1. yo’sintoifalar bo’limi ( oddiy marshantsiya, sfagnum mohi va kakku zig’iri)


Sinf (ajdod) bennettitsimonlar - bennettitpsida



Yüklə 398,5 Kb.
səhifə10/36
tarix31.05.2022
ölçüsü398,5 Kb.
#60118
1   ...   6   7   8   9   10   11   12   13   ...   36
1. yo’sintoifalar bo’limi ( oddiy marshantsiya, sfagnum mohi va

Sinf (ajdod) bennettitsimonlar - bennettitpsida
Bennittitsimonlar asosan perm davriga oid qazilma o'simliklardir. Bo’r davrining oxirlarida, ya'ni 70 mln. yillar ilgari ular batamom qirilib ketgan. Bennitgitlarning qoldiqlari O’zbekiston (Xisor tizmasi) dan ham topilgan. Ular tashqi ko'rinishdan hozirgi sagovniklarga o’xshash bo'lgan.
Bennittitlarning poyasi yo’g'on bo'lib, tik o'sgan. Barglari ko'pchilik turlarida murakkab patsimon,ayrimlarida esa oddiy va butun bo'lgan. Poyasida o’zak va po’stloq qavatlari rivojlangan, yog'ochlik qismi esa kam taraqqiy etgan. Shuningdek poyasida kambiy qavati va kollatergal tipdagi o’tkazuvchi bog’lamlari bo'lgan.
Qubbalaridagi bargchalari spiral shaklda o'rnashgan. Undan ichkarida mikrosporafillar o'rnashgan. Mikrosporafillaridagi mikrosporangiyalarda bir qancha mikrosporalar hosil bo'lgan. Megosporafillari qubbadagi tangachasimon barglari bilan navbatlashib joylashgan. Tangachasimon barglarga bo’lg’usi gulqo’rg'on deb qaraladi. Megosporafillarda megosporangiya (urug'kurtak) taraqqiy etgan. Urug'lari kichik, ya'ni sholi doni kattaligida bo'lgan.
Bennettitlarning urug'i ikki palladan iborat bo'lib, urug' pallalarida zaxira moddalari to'plangan.
Bennettitsimonlar ko'pincha ikkita: Vilyamsoniyadoshlar-(Williamsoniaceae va Bennettitdoshlar - Bennettitaceae) oilasiga ajratiladi.
Vilyamsoniya oilasining gigant Vilyamsoniya (Williamsonia gigas) nomli turining balandligi 2 metrgacha yetadigan, barglari murakkab patsimon qubbalari asosan ikki jinsli bo'lgan. Vilyamsoniyalar deyarli hamma qit’alarda topilgan.
Bennettitdoshlar oilasi (Bennettitaceae) - oila vakillari asosan quruq, issiq iqlimli joylarda o'sgan. Poyasi yo’g'on va qisqa, shoxlanmagan bo'lib, patsimon murakkab barglari poyasining uchida rivojlangan. Qubbalari (strobili) poyasining yonlarida o'rnashgan.
Bennettitlarning qoldiqlari Shimoliy Amerika, Garbiy Yevropa, Mangoliya, Xindiston, Yaponiyadan toshga aylangan poyasi esa Italiyadan topilgan.
XX asrning boshlarida Amerika olimi D.Uiland uning strobilini rekonstruksiya qilib, uning qadimgi gulli o'simliklarning guliga o’xshashligini ko'rsatgan.
Shunday qilib, bennettitlar qubbasining o’rganilishi, tuzilishiga asoslanib, Angliyalik paleobotaniklar Arber va Parkinlar bennettitlar gulining kelib chiqishi haqidagi o’zlarining strobilyar (chingul) nazariyasini yaratganlar.
Xulosa qilib aytganda bennettitlar gulli o'simliklarning eng yaqin ajdodlaridan hisoblanadi.


Yüklə 398,5 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   6   7   8   9   10   11   12   13   ...   36




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin