11-amaliy docx

CHizg‘ich

SHtangensirkul

Mikrometr

№

A1

MM

B1

MM

K1

MM

A2

MM

B2

MM

K2

MM

A3

MM

B2

MM

K3

MM

1

2

3

4

5

2. O‘lchash natijalarini qayta ishlash.

Bajarilishi:

- O‘lchash natijalarini GOST talablariga mos ravishda yozing;

- Turli xatolikka bo‘lgan o‘lchash asboblari yordamida chiziqli o‘lchamni, o‘lchash natijasini

xisoblang;

- O‘lchash natijalarini taqsimlanish gistogarmmasini chizing;

- O‘lchangan kattalikni taqsimlanish statistik qatorini chizing;

O‘lchash natijalarini taqsimlanishini me’yoriga muvofiqligini tekshiring.

Mikrometr, lineyka va shtangensirkulni metrologik harakteristikalarini aniqlang.

O‘lchash natijalarini qayta ishlash

GOST 8.011-72 ga muvofiq o‘lchash natijalari quyidagi shaklda yoziladi.

x =

x

±

D

x….. . p (1)

x- o‘lchash natijasi;

x

- O‘lchash natijasini o‘rtacha arifmetik qiymat.

D

x – asosiy o‘lchash hatoligi (ishonchli interval chegarasi);

P- ishonchli ehtimollik;

Matematik kutilma

x

o‘lchangan kattalikni o‘rtacha qiymatini harakterlaydi. Matematik

kutilma quyidagi formuladan topiladi;

---

x

=m

x

=

N

i

n

i

å

=

C

1

(2)

Bu erda

X

i

– i – O‘lchashni natijasi;

N – O‘lchashlar soni.

O‘rtacha kvadratik hatolik

s

tasodifiy kattalikni o‘zini matematik kutilmasi atrofida

taqsimlanish darajasini harakterlaydi va quyidagi formulalardan topiladi;

s

=

=

D

1

)

(

1

-

C

-

C

å

=

N

i

N

i

(3)

Bu erda D-dispersiya (lotinchadan dispersion - taqsimlanish).

Ishonchli interval – bu berilgan ehtimollik bilan parametrni izlanayotgan qiymati

joylashgan, interval shaklida berilgan, parametrlarni ehtimollik taqsimlanishini bahosidir. Bu

ehtimollik ishonchi ehtimollik 0 deb ataladi. O‘lchashlar soni cheklangan bo‘lsa, Styudent

bo‘yicha taqsimlanishidan foydalanishadi. Student koeffitsentini t

st

o‘lchashlar soni N va

ishonchli ehtimollik P dan topiladi.

Bu holda ishonchli interval chegaralari;

D

x=

s

·

t

st

(4)

Agar o‘lchash natijalari turli asboblar yordamida olingan bo‘lsa u holda.

P

1

:P

2

:P

3

=

2

1

1

s

:

2

2

1

s

:

2

3

1

s

(5)

Bu erda

2

1

1

s

- berilgan qiymatni o‘lchash dispersiyasi. Bu holda, o‘lchash natijasining

matematik kutilishi:

x

=

3

2

1

3

3

2

2

1

P

P

P

P

P

P

+

+

+

+

c

c

c

(6)

O‘rta kvadratik hatolik:

å

å

-

-

=

1

2

1

1

)

1

(

)

(

P

N

X

X

P

s

(7)

Darajalangan tasodifiy sonlarni grafik ko‘rinishi gistogramma yordamida yoki hudud shaklida

keltiriladi.