1-tema. Algoritm túsinigi hám onnan paydalanıw Reje

5.Nátiyjelilik. Hár bir algoritm shekli sandaǵı qádemlerden soń álbette nátiyje beriwi shárt. Orınlanatuǵın ámeller kóp bolsa da bári bir nátiyjege alıp keliwi kerek. Shekli qádemnen soń qoyılǵan másele sheshimge iye emesligini anıqlaw da nátiyje esaplanadı. Eger esaplanıp atırǵan process sheksiz dawam etip nátiyje bermese, onı algoritm dep atay almaymız.
İnsan pútkil ómiri dawamında algoritmler ishinde jasaydı. Biraq bunı ózi sezmeydi. Ol ómiri dawamında aldına belgili bir máselelerdi qoyadı hám onı sheshiw jolların izleydi, ńátiyjede belgili bir nızamlardı, qaǵıydalardı oylap hám izlep tabadı. Belgilengen tártipte olardı orınlap, gózlegen maqsetine erisedi. Eger sol nızam hám qaǵıydalardı qálegen adam kórsetilgen tártipte orınlasa, onda nátiyjege erisedi. Kórsetilgen tártip buzıp orınlansa, onda alınǵan nátiyje onı qanaatlandırmawı múmkin.
Qanday da bir maqsetge erisiw ushın kórsetilgen ámeller izbe-izligin orınlaytuǵın insan yamasa texnikalıq qurılma orınlawshı dep ataladı.
Joqarıda kórilgen mısallarda, ádette, biz máseleni sheshiw algoritmin sózler hám matematikalıq formulalar arqalı ańlattıq. Basqa algoritm basqa kórinislerde de beriliwi múmkin. Biz endi algoritmlerdiń eń kóp ushıraytuǵın jazıw formaları menen tanısamız:
1.Algoritmniń sózler arqalı ańlatılıwı. Bul usılda orınlawshı ushın beriletuǵın hár bir kórsetpe, sózler arqalı buyrıq formada beriledi.
2.Algoritmniń formulalar menen beriliw usılınan matematika, fizika, ximiya sıyaqlı anıq pánlerdegi formulalardı úyreniwde paydaldanıladı. Bul usıldı bazıda analitikalıq ańlatıw delinedi.
3. Algoritmlerdiń grafik formada sıpatlanıwında algoritmler arnawlı geometriyalıq figuralar járdeminde súwretlenedi hám bul grafik kórinisi blok-sxema delinedi.
4. Algoritmniń tablica kóriniste beriliwi. Algoritmniń bul tárizde súwretleniwinen de kóp paydalanamız. Máselen, mektepte qollanıp atırǵan tórt xanalı matematikalıq tablicalar yamasa hár qıylı lotereyalar tablicaları. Funkciyalardıń grafiklerin sızıwda hám algoritmlerdiń mánisleri tablicalı kórinislerinen paydalanamız. Bul sıyaqlı tablicallardan paydalanıw algoritmleri ápiwayı bolǵanı ushın olardı ózlestirip alıw ańsat.
Joqarıda kórilgen algoritmlerdiń sıpatlanıw usıllarınıń tiykarǵı maqseti, qoyılǵan máseleni sheshiw ushın zárúr bolǵan ámeller izbe-izliginiń eń qolay jaǵdayın anıqlaw hám sonı menen adam tárepinen programma jazıwdı jáne de ańsatlastırıwdan ibarat. Negizinde programma hám algoritmniń basqa bir kórinisi bolıp, ol insannıń komp`yuter menen sáwbetin qolaylıraq ámelge asırıw ushın mólsherlengen.
Hár qanday quramalı algoritmdi hám úsh tiykarǵı struktura járdeminde sıpatlaw mumkin. Bular izbe-izlik, tarmaqlanıw hám tákirarlanıw strukturaları. Bul strukturalar tiykarında sızıqlı, tarmaqlanıwshı hám tákirarlanıwshı esaplaw processleriniń algoritmlerini duziw mumkin. Ulıwma alǵanda algoritmlerdi shártli túrde tómendegi túrlerge ajıratıw mumkin:

• 
  sızıqlı algoritmler,
  
• 
  tarmaqlanıwshı algoritmler,
  
• 
  tákirarlanıwshı yamasa ciklik algoritmler,
  
• 
  ishley jaylasqan ciklik algoritmler,
  
• 
  rekurrent algoritmler,
  
• 
  tákirarlanıw sanı aldınnan belgisiz algoritmler,
  
• 
  izbe-iz jaqınlasıwshı algoritmler.
  

Tek ǵana izbe-iz orınlanatuǵın ámellerden dúzilgen algoritmlerge sızıqlı algoritmler delinedi. Bunday algoritmdi kórsetiw ushın izbe-izlik strukturası isletiledi. Strukturada orınlanatuǵın ámel sáykes keliwshi geometriyalıq figura menen kórsetiledi. Sızıqlı algoritmlerdiń blok–sxemasınıń ulıwma strukturasın tómendegi kóriniste súwretlewimiz mumkin: