1 T. C. Sağlik bakanliğI TEMEL Sağlik hizmetleri genel müDÜRLÜĞÜ

Yüklə 356 Kb.

Pdf görüntüsü

səhifə	2/5
tarix	14.01.2017
ölçüsü	356 Kb.
	#5635

1 2 3 4 5

40

Bilinç bozukluğu belirtileri nelerdir?

40

Bilinç bozukluğu durumunda ilkyardım nasıl olmalıdır?

41

Koma pozisyonu (Yarı yüzükoyun-Yan pozisyon) nasıl verilir?

41

Havale nedir?

42

Havale nedenleri nelerdir?

42

Nedenlerine göre havale çeşitleri nelerdir?

42

Ateş nedeniyle oluşan havale nedir?

42

Ateş nedeniyle oluşan havalede ilkyardım nasıl olmalıdır?

42

Sara krizi ( Epilepsi) nedir?

42

Sara krizinin belirtileri nelerdir?

43

Sara krizinde ilkyardım nasıl olmalıdır?

43

Kan şekeri düşüklüğü nedir?

43

Kan şekeri düşmesinin nedenleri nelerdir?

43

Kan şekeri aniden düştüğünde hangi belirtiler görülür?

43

Kan şekeri düşüklüğü yavaş ve uzun sürede oluşursa hangi belirtiler görülür?

44

Kan şekeri düşmesinde ilkyardım nasıl olmalıdır?

44

Göğüste kuvvetli ağrı nedenleri nelerdir?

44

Göğüste kuvvetli ağrı belirtileri nelerdir?

44

Göğüs ağrısında ilkyardım nasıl olmalıdır?

45

9-ZEHİRLENMELERDE İLKYARDIM:

Zehirlenme nedir?

46

Zehirlenmelerde genel belirtiler nelerdir?

46

Zehirlenme hangi yollarla meydana gelir?

46

6

Sindirim yoluyla zehirlenmede ilkyardım nasıl olmalıdır?

46

Solunum yolu ile zehirlenmelerde ilkyardım nasıl olmalıdır?

47

Cilt yolu ile zehirlenmelerde ilkyardım nasıl olmalıdır?



47

Zehirlenmelerde genel ilkyardım kuralları nelerdir?

47

10-HAYVAN ISIRMALARINDA İLKYARDIM:

Hayvan ısırmalarında ilkyardım nasıl olmalıdır?

48

Arı sokmalarının belirtileri nelerdir?

48

Arı sokmalarında ilkyardım nasıl olmalıdır?

48

Akrep sokmalarının belirtileri nelerdir?

48

Akrep sokmalarında ilkyardım nasıl olmalıdır?

48

Yılan sokmalarının belirtileri nelerdir?

48

Yılan sokmalarında ilkyardım nasıl olmalıdır?

48

Deniz canlıları sokmasında belirtiler nelerdir?

49

Deniz canlıları sokmasında ilkyardım nasıl olmalıdır?

49

11-GÖZ, KULAK VE BURUNA YABANCI CİSİM KAÇMASINDA İLKYARDIM:

Göze yabancı cisim kaçmasında ilkyardım nasıl olmalıdır?

50

Kulağa yabancı cisim kaçmasında ilkyardım nasıl olmalıdır?

50

Buruna yabancı cisim kaçmasında ilkyardım nasıl olmalıdır?

50

12-BOĞULMALARDA İLKYARDIM:

Boğulma nedir?

51

Boğulma nedenleri nelerdir?

51

Boğulmalarda genel belirtiler nelerdir?

51

Boğulmalarda genel ilkyardım işlemleri ne olmalıdır?

51

13-HASTA/YARALI TAŞIMA TEKNİKLERİ:

Hasta/yaralı taşınmasında genel kurallar nelerdir?

52

Acil taşıma teknikleri nelerdir?

52

Sürükleme yöntemleri nelerdir?

52

Araç içindeki yaralıyı taşıma (RENTEK manevrası)

53

Kısa mesafede süratli taşıma teknikleri nelerdir?

53

Sedye üzerine yerleştirme teknikleri nelerdir?

54

Sedye ile taşıma teknikleri nelerdir?

