1. TAFAKKURNING ASOSIY XUSUSIYATLARI NIMALARDAN IBORAT? – tushuncha, hukm va xulosa chiqarishdan iborat bo‘ladi. Bular hammasi ob’ektiv borliqning, predmet, hodisalarning mavhum tafakkurda ifodalanish shaklidir.
2. TAFAKKUR SHAKLI NIMA?
tushuncha, hukm va xulosa chiqarishdan iborat bo‘ladi. Bular hammasi ob’ektiv borliqning, predmet, hodisalarning mavhum tafakkurda ifodalanish shaklidir.
3. TAFAKKUR QONUNI NIMA?
chin bilimga erishish maqsadiga xizmat qiladigan to‘g‘ri fikrlashning aniq normalaridir.
4. FORMAL MANTIQ NIMANI O‘RGAGADI?
Формал мантик фикрлар орасидаги алокадорликларни тахлил килади. Формал мантик аник, асосланган, зиддиятсиз, мантикий фикр юритиш тугрисидаги таълимот булиб хисобланади. Формал мантикнинг бу функцияси бизга тугри, изчил, зиддиятсиз, асосланган мантикий фикр юритиш йулларини ургатади
5. TAFAKKUR QONUNLARI NIMALARI NIMALARNI AKS ETTIRADI?
Tafakkur qonunlari. Inson bilish jarayonida buyum va hodisa- lar, ularning sifat, xususiyatlari haqida tushunchalar hosil qiladi, fikr-mulohaza yuritadi, ularni mantiqiy boglab, xulosalar hosil qiladi. Bu jarayonni tushunish uchun tafakkur shakli va tafakkur qonuni nima ekanligini bilib olish zarur. Tafakkur qonunlariga amal qilish to‘g‘ri, tushunarli, aniq, izchil, ziddiyatsiz, asoslangan flkr yuritishga imkon beradi. Aniq- lik, izchillik, ziddiyatlardan xoli bolish va asoslanganlik to‘g‘ri tafakkurlashning asosiy belgilaridir.
6. FORMAL MANTIQNING ASOSIY QONUNLARINI SANAB BERING?
Inson tafakkurigagina xos bo‘lgan, inson tafakkurida turli fikr, mulohaza, muhokamalar munosabatidagina amal qiladigan qonunlardir.
7. MUAMMOLI VAZIYAT NIMA?
Muammoli vaziyatlar usuli o’rganishni o’z ichiga oladi, uning asosi amaliy va nazariy masalalarni yechish orqali bilimlarni egallashdir. Bu usulni qo‘llagan bog‘cha tarbiyachisi o‘quvchilarida mustaqil maqsad qo‘yish, unga erishish yo‘llarini izlash, natijani tahlil qilish ko‘nikmasini shakllantiradi. Keling, muammoli vaziyatni yaratishning turli usullarini tahlil qilaylik, ular yordamida maktabgacha yoshdagi bolalar mustaqil ravishda ma'lumot qidirishni, bilimlardan kundalik hayotda foydalanishni o'rganadilar.
8. MUAMMONI TO‘G‘RI QO‘YISH VA HAL ETISHNING QANDAY SHARTLARI MAVJUD?
Muammoni yechish uchun quyidagi ishlar amarga oshiriladi:
a) mavjud nazariyalar doirasida tushuntirib bolmaydigan fakt
va hodisalar aniqlanadi;
b) muammoni hal qilish g'oyalari va metodlarini tahlil qilib,
ularga baho beriladi;
d) muammoni hal qilish turi, maqsadi, olingan natijani tek-
shirish yollari belgilab olinadi;
e) muammoning negizi bilan uni yechish uchun ilgari surilgan g'oyalar o'rtasidagi aloqaning xususiyatlari ko'rsatiladi.
Bu ishlar amalga oshirilgandan keyin bevosita muammoni yechishga kirishiladi. Barcha muammoning yechilishi nisbiy xususiyatga ega. Boshqacha aytganda, muammoning mutlaq tola yechi-mini topish qiyin.Shuning uchun ham ilmiy izlanish davomida yangi muammolar vujudga kelishi mum-kin bo'lib, u mavjud muammoni boshqacha talqin qilishni taqozo etadi. Ba'zi hollarda muammolarning yechimini uzoq vaqtgacha topib bolmaydi. Masalan, rak kasalining sababini o'rganish. Bilan bogliq muammo hozirgacha tola hal bolmagan.Bu, albatta, ayrim muammolar butunlay yechimiga ega emas, degan fikrni bildirmaydi, balki ularni mavjud metodlar, Demak, muammo hal qilinmaguncha ilmiy izlanish davom etadi.
9. GIPOTEZANING MOHIYATI NIMADAVAUNING QANDAY TURLARI MAVJUD?
10. NAZARIYA BILISH JARAYONIDA QANDAY VAZIFALARNI BAJARADI?
Nazariya — biror hodisa va faktlarni izohlovchi va bashorat qila biluvchi bilimlar tizimi, sxemasidir. Nazariyalar ilmiy uslub vositasida yaratiladi, shakllantiriladi voqelik qonuniyatlari va undagi muhim aloqalar haqida bir butun tasavvur beradigan bilim shakli. Nazariya borliqning muayyan sohasiga oid boʻlgan tajribalardan umumlashtirilgan maʼlumotlar asosida kelib chiqadi. Ilmiy bilishda Nazariya ning asosiy vazifasi tajribalar bergan dalillarni izohlash, shu bilan birga, narsa va hodisalarning mohiyatiga chuqurroq kirib borish, yuzaga keladigan yangi narsa va hodisalarni oldindan koʻra olishdan iborat. Har qanday Nazariya ilmiy bilishning natijasi sifatidagi bilish shakli boʻlsada, lekin uni tugallangan, oʻzgarmas, mutlaq bilim deb qaramaslik kerak. Nazariya bilish jarayonidabiz toʻplagan bilimlarning natijasigina emas, balki yangi bilimlar hosil qilish yoʻlidagi boshlangʻich asosdir. Nazariya hamma vaqt amaliyot bilan uzviy boglik boʻladi va shundagina u harakat va rivojlanishning quroliga aylanadi. Nazariya ning boshlangʻich shakli gipotezalmr. Amaliyotda gipotezaning toʻgʻri, haqiqat ekanligi isbotlansa, shu asosda yangi Nazariya yuzaga kelishi mumkiNazariya Ilmiy bilish jarayonida kishilarning ilmiy Nazariya lar bilan qurollanganligi unga ilmiy oldindan koʻrish — ilmiy bashorat qilish imkoniyatini beradi. Bu esa, oʻz navbatida, yangi qonuniyat va yangi Nazariya larning shakllanishiga olib keladi
Dostları ilə paylaş: |