ijtimoiy ierarxiyalarni mustahkamlash uchun ham ishlatilgan.
Umuman olganda, bronza davri muhim ijtimoiy o'zgarishlar davri bo'lib, shaharlar, ijtimoiy tabaqalar, savdo va ayirboshlash tarmoqlari, urushlar va dinlarning paydo bo'lishi bilan ajralib turadi. Ushbu o'zgarishlar bizda mavjud bo'lgan ko'plab ijtimoiy va madaniy amaliyotlar uchun asos yaratdi.