100 Ibroyim Yusuf she’rlarida yurtga muhabbat tarannumi Xajiqurbonova Niginabonu

kendr degan daraxt bilan Tol daraxti shivirlashib turadi.Va turnalar olis yoqlarga 
uchib o’tadi. Shoir talay yo’llarni, ya’ni ko’p yillarni bosib o’tib, yana qadrdon 
so’qmoqlariga qaytib keladi. U ushbu tor so’qmoqqa qadam qo’yganda qaytadan bola 
bo’lib ketishini aytadi. Go’yoki uning yuragi kengayib, nazarida qush kabi parvoz etadi.
She’rda yosh shoirlar mosh paykalidagi gala chumchuqlarga o’xshatilgan. U 
shunday hayajon bilan ketardiki, so’qmoqda uning oldidan xuddi qo’shni qiz chiqib 
qolarday bo’ladi. Biroq bu qiz yiroqlarda. she’rda shunday jumla bor “ Bizning joylar 
o’rni hozir paxtazor” demak shoir o’sha davrda faqat paxta ekishga e’tibor berilganini 
boshqa poliz mahsulotlari yoki ekinlar ikkinchi darajaga tushganiga ishora qilgan. 
Shuningdek, shoir gul terib, kapalak quvgan sho’x vaqtini bedazorda yurgan toyga 
qiyoslaydi. Shoir she’rning so’nggida bir qiyshiq so’qmoqning nega bu qadar dilga 
yaqinligiga o’zi ham hayratda ekanini aytadi.
Shoir boshqa bir mustaqil bandda cholni o’sha so’qmoqda uchratganini uni 
tanimaganini aytadi va sal nariroqda bir bola uchraganini shoirning o’zi ham uni 
tanimaganini aytadi. Kimning o’g’lisan deya so’raydi. Umr tez o’tishi bugun yoshman 
degan kishi ertaga qariya bo’lishi va keyin katta avlodnining bolalarni tanimay turishi 

---

103 
kimgadir o’xshatib turibman deyishi tabiiy jarayonligini tushunib olamiz. Shoir ushbu 
satrlarni hayot qonuni avlodlar almashinuvi haqida yozgan. 
Ota Narvon bo’pti qo’sh terak
Bolam terak emas bu umrku bu 
Inim boqqa nega bog’lading eshak 
E anov chiriy deb qolgan olmaku. Inson umri daraxtga qiyos etilgan. Hayotda 
insonning qadriga yetadigan odamlar bilan birga uni qadrlamaydiga nokaslar ham 
topiladi. Ular olma daraxtiga eshakni bo’g’lagan odamlar kabi farosatsiz, hech narsani 
qadrlamaydiganlardir
. 
Hayot daraxtini, yoshi ulug’insonlarni qadrlash ardoqlash asrash haqida gap ketadi. 
Shoirning “Xorazmga” she’rida yurtga muhabbat o’zgacha ohangda kuylanadi.
Tomirimizda qarindoshlik bor qotishgan,
Ota-bobo bir non topsa, birga bo’lib totishgan, 
Xalqimiz bor bir daryoning ikki bo’yida turib 
Assalomu alaykum deb nosvoy so’rab otishgan… 
Qoraqalpoq va Xorazm elining qondosh - qarindoshligi kuylangan she’rda. Bir 
dayrodan suv ichib, ahil bulib yashab kelganiga ishora qiladi. Bir dayroning bo’yida 
assalomu alaykum deb nosvoy so’rab otishgan ikki do’st el ta’riflanadi.She’rda do’stlik 
ahillik, qon qarindoshlik tuyg’ulari sodda va samimiy tilda kuylangan.
Foydalangan adabiyotlar: 
1.Ibroyim Yusupov .“Cho’l to’rg’ayi”.” G’afur G’ulom” nashriyoti. Toshkent. 1972-
yil. 
2.Quronov D.Mamajonov Z. Sheraliyeva M. Adabiyotshunoslik lug’ati. 
“Akademnashr”. 2013-yil. 
3.
https://n.ziyouz.com/kutubxona