10- mavzu: Obyektga yo’naltirilgan dasturlash tillari Obyektga yo‘naltirilgan dasturlash

Obyektga yo‘naltirilgan dasturlash tillari 
C++ dasturlash tili
C++ da quyidagi ma’lumot turlari ishlatiladi: int, float, double, char -belgili tur, 
string – belgilar qatori.
O‘zgaruvchilarni e’lon qilish quyidagicha amalga oshiriladi:
float x1, x2, x3, y1, y2; int d1, d2;
O‘zguruvchilarni e’lon qilish va initsializatsiya qilishni bitta operator bilan amalga 
oshirish ham mumkin: int nVariable = 1;
O‘zgarmas deb istalgan doimiy kattalikga aytamiz. O‘zgaruvchilar singari 
o‘zgarmaslar ham turlarga ega:
const int a=25; const float b=12.27; const char plus=’+’; const string b=”Rezult”;
Istalgan chop kilinuvchi belgilar bilan ishlash uchun char yoki string turidagi 
o‘zgaruvchilardan foydalanish mumkin. C++ da bitta ifodada har xil turdagi 
o‘zgaruvchilar ishlatilishi mumkin:

---

O‘zgaruvchilar ustida operatsiyalar bajarish mumkin: ko‘shish, ko‘paytirish, 
ayirish, bo‘lish va hokaza
Bu yerda main – dasturning bosh funksiyasining nomi. C++ dasturining 
bajarilishi hamisha shu funksiyadan boshlanadi. Bu funksiya nomi bor (main), 
nomdan keyin aylana qavsda funksiya parametrlari keltiriladi. Bu funksiya 
kaytariluvchi natijaga ega. Bu erda return 0 operatori, funksiya 0 qiymatni 
qaytarishini bildiradi.
 
Delphi dasturlash tili 
Delphi tili obyektga yo‘naltirilgan dasturlash tilidir. Obyektga yo‘naltirilgan 
tilga yig‘ilgan imkoniyatlarga dasturlash tilining obyekt modellari deyiladi. Delphi 
tilida obyekt modellari ishlatilishining amaliy natijasi komponentalarni yaratish va 
ularni qo‘llab quvvatlashdir.
Obyektga yo‘naltirilgan dasturlash (OYD) – bu dastur ishlab chiqish usuli bo‘lib, 
uning asosida real dunyo obyekti va uning holatini ifodalovchi ma’lum strukturaga 
ega obyekt tushunchasi yotadi. Delphi tilida obyekt modelining qo‘llanilish natijasi 
bu komponentalarni qo‘llash va yaratishdir. Obyektga dasturlash asosi sinf va 
obyekt tushunchalaridir.