1. Yem-xashak o`tlarining axamiyati, biologik guruxlari. Bedaning axamiyati, tarqalishi, hosildorligi

Reja:

1. Yem-xashak o`tlarining axamiyati, biologik guruxlari.
2.Bedaning axamiyati, tarqalishi, hosildorligi.
3.Bedaning biologik xususiyatlari va navlari.
4.Bedaning o`tmishdoshi, yerga ishlov berish, o`g`itlash tizimi.
5.Bedaning eqish me`yori, muddati, usuli.
6.Ekinlarni paprvarishlar va hosilni yig`ib olish.
7. Bedaning xar urimini bir xil rivojlanish davrida urish mumkinmi ?
8.Urug olish uchun bedaning Qaysi urimini koldirish kerak
9.Bedadan silos tayyorlash mumkinmi
10.Axamiyati, tarkalishi, xosildorligi.
11. Sistematikasi, biologik xususiyati

1. Tamaki bargidan sigaret, papiros, sigara, sakich va xidlaydigan maxsulot ishlab chiqiladi. Barg tarkibida: 1-4% nikotin, 1%efir moyi, 4-7% smola, 7-10% oqsil, 4-13% karbon suvlari, 13-15%kul mavjud. Tamaki maxsulotining xidi, xushbuyligi smola va efir moyiga boglik. Vatani-Markaziy va Janubiy Amerika. Yer yuzidaekin maydoni 4,75 mln.ga. Eng ko`p ekadigan davlatlar - bu Xitoy,Xindiston, Braziliya. Uzbekistonda Samarkand viloyatining Urgut tumanida 8 ming ga maydonga ekiladi, xosili 2-3,5 t ga.

2. Tamaki So1anaseaye oilasiga, Nicotiana avlodiga mansub. Bu avlodning 2-ta turi mavjud: 1N.taЬasin-tamaki va 2.N. gistisa maxorka. Maxorkadan cheqiladigan maxorka, limon kislotasi va nikotin ishlab chiqiladi. Tamaki navlari papiros va sigareta guruxlariga bo`linadi. Papiros guruxi Shark va Amerika turlariga bo`linadi. Uzbekistonda tamaqining xushbuy va skelet navlari ekiladi. Tamaki bir yillik o`simlik bo`lib ildizi uk ildiz, yerga 2,5-2 m gacha chukur kirib boradi. Poyasi tik o`sadi, yumalok uchi shoylangan bo`ladi, buyi 1-2 m gacha yetadi. Barglari yirik bandli yoki bandsiz cheti tekis, oval shaklda, tuxumsimon yoki ellepsimon, uchi utkir, yuzasi sillik yoki gadir budur bo`ladi. Bir tup o`simligida 25-50 ta gacha va undan ko`pbarg bo`ladi. Barglar va poyasi yopishkok kalta tuk bilan koplangan. Guli ikki jinsli uzidan xam chetdan changlanishi mumkin. Urugi jigar rang, mayda 1000 donasining vazni 0,05-0,12g
1.Tamaki shartli rivojlanish davri.
2.O`simlikni shakllanishi dalaga o`tkazilgan so`ng 10-12 kun utgach boshlanadi 40-50 kun davom etadi.
3.Gullash davri guncha xosil bo`lgandan keyin 2-10 kunda gullaydi, 30-35 kun davom etadi.
4.Urugni shakllanishi va pishishi guldan keyin 20-22 kunda tulik pishadi.
5.Barglarini shakllanishi va pishishi barg kuchat davrida boshlanadi dalada xam davom etib gunchalashga 5-10 kun kolganda 3-5 ta barg o`sish nuktasida tup bo`lib chiqadi, barg xosil bo`lishidan tula shakllangunga 25-30 kun utadi. Tamaki yorugsevar, qisqa kun o`simligi, urugi 10-12°S unib chiqadi. Muqobil xarorat 25-30°S, maysasi 2°S nobud bo`ladi. Tamaki namsevar, transpiratsiya koefitsiyenti 500-600 ga teng. Tamaki toza, unumdor yerlarga ekiladi, rN 6,5-7,0. Ogir loyli, shurlangan, botkoklangan tuproqlarda ekilmaydi.
Tamaqining usuv davri ikki boskichga bo`linadi: 1.kuchat davri-35-45 kun davom etadi, 5-6 barg rivojlanadi, buyi 14-15 sm bo`ladi, 2. dala davri 80-120 kun davom etadi.
Bargning sifati naviga va tashqi muxitga boglik.