55

7

(1)

GENEL İLKYARDIM BİLGİLERİ

İlkyardım nedir?

Herhangi bir kaza veya yaşamı tehlikeye düşüren bir durumda, sağlık görevlilerinin yardımı sağlanıncaya

kadar, hayatın kurtarılması ya da durumun kötüye gitmesini önleyebilmek amacı ile olay yerinde, tıbbi araç

gereç aranmaksızın, mevcut araç ve gereçlerle yapılan ilaçsız uygulamalardır.

Acil tedavi nedir?

Acil tedavi ünitelerinde, hasta/yaralılara doktor ve sağlık personeli tarafından yapılan tıbbi müdahalelerdir.

İlkyardım ve acil tedavi arasındaki fark nedir?

Acil tedavi bu konuda ehliyetli kişilerce gerekli donanımla yapılan müdahale olmasına karşın, ilkyardım bu

konuda eğitim almış herkesin olayın olduğu yerde bulabildiği malzemeleri kullanarak yaptığı hayat kurtarıcı

müdahaledir.

İlkyardımcı kimdir?

İlkyardım tanımında belirtilen amaç doğrultusunda hasta veya yaralıya tıbbi araç gereç aranmaksızın mevcut

araç gereçlerle, ilaçsız uygulamaları yapan eğitim almış kişi ya da kişilerdir.

İlkyardımın öncelikli amaçları nelerdir?

Hayati tehlikenin ortadan kaldırılması,

Yaşamsal fonksiyonların sürdürülmesinin sağlanması,

Hasta/yaralının durumunun kötüleşmesinin önlenmesi,

İyileşmenin kolaylaştırılması.

İlkyardımın temel uygulamaları nelerdir?

İlkyardım temel uygulamaları Koruma, Bildirme, Kurtarma (KBK) olarak ifade edilir.

Koruma:

Kaza sonuçlarının ağırlaşmasını önlemek için olay yerinin değerlendirilmesini kapsar. En önemli işlem olay

yerinde oluşabilecek tehlikeleri belirleyerek güvenli bir çevre oluşturmaktır.

Bildirme:

Olay / kaza mümkün olduğu kadar hızlı bir şekilde telefon veya diğer kişiler aracılığı ile gerekli yardım

kuruluşlarına bildirilmelidir. Türkiye'de ilkyardım gerektiren her durumda telefon iletişimleri, 112 acil

telefon numarası üzerinden gerçekleştirilir.

8

112’nin aranması sırasında nelere dikkat edilmelidir?

Sakin olunmalı ya da sakin olan bir kişinin araması sağlanmalı,

112 merkezi tarafından sorulan sorulara net bir şekilde cevap verilmeli,

Kesin yer ve adres bilgileri verilirken, olayın olduğu yere yakın bir caddenin ya da çok bilinen bir

yerin adı verilmeli,

Kimin, hangi numaradan aradığı bildirilmeli,

Hasta/yaralı(lar)ın adı ve olayın tanımı yapılmalı,

Hasta/yaralı sayısı ve durumu bildirilmeli,

Eğer herhangi bir ilkyardım uygulaması yapıldıysa nasıl bir yardım verildiği belirtilmeli,

112 hattında bilgi alan kişi, gerekli olan tüm bilgileri aldığını söyleyinceye kadar telefon

kapatılmamalıdır.

Kurtarma (Müdahale):

Olay yerinde hasta / yaralılara müdahale hızlı ancak sakin bir şekilde yapılmalıdır.

İlkyardımcının müdahale ile ilgili öncelikli yapması gerekenler nelerdir?

Hasta / yaralıların durumu değerlendirilir (ABC) ve öncelikli müdahale edilecekler belirlenir,

Hasta/yaralının korku ve endişeleri giderilir,

Hasta/yaralıya müdahalede yardımcı olacak kişiler organize edilir,

Hasta/yaralının durumunun ağırlaşmasını önlemek için kendi kişisel olanakları ile gerekli

müdahalelerde bulunulur,

Kırıklara yerinde müdahale edilir,

Hasta/yaralı sıcak tutulur,

Hasta/yaralının yarasını görmesine izin verilmez,

Hasta/yaralıyı hareket ettirmeden müdahale yapılır,

Hasta/yaralının en uygun yöntemlerle en yakın sağlık kuruluşuna sevki sağlanır (112) (Ancak, ağır

hasta/yaralı bir kişi hayati tehlikede olmadığı sürece asla yerinden kıpırdatılmamalıdır).

İlkyardımcının özellikleri nasıl olmalıdır?

Olay yeri genellikle insanların telaşlı ve heyecanlı oldukları ortamlardır. Bu durumda ilkyardımcı sakin ve

kararlı bir şekilde olayın sorumluluğunu alarak gerekli müdahaleleri doğru olarak yapmalıdır. Bunun için bir

ilkyardımcıda aşağıdaki özelliklerin olması gerekmektedir:

İnsan vücudu ile ilgili temel bilgilere sahip olmalı,

Önce kendi can güvenliğini korumalı,

Sakin, kendine güvenli ve pratik olmalı,

Eldeki olanakları değerlendirebilmeli,

Olayı anında ve doğru olarak haber vermeli (112’yi aramak),

Çevredeki kişileri organize edebilmeli ve onlardan yararlanabilmeli,

İyi bir iletişim becerisine sahip olmalıdır.

9

Hayat kurtarma zinciri nedir?

Hayat kurtarma zinciri 4 halkadan oluşur. Son iki halka ileri yaşam desteğine aittir ve ilkyardımcının görevi

değildir.

1.Halka - Sağlık kuruluşuna haber verilmesi

2.Halka - Olay yerinde Temel Yaşam Desteği yapılması

3.Halka - Ambulans ekiplerince müdahaleler yapılması

4.Halka - Hastane acil servislerinde müdahale yapılmasıdır.

İlkyardımın ABC si nedir?

Bilinç kontrol edilmeli, bilinç kapalı ise aşağıdakiler hızla değerlendirilmelidir:

A. Hava yolu açıklığının değerlendirilmesi

B. Solunumun değerlendirilmesi ( Bak-Dinle-Hisset)

C. Dolaşımın değerlendirilmesi (Şah damarından 5 saniye nabız alınarak yapılır)

(2)

HASTA/YARALININ VE OLAY YERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ

İlkyardımcının bilmesi gereken ve vücudu oluşturan sistemler nelerdir?

İlkyardımcının insan vücudu, yapısı ve işleyişi konusunda bazı temel kavramları bilmesi, ilkyardımcı

olarak yapacağı müdahalelerde bilinçli olmasını kolaylaştırır.

Hareket sistemi: Vücudun hareket etmesini, desteklenmesini sağlar ve koruyucu görev yapar. Hareket

sistemi şu yapılardan oluşur:

Kemikler

Eklemler

Kaslar

Dolaşım sistemi: Vücut dokularının oksijen, besin, hormon, bağışıklık elemanı ve benzeri elemanları taşır

ve yeniden geriye toplar. Dolaşım sistemi şu yapılardan oluşur:

Kalp

Kan damarları

Kan

Sinir sistemi: Bilinç, anlama, düşünme, algılama, hareketlerinin uyumu, dengesi ve solunum ile dolaşımı

sağlar. Sinir sistemi şu yapılardan oluşur:

Beyin

Beyincik

Omurilik

Omurilik soğanı

10

Solunum sistemi: Vücuda gerekli olan gaz alışverişi görevini yaparak hücre ve dokuların oksijenlenmesini

sağlar. Solunum sistemi şu organlardan oluşur:

Solunum yolları

Akciğerler

Boşaltım sistemi: Kanı süzerek gerekli maddelerin vücutta tutulması, zararlı olanların atılması görevlerini

yaparak vücutta iç dengeyi korur. Boşaltım sistemi şu organlardan oluşur:

İdrar borusu

İdrar kesesi

İdrar kanalları

Böbrekler

Sindirim sistemi: Ağızdan alınan besinlerin öğütülerek sindirilmesi ve kan dolaşımı vasıtasıyla vücuda

dağıtılmasını sağlar. Sindirim sistemi şu organlardan oluşur:

Dil ve dişler

Yemek borusu

Mide

Safra kesesi

Pankreas

Bağırsaklar

Yaşam Bulguları İle İlgili Önemli Göstergeler Nelerdir?

Hasta/yaralıyı değerlendirmeden önce yaşam bulgularının anlamlarının bilinmesi gerekmektedir. Çünkü; bu

bulguların var veya yok olması yapılacak müdahaleler için önem taşımaktadır.Yaşam bulguları dediğimizde,

hasta/yaralının;

—Bilinci,

—Solunumu,

—Dolaşımı,

—Vücut Isısı,

—Kan Basıncından söz edilmektedir.

Bilinç Durumunun Değerlendirilmesi:

Öncelikle, hasta/yaralının bilinç durumu değerlendirilir.

Normal bir kişi kendine yöneltilen tüm uyarılara cevap verir. Bilinç düzeyi yaralanmanın ağırlığını gösterir.

Bilinç düzeyleri;

Kişinin bilinci yerinde ise= Tüm uyarılara cevap verir.

1 Derece Bilinç Kaybı = Sözlü ve gürültülü uyaranlara cevap verir.

2 Derece Bilinç Kaybı = Ağrılı uyaranlara cevap verir.

3 Derece Bilinç Kaybı = Tüm uyaranlara karşı tepkisizdir, cevap vermez,

Solunum Değerlendirilmesi:

Hasta/yaralının solunumu değerlendirilirken;

—solunum sıklığına,

—Solunum aralıklarının eşitliğine,

—Solunum derinliği’ne bakılır.

Kişinin 1 dakika içinde nefes alma ve verme sayısı solunum sıklığıdır.

—Sağlıklı yetişkin bir kişide dakikada solunum sayısı 12–20,

—Çocuklarda 16–22,

—Bebeklerde 18-24’dür.

Kan Basıncının Değerlendirilmesi:

Hasta/yaralı değerlendirilirken kan basıncı kontrol edilmez. Ancak, kan basıncının anlamının bilinmesi

önemlidir.

Kalbin kasılma ve gevşeme anında damar duvarına yaptığı basınçtır. Kalbin kanı pompalama gücünü

gösterir. Normal değeri 100/50- 140/100 mm Hg’dir.

Nabız Değerlendirilmesi:

Kalp atımlarının atardamar duvarına yaptığı basıncın damar duvarında parmak uçlarıyla hissedilmesine

nabız denmektedir.

—Yetişkin bir kişide normal nabız sayısı dakikada 60–100,

—Çocuklarda 100–120,

—Bebeklerde 100-140’dır.

Vücutta nabız alınabilen bölgeler nelerdir?

Şah damarı (adem elmasının her iki yanında)

Ön-kol damarı (Bileğin iç yüzü, başparmağın üst hizası)

Bacak damarı (Ayak sırtının merkezinde)

Kol damarı (Kolun iç yüzü, dirseğin üstü)

Hasta/yaralıların dolaşımını değerlendirirken, çocuk ve yetişkinlerde şah damarından, bebeklerde kol

atardamarından nabız alınır.

Vücut Isısının Değerlendirilmesi:

İlkyardımda vücut ısısı koltuk altından ölçülmelidir.

Normal vücut ısısı 36,5 C’dir. Normal değerin üstünde olması yüksek ateş, altında olması düşük ateş olarak

belirtilir. 41–42 C üstü ve 34,5 C tehlike olduğunu ifade eder. 31.0 C ve altı ölümcüldür.

Hasta/yaralının değerlendirilmesinin amacı nedir?

Hastalık ya da yaralanmanın ciddiyetinin değerlendirmesi,

İlkyardım önceliklerinin belirlenmesi,

Yapılacak ilkyardım yönteminin belirlenmesi,

Güvenli bir müdahale sağlanması.

Hasta/yaralının ilk değerlendirilme aşamaları nelerdir?

Hasta/yaralıya sözlü uyaranla ya da hafifçe omzuna dokunarak “iyi misiniz?” diye sorularak bilinç durumu

değerlendirmesi yapılır. Bilinç durumunun değerlendirilmesi daha sonraki aşamalar için önemlidir. Buna

göre hasta/yaralının ilk değerlendirilme aşamaları şunlardır:

Yüklə 356 Kb.

Dostları ilə paylaş:

1 2 3 4 5