1. Texnologik qism

1.4. Buyum turlari bo’yicha sex mahsuldorligini hisoblash

Korxonaning yillik ishlab chiqarish dasturi va buyumning nomenoklaturasi topshiriqda berilgan. Korxonaning ish rejimidan kelib chiqib buyum va yarim fabrikat ishlab chiqarishdagi yuqotish va brakki inobatga olgan holda hisoblanadi.
Temir - beton korxonalari uchun:

• 
  beton qorishmalari uchun - 0.5 % gacha
  
• 
  buyum bo’yicha - 1.0% gacha
  

Har bir texnologik bosqich uchun ishlab chiqarish quyidagi formula asosida hisoblanadi:

Bu yerda: M_x - hisobiy ishlab chiqarish.
M_T – korxonaning topshiriq bo’yincha ishlab chiqarishi.
b – ishlab chiqarishdagi brak, 1,5%.

1.5. Xom ashyo va yarim fabrikatlarga korxonaning talabini aniqlash 1.3-jadval Korxonaning ishlab chiqarish rejasi

T/r	Buyum nomi	O’lchov birligi	Hisoblash formulasi		Mahsuldorlik
				yilda	sutkada	smenada	soatda
1	Yo’l cheti ariqlari	m^3			97	48.5	3
2	Yo’l cheti ariqlari	dona	Mx/VM		194	97	6

Og’ir beton tarkibini hisoblash

Boshlang’ich ma’lumotlar:
Beton markasi – M 300 yoki R_б =300, B 22,5
Beton ishlatilishi - Yo’l cheti ariqlari
Beton qorishmasini harakatchanligi, standart konus cho’kmasi OK – 4 sm Ishlatiladigan materiallarning xarakteristikalari:

1. 
   Bog’lovchi materiallar – portlandsement
   

Sementning aktivligi - R_s = 400
Sementning solishtirma og’irligi - P_s = 3,1 g/sm³
Sementning hajm og’irligi – P0s = 1.3 g/sm3

2. 
   Mayda to’ldiruvchi – daryo qumi.
   

Qumning solishtirma og’irligi - P_n = 2.6 g/sm³
Qumning o’yma hajm og’irligi – P_n⁰= 1.4 g/sm³ Qumning yiriklik moduli – Mkp = 2.2

3. 
   Yirik to’ldiruvchi - sheben
   

Shebenning solishtirma og’irligi – P_sh=2,6 g/sm³
Shebenning o’yma hajm og’irligi - P⁰_sh= 1,46 g/sm³
Shebenning zaralararo bo’shliqlari V_k=0,4 ya’ni 40%
Hisoblash metodikasi
Hisob 1m³ beton uchun olib boriladi.

1. 
   Berilgan sementning aktivligi (R_ц) talab qilingan beton mustahkamligini oshirishi shart asosida suv- sement nisbati (s/sem) aniqlanadi.
   

Beton mustahkamligi R_b (s/sem)=0.4 va undan yuqori bo’lganda quyidagi formula bilan ifodalanadi.
R_b = R_s∙A(S/Sem-0.5),
Suv - sement nisbati quyidagi formula asosida aniqlanadi;
A-koeffisient to’ldiruvchilar sifatida bog’liq bo’lib yuqori sifatli to’ldiruvchilar uchun (yuvilgan va fraksiyalangan sheben va qum) 0.5 ga teng.
( S/Sem ) = A∙R_{S /} (R_b + 0.5 A ∙R_s) =(0.5 ∙400 ) / (300+0.5 ∙ 0.5 ∙ 400)=0.5

2. 
   1m³ beton qorishmasi tayorlash uchun suv miqdorini 1.4 – jadvaldan aniqlanadi (“Beton va temir beton buyumlari texnologiyasi”fani bo’yicha tajriba mashg’ulotlarini bajarish uchun uslubiy qo’llanma).
   

S = 190 kg (litr)

3. 
   Aniqlangan suv – sement nisbati va suv miqdoriga asosan beton qorishmasi tayorlash uchun sement miqdori (kg) aniqlanadi.
   

Sem=S/(S/Sem) = 190/0.5 = 380 kg

4. 
   1m³ beton qorishmasi uchun yirik to’ldiruvchilar sarfi quyidagi formula yordamida aniqlanadi.
   

Sh = 1000/ (V_k∙ᾳ / p_sh⁰ + 1/p_sh)= 1000 / (1,46 x 0,5 / 1.46 +1/2.6) =1111kg
ᾳ - yirik to’ldiruvchilar donalarini oralig’ni belgilovchi koiffisent

1. 
   5-jadvaldan aniqlanadi. (“Beton va temir – beton buyumlari texnologiyasi”fani bo’yincha tajriba mashg’ulotlarini bajarish uchun uslubiy qo’llanma).
   

1.4 jadval