1. Plank ta’rifi: ≪
Birdan-bir natijasi issiqlikni ishga aylantiradigan davriy jarayonni amalga oshirib bo‘lmaydi
≫
. Buni quyidagicha
tushuntirish mumkin. Faraz qilaylik,
T} haroratda isitkich va mashinaning silindirida ishchi jism (gaz) berilgan boisin (9-rasm). Ishchi
jismga isitkich bergan
Q1 issiqlik hisobiga
A ish bajariladi, ya’ni
Q} issiqlikning hammasi/l ishga sarf bo‘ladi. Plank ta’rifiga binoan
yuqorida aytilgan jarayonni amalgaoshirib boimaydi. Ishchi jism isitkichdan olgan issiqlik
Ql ni faqat bir qismini ishga aylantiradigan
va qolgan qismini (
Q ,) sovitikichga uzatadigan davriy jarayonni amalga oshirish mumkin. Bu real jarayonda
Q , issiqlik miqdori ishchi
jismning siqilish jarayonida, ya’ni ishchi jism boshlangich holatiga qaytishida pastroq haroratda
T > 7\ boigan sovitkichga uzatadi.
Q ,
issiqlik miqdorining qiymati yetarli darajada katta boigani uchun issiqlik mashinasining foydali ish koeffitsiyenti:
Karno ta’rifi. ≪
Ideal issiqlik mashinasining foydali ish
koeffitsiyenti (F I K) isitkich va sovitkich haroratlari farqi bilan
aniqlaniladi
≫
. Karno sikli bo'yicha ishlayotgan issiqlik mashinasining
F I K,
Klauzius ta’rifi. ≪
Issiqlik sovuqroq jismdan issiqroq boigan jismga o‘z-o,'zidan o‘tmaydi
≫
. Buni amalga oshirish uchun tashqi
manba ish bajarishi kerak. Issiqlik miqdori hamma vaqt issiqroq jismdan sovuqroq jismga o‘z-o‘zidan o‘tadi. Klauzius ta’rifi ham
jarayonning yo‘nalishini ko‘rsatadi.
Kelvin (Uilyam Tomson) ta’rifi: ≪
Issiqlikni biror rezervuardan (issiqlik manbayidan) olib, uni sovutgichsiz, ekvivalent miqdor
ishga aylantiradigan mashinani aylamna jarayon yordamida tuzish mumkin emas. Masalan, Yer yuzidagi okeanlarda suv miqdori juda
ko'p, agar shu suv havzasidan issiqlikni olish y o ii bilan u ning haroratini 0,1
К pasaytira olsak, unda yer sharidagi mashina va
dastgohlami 1500 yil davomida harakatga keltirish mumkin. Bunday mashinalar abadiy ishlaydigan mashinalaming ikkinchi
turigaekvivalent.
CH
CH + HF
CdF
2
CH
2
= CH – F
CH
CH + HCl
190-220
0
C
CH
2
= CH – Cl
HgCl
2
CH
CH + HF
CdF
2
CH
2
= CH – F
CH
CH + HCl
190-220
0
C
CH
2
= CH – Cl
HgCl
2
CH
CH
Br
2
C = C
Br
Br
H
H
Br
2
CH – CH
Br
Br
Br
Br
CH
CH
Br
2
C = C
Br
Br
H
H
C = C
Br
Br
H
H
Br
2
CH – CH
Br
Br
Br
Br