1 varyant Radioaktiv elementlar

3.Alkenlar ko'p qirrali
birikmalar bo'lib, organik birikmalar sintezi uchun turli xil zamonaviy reaksiyalarga kirishishi mumkin. Alkenlar bilan tez-
tez ishlatiladigan zamonaviy reaksiyalarga bir nechta misollar:1. Gidrogenlash: Alkenlarni palladiy (Pd), platina (Pt) yoki nikel (Ni) kabi 
katalizatorlar yordamida alkanlar hosil qilish uchun vodorodlash mumkin. Bu reaksiya qo‘sh bog‘ bo‘ylab vodorod (H2) qo‘shib, alkenning 
to‘yinganligiga va uglerodlar o‘rtasida yagona bog‘ hosil bo‘lishiga olib keladi.2. Galogenlanish: Alkenlar galogenlanish reaksiyalariga osonlik 
bilan kirishadi, bunda xlor (Cl2) yoki brom (Br2) kabi galogenlar qoʻsh bogʻlanishga qoʻshiladi, natijada vicinal digalidlar hosil boʻladi. Bu reaksiya 
qutbsiz erituvchida yoki katalizator ishtirokida amalga oshirilishi mumkin.3. Hidratsiya: Alkenlarni suv (H2O) qo'shib, qo'sh bog'lanish orqali spirt 
hosil qilish uchun gidratlanishi mumkin. Bu reaksiya odatda gidroksil guruhi qoʻshilishini ragʻbatlantirish uchun sulfat kislota (H2SO4) yoki fosforik 
kislota (H3PO4) kabi kislota katalizatori ishtirokida oʻtkaziladi.4. Oksidlanish: Alkenlar aldegidlar, ketonlar yoki karboksilik kislotalar kabi 
funktsional guruhlarni hosil qilish uchun oksidlanish reaktsiyalariga kirishishi mumkin. Bunga kaliy permanganat (KMnO4) yoki kaliy dixromat 
(K2Cr2O7) kabi oksidlovchi moddalar yordamida kislotali yoki asosli muhit mavjudligida erishish mumkin.5. Polimerlanish: Alkenlar polimerlanish 
reaksiyalarini boshdan kechirish qobiliyatiga ega, bunda bir nechta alken monomerlari birlashib, yirikroq polimer zanjirini hosil qiladi. Bu reaksiya 
turli xil materiallar, jumladan, plastmassa, sintetik tolalar va kauchuklarni sintez qilishda qo‘llaniladi.Alkenlardan foydalanish sohalari:1. Neft-kimyo 
sanoati: Neft manbalaridan olingan alkenlar turli neft-kimyo mahsulotlari, jumladan, plastmassalar, sintetik tolalar va erituvchilar ishlab chiqarishda 
muhim ahamiyatga ega.2. Organik sintez: Alkenlar organik sintez uchun qimmatli boshlang'ich material bo'lib xizmat qiladi, uglerod asosidagi 
murakkab birikmalarni yaratishga imkon beradi. Ular farmatsevtika, agrokimyoviy moddalar va boshqa ko‘plab organik birikmalarni sintez qilishda 
qo‘llaniladi.3. Polimerlar va materiallar: Alkenlar polietilen va polipropilen kabi polimerlarni ishlab chiqarishda hal qiluvchi ahamiyatga ega bo‘lib, 
ular qadoqlash, qurilish materiallari va avtomobil qismlari kabi keng doiradagi ilovalarda qo‘llaniladi.4. Yoqilg'i sanoati: Ba'zi alkenlar, masalan, 
etilen va propilen, benzin va boshqa yoqilg'ilarni ishlab chiqarishda oraliq mahsulot sifatida ishlatiladi.5. Biologik reaksiyalar: Alkenlar tirik 
organizmlardagi turli biologik reaksiyalarda ishtirok etadi. Masalan, fermentlar metabolik jarayonlarda alkenlarning boshqa funksional guruhlarga 
aylanishini osonlashtiradi.Bular zamonaviy kimyoda alkenlarning sintezi va qoʻllanilishiga bir nechta misollar. Reaktivligi va ko'p qirraliligi tufayli 
alkenlar ko'plab sanoat va ilmiy tadqiqotlarda hal qiluvchi rol o'ynaydi.