10-mavzu. Ishlab chiqarish korxonalarini shamollatish va yoritish tizimi. R e j a. 1. Shamollatish tizimiga texnik va sanitar-gigienik talablar. 2. Shamollatish tizimini sinflanishi va ularning tuzilish asoslari. 3. Ishlab chiqarish binolari va bo’limlarida shamollatishni tashkil etish. 4. Yorug’lik texnikasining asosiy birliklari va ishlab chiqarishda yoritish tizimlari va ularni meyorlash. 5. Yorug'lik manbalarining tasniflanishi, yoritilganlik-ning hisoblash usullari. 1. Shamollatish (ventilyastiya) deganda, ish joylarida, bino ichidagi ishchi va xizmat ko’rsatish joylarida gigienik va texnik talablar (ruscha: SNiP- sanitar-me’yor va qoidalar) ga mos keladigan toza havo muhitini va meteroologik sharoitlarni taminlab beradigan tadbirlar va qurilmalar tizimi tushuniladi.
Oqilona loyixalangan va to’g’ri ishlatiladigan shamollatish tizimlari ishlovchilar o’zini yaxshi his qilishga va mehnat unumdorligini oshirishiga yordam beradi. Ular havoni harakatga keltirish usuli, bajaradigan vazifasi va tasir zonasiga qarab tasniflanadi; o’z navbatida bu belgilar ham bir nechta turlarga bo’linadi.
Havoning harakatlanishi tabiiy va mexanik bo’ladi. Tabiiy ventilyastiyaning tashkil etilgan (aerastiya) va tashkil etilmagan (infiltrastiya) turlari bor.
Aerastiya–tashkil etilgan, boshqariladigan tabiiy shamollatish bo’lib, tashqaridagi va ichkaridagi havoning gravitastiya bosimi (harorati) farqi va havo harakati (tezligi) hisobiga ro’y beradi. Havo derazalaridagi, binoning yorug’lik tushishiga xizmat qiladigan tuynuklardagi teshik –tirqishlar orqali almashinadi va deraza tuynuk va framugalarni ochish yo yopish hisobiga o’zgartiriladi.
Aerastiya–tashkil etilgan, boshqariladigan tabiiy shamollatish bo’lib, tashqaridagi va ichkaridagi havoning gravitastiya bosimi (harorati) farqi va havo harakati (tezligi) hisobiga ro’y beradi. Havo derazalaridagi, binoning yorug’lik tushishiga xizmat qiladigan tuynuklardagi teshik –tirqishlar orqali almashinadi va deraza tuynuk va framugalarni ochish yo yopish hisobiga o’zgartiriladi.
