17. MARKAZIY OSIYONING GEOGRAFIK O’RNINI G’ARBIY YEVROPADAGI VA SHARQIY OSIYODAGI SHU KENGLIKDA YOTGAN TABIIY - GEOGRAFIK O’LKALAR BILAN SOLISHTIRISH.
Oʻrta Osiyoning geografik joylashuvi Gʻarbiy Yevropa va Sharqiy Osiyoda uchraydigan tabiiy geografik obʼyektlarga nisbatan oʻziga xos xususiyatga ega. Quyida men Markaziy Osiyoning geografik xususiyatlarini G‘arbiy Yevropa va Sharqiy Osiyodagi ba’zi mamlakatlar bilan solishtirgan holda tushuntiraman:
Iqlim:
Markaziy Osiyo (Ayniqsa, Qozogʻiston, Qirgʻiziston, Tojikiston): Markaziy Osiyo mamlakatlarining aksariyati kontinental iqlimga ega, yaʼni qishi sovuq va qattiq, yozi esa issiq va quruq. Bu hududlarda odatda cho'l iqlimi hukm suradi.
G'arbiy Evropa (masalan, Germaniya, Frantsiya): G'arbiy Evropadagi iqlim okeanikdan kontinental iqlimgacha bo'lishi mumkin. Oʻrta Osiyodagiga qaraganda odatda yumshoqroq va fasllar orasidagi harorat farqlari yumshoqroq.
Tuproq va tabiiy geografiya:
Oʻrta Osiyo: Oʻrta Osiyo keng dashtlar, togʻlar (masalan, Pomir va Tyan-Shan), koʻllar va choʻl hududlarini oʻz ichiga oladi. Suv resurslari asosan tog'li hududlardan kelib chiqadi.
Sharqiy Osiyo (ayniqsa Xitoy): Xitoy katta va xilma-xil topografiyaga ega. Tog'lar, tekisliklar, daryo vodiylari va qirg'oqbo'yi hududlari mamlakatning tabiiy xilma-xilligini tashkil qiladi.
G'arbiy Evropa: G'arbiy Evropada tog'lar (masalan, Alp tog'lari), vodiylar, daryolar va dengiz qirg'oqlari mavjud.
Suv resurslari:
Oʻrta Osiyo (ayniqsa Qozogʻiston va Tojikiston): Oʻrta Osiyo mamlakatlarida suv resurslari asosan togʻli hududlardan kelib chiqadi va bu suv resurslari muhim daryo tizimlarini (masalan, Seyhun va Jayhun daryolari) tashkil qiladi.
Sharqiy Osiyo (ayniqsa Xitoy): Xitoyda Yangtze va Sariq daryo kabi yirik daryolar muhim suv manbalari hisoblanadi.
Gʻarbiy Yevropa: Gʻarbiy Yevropada Reyn, Sena va Dunay kabi daryolar keng daryolar tarmogʻini tashkil qiladi.
Iqtisodiy faoliyat:
Markaziy Osiyo: Qishloq xoʻjaligi, chorvachilik, togʻ-kon sanoati va energiya resurslari (neft va tabiiy gaz) Markaziy Osiyo iqtisodiyotida muhim oʻrin tutadi.
Sharqiy Osiyo (ayniqsa, Xitoy): Xitoy iqtisodiyoti qishloq xo'jaligi, ishlab chiqarish, savdo va xizmat ko'rsatish sohalarini o'z ichiga olgan keng spektrga ega.
G'arbiy Evropa: G'arbiy Evropa mamlakatlari odatda rivojlangan sanoat iqtisodiyotiga ega va xizmat ko'rsatish sohasi ishlab chiqarish va texnologiya yetakchiligida muhim rol o'ynaydi.
Dostları ilə paylaş: |
