2 Elektron tijorat tizimi asoslari Elektron tijorat serverining qo’llovchi bir qator yuqori sinf
tizimlari bor. Ulardan: System/390-IBM kompaniyasida va Java qushimchadaTCP/IP,
kirish/chiqish tizimlari. «Formoza» firmasining İnternet magaziniga tegishli (Web server,
Web server qo’shimchasi) tizim turi eng engil va arzon baholanadi. Pentium/90 da 48 Mb
OZU funktsiyasi OS Solaris jarayonida mijozga xizmat ko’rsatadi.
Bu xizmat orqali taniqli, belgili sotuvchi Web orqali bir qancha Hewlett-Packard kabi serverlarga
ega bo’lgan.
Elektorn tijoratda bu tizimlar o’z xizmat vazifasin oqlab chiqadi. Biznesda İnternet
texnologiyaning hozirgi turida Web sayt elektron katalogida ish olib borish o’rinli. Sababi elektron
tijorat bu İnternet texnologiyasi yordamida pul topish. Elektoron aloqa savdosida bu uch
yo’nalishda ko’rsatiladi:
1.Aniq texnologiyali platformasin tanlash. 2.Raqobat
o’sishni beruvchi mahsulotni ishlab chiqish.
3.Biznes-jarayon va kerakli infratuzilmani ishlab chiqish.
İnternet magazin funktsiyalari (turlari) -Tovarni sotish va xizmat ko’rsatish;
-mijozni tovar haqidagi ma’lumot bilan ta’minlash;
-o’zining biznesi bilan tanishtirish;
-«klient-sotuvchini» avtomatlashtirish;
-qo’shimcha klientlarni tortish;
-resursga kelivchilar bilan aloqa o’rnatish;
-internet magazin boshqaruvchisi imidji (xizmat tuzilishi) Natijasi: -tovar va mahsulotni sotishning ko’tarilishi;
-yangi ma’lumotlarga ega bo’lish;
-mahsulot birligin rivojlantirish yo’nalishi; -mijoz-portretin
olish mumkinchiligi;
-sotib oluvchilar bazasin kengaytirish;
3. Internetda elektron magazin va tijorat modeli Internet-texnologiyalardan foydalanuvchi kompaniyalar raqiblariga nisbatan afzallikka avvalo
masalalarni operativ hal qilishlari evaziga erishdilar. B2C, B2B va P2P sxemalari hozirda elektron
biznesni olib borishning asosiy modellari hisoblanadi.
B2C - “biznes istemolchi” sxemasi Internet orqali xususiy kishiga mollarni va xizmatlarni chakana
sotishni ifodalaydi.
B2B - “biznes-biznes” sxemasi kompaniyalarning bir biri bilan mahsus axborot texnologiyalaridan
va ma’lumotlarni elektron almashish standartlaridan foydalangan holda o’zaro aloqasini
ifodalaydi.
P2P – biznes munosabatning “teng-teng” sxemasi Internetda bir xil holatda bo’lgan sheriklar
o’rtasidagi biznes munosabatni ifodalaydi.
