1. Umumiy tushuncha

Ogohlantiruvchi maxsus belgilar.Elektr uskunalarida tayinlovga muvofiq taqiqlovchi, eslatuvchi, ruxsat etuvchi va ogohlantiruvchi mahsus belgilarga bo’linadi.
Kuchlanish ostida bo’lgan qismlarni xatarli masofaga yaqinlashtirmasligi uchun ogohlantiruvchi plakat o’rnatiladi. Ularni o’rnatilishi doimiy yoki vaqtincha bo’lishi mumkin. Doimiy plakatlar tarqatuvchi uskunalar va o’chirgich honalarini eshiklarga o’rnatiladi va baland voltli asoslarida, doimiy to’siqlarda va hakazo. Vaqtinchalik plakatlar bajarilayotgan ish joyidagi qo’shni elektr uskunalariga yoki to’siqlariga o’rnatiladi. Plakatlarni o`lchamlari 280×210 mm va 290×390 mm.
Ish joyiga adashib kuchlanish yuborilmasligini oldini olish uchun taqiqlovchi plakat o’rnatiladi. Ularni o`lchamlari 240×130 mm va 80×50 mm vaqtinchalik qilib tayyorlanadi.
Ishlovchi hodimlarga tayyorlangan ish joyini yoki hatarsiz yo’lini ko’rsatish uchun ruxsat etuvchi plakatlar o’rnatiladi. Ularni vaqtincha qilib tayyorlanadi va ish joyida o’rnatiladi. Plakatlarni o`lchamlari 250×250 mm va 100×100 mm.
Hodimlarga havfsizlik choralarini ko’rsatish to’g’risida eslatuvchi plakatlar (misol uchun uskunana yerga ulangan joyi) o’rnatiladi. Ularni vaqtinchalik qilib bajariladi, boshqarish va o’chirgich dastalarida o’rnatiladi.
Misol uchun o’chirgichni yoqish vaqti, yerga ulash sxemalariga kuchlanish yuborilishi mumkinligini eslatadi. Plakatlar o`lchamlari
240×130 va 80×50 mm.
Dastaki plakatlarni tok o’tkazmidigan materiallardan tayyorlanadi (plasmassa, karton va hakazo), doimiy plakatlar esa-mos plasmassa, tunika yoki to’g’ridan-to’g’ri konstruksiv elemetlariga (eshik, devor va hakazo) tiziladi.

63- rasm. Bajarilayotgan ish joyidagi vaqtinchalik to’siqlar
4. Elеktr xafvsizligini tashkiliy chora – tadbirlari
Elеktr uskunalarini ishlatishda asosiy tashkiliy chora–tadbirlar quyidagi masaladan iborat:
-elеktr qurilmalari bilan ishlaydigan xodimlarga maxsus talablar qo’yish va tеxnika xavfsizligiga oid guruh klasifikatsiyasini topshirish;
-ishni tashkil etish;
-ishga ruqsat byеrish;
-ishga tayyorgarlik va ish olib borish jarayonini nazorat qilish; -ish vaqtidagi tanaffus va tugatish ishlarini nazorat qilish.
Ishchilarga qo’yilgan talablar elеktr uskunalari bilan ishlaydigan ishchilar qamda 18 yoshda bo’lish va mеditsina ko’rigidan o’tgan bo’lishi lozim. Ular barchasi elеktr tеxnika bilimlariga ega bo’lish, sxеmalarni o’qish, uskunalarni yaxshi bilish, xizmat ko’rsatayotgan uskunalarni o’ziga xos xususiyatlarni bilish, qanday xavfli bo’lishini to’liq anglab olish, tеxnika xavfsizlik qoidalarini bilish va amalda qo’llash, jabrlanuvchiga dastlabki yordam ko’rsatish, ayniqsa suniy nafas byеrishida yurakka massaj qilishni bilish shart.
Tеxnika xavfsizligiga oid bo’lgan bilim darajasi byеrilgan guruh klassifikatsiyasiga talablariga boqliq. Ishchiga byеrilgan klassifikatsiyasiga qanchalik baland bo’lsa, shunchalik nazariy va amaliy ishlariga ko’proq talab etiladi